Η Wall Street Journal έγραφε μόλις τον περασμένο μήνα πως «η Ευρώπη αποτυγχάνει να συγκρατήσει την Τουρκία». Και ότι «όσο φουντώνει ο μεγαλοϊδεατισμός του Ερντογάν, τόσο φαίνεται να πέφτει η ισχύς και η ενότητα που έχει ανάγκη η Ευρώπη για να διαφυλάξει τα συμφέροντα της ηπείρου».
Το έλλειμμα αυτής της ενότητας κι αυτής της ισχύος συγκροτεί την πρώτη ήττα της Ανγκελα Μέρκελ απέναντι στους, εξώφθαλμους πλέον, αναθεωρητικούς σχεδιασμούς της Τουρκίας. Η δεύτερη ήττα είναι πολιτική και προσωπική για την γερμανίδα καγκελάριο μετά το μεγαλοπρεπές άδειασμα που της επεφύλαξε ο Ταγίπ Ερντογάν. Και η «σφραγίδα» αυτής της διπλής ήττας της Μέρκελ είναι η εν εξελίξει, νέα επιχείρηση του Oruc Reis στο Καστελόριζο.
Ο Ερντογάν ανεβάζει επίπεδο στον εκβιασμό
Τον περασμένο Αύγουστο ο τούρκος πρόεδρος «πούλησε» ωμό εκβιασμό και η Ανγκελα Μέρκελ τον αγόρασε. Πήρε πάνω της την Τουρκία, απέτρεψε ακόμη και την συζήτηση για αυτόματο μηχανισμό κυρώσεων κατά της Τουρκίας στην σύνοδο κορυφής της ΕΕ, και σε αντάλλαγμα απέσπασε την δέσμευση για επανέναρξη των διερευνητικών επαφών.
Τώρα, ο Ερντογάν ανεβάζει επίπεδο στον εκβιασμό: Θεωρεί ότι οι διερευνητικές δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα στην Τουρκία, δεν τον ενδιαφέρει και δεν τον αφορά να συζητήσει για την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες ζώνες, και απαιτεί διάλογο σε ανώτερο και πολιτικό επίπεδο, με διεθνή διάσκεψη για την ανατολική Μεσόγειο, για να ανοίξει εκεί όλη του την ατζέντα.
Οι τρεις “όροι” της Τουρκίας
Σύμφωνα με το Anadolu, ο τούρκος πρόεδρος δήλωσε χθες, ορθά –κοφτά, στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ότι η Τουρκία απαιτεί από την Ευρώπη τρία πολύ συγκεκριμένα πράγματα:
- Να «εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της» έναντι της Αγκυρας και να υπάρξει πρόοδος στην Τελωνειακή Ενωση
- Να απελευθερώσει την βίζα
- Να κάνει «σαφή βήματα για την σύγκλιση της διεθνούς διάσκεψης των χωρών της ανατολικής Μεσογείου».
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που ο Ερντογάν επέλεξε να αναβαθμίσει το επίπεδο και της έντασης, και του εκβιασμού. Ο ένας, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, είναι ότι θεωρεί πως μέχρι τις αμερικανικές εκλογές δεν θα υπάρξει παρέμβαση ουσιαστικής πυγμής από την πλευρά της Ουάσιγκτον. Ως επιταχυντές των κινήσεών του, δε, μπορεί να λειτουργούν τόσο η ζημιά που υπέστη η Τουρκία στο μέτωπο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, όσο και η ραγδαία επιδείνωση της τουρκικής οικονομίας που φέρνει ante portas το ΔΝΤ.
Η γερμανική πολιτική του “κατευνασμού”
Το πρώτο ερώτημα όμως είναι εάν το τρίπτυχο των απαιτήσεων του αποτελεί και πακέτο δεσμεύσεων που είχε αναλάβει η Ανγκελα Μέρκελ έναντι του Ερντογάν για την αποκλιμάκωση του Αυγούστου.
Το δεύτερο, και βασικό ερώτημα, είναι εάν η γερμανίδα καγκελάριος θα «αγοράσει» και τον δεύτερο εκβιασμό.
- «Θα καταλάβουν πολύ σύντομα και οι Ευρωπαίοι ότι ο κατευνασμός δεν λειτουργεί», επεσήμανε χθες ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Κώστας Υφαντής.
«Θα θυμίσω», πρόσθεσε, «την διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ για τον πάστορα Μπράνσον. Έφθασε στο σημείο να βάλει τον Μπράνσον στη φυλακή και να προτείνει ανταλλαγή του με τον Γκιουλέν. Οι ΗΠΑ, που δεν διαπραγματεύονται ποτέ ομήρους, απάντησαν με μια σειρά οικονομικών μέτρων, που εξολόθρευσε την τουρκική οικονομία. Στην Ευρώπη δυστυχώς υπάρχει έντονη η αντίληψη του κατευνασμού. Η Γερμανία τρέμει το προσφυγικό (…) Προέχει το ευρύτερο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων».
Σιωπή από το Βερολίνο για τις κυρώσεις
Ατυχώς, και προσώρας, το γερμανικό μούδιασμα δείχνει να επιβεβαιώνει την συνέχιση της γραμμής του κατευνασμού. Ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας μπορεί να μην πηγαίνει τελικά στην Αγκυρα, ως ένδειξη δυσφορίας του Βερολίνου.
Ο εκπρόσωπος της καγκελαρίας όμως Στέφαν Ζάιμπερτ, όταν ρωτήθηκε εάν υπάρχει θέμα κυρώσεων κατά της Αγκυρας είπε μόνον ότι δεν θέλει να κάνει «εικασίες». Και χαρακτήρισε «αμφισβητούμενη περιοχή» την περιοχή όπου πλέει το Oruc Reis – δηλαδή, την περιοχή ανοιχτά του Καστελόριζου όπου η Ελλάδα, βάσει της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, έχει κάθε δικαίωμα να επεκτείνει μονομερώς τα χωρικά της ύδατα.
