Σε διπλή ομηρία βάζει την Ευρώπη η ενεργειακή κρίση εγκλωβίζοντάς την αφενός στην γεωπολιτική σύγκρουση ΗΠΑ και Ρωσίας με αιχμή τον Nord Stream 2 και, αφετέρου, απειλώντας καίρια πια καίρια την βιομηχανία λιπασμάτων και τροφίμων, και συνολικά την οικονομική ανάκαμψη της περιοχής.
“Λουκέτα” σε εργοστάσια λιπασμάτων
Το πρώτο μεγάλο σοκ έρχεται από την βιομηχανία λιπασμάτων η οποία είναι καίριας σημασίας για την κτηνοτροφία και την αγροτική παραγωγή. Αυτή την εβδομάδα ο νορβηγικός όμιλος λιπασμάτων Yara International ανακοίνωσε ότι λόγω του κόστους-ρεκόρ του φυσικού αερίου θα μειώσει από την επόμενη εβδομάδα κατά 40% την παραγωγή αμμωνίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η κίνηση του νορβηγικού ομίλου ακολουθεί την απόφαση της αμερικανικής εταιρίας λιπασμάτων CFI Industries Holdings να κλείσει δύο εργοστάσιά της στην Βρετανία, επίσης λόγω του εκρηκτικού ενεργειακού κόστους.
Οι κινήσεις αυτές απειλούν με συνέπειες – ντόμινο σε όλο το φάσμα της βιομηχανίας τροφίμων μειώνοντας την προσφορά διοξειδίου του άνθρακα που έχει ευρεία χρήση στον κλάδο και συνολικά στην διατροφική αλυσίδα, από την σφαγή πουλερικών και βοοειδών έως την συσκευασία που διασφαλίζει την ενδεδειγμένη διάρκεια ζωής των τροφίμων.
Η εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου επιδεινώνει την κρίση ανατιμήσεων που είχε ξεκινήσει από πέρσι στην αγορά, καθώς οι σοδειές-ρεκόρ οδήγησαν στα ύψη και τις αγορές λιπασμάτων από τους αγροτικούς παραγωγούς. Οι τιμές ανέβηκαν ακόμη περισσότερο μετά τα πρόσφατα πλήγματα που δέχθηκαν οι μονάδες παραγωγής αμερικανικών βιομηχανιών λιπασμάτων από τους τυφώνες Αϊντα και Νίκολας, και ο πολλαπλασιαστής του ενεργειακού κόστους λειτουργεί πλέον αθροιστικά και απειλεί με παγκόσμια έκρηξη του πληθωρισμού τροφίμων.
Σήμα κινδύνου από τις γαλλικές βιομηχανίες τροφίμων
Ενδεικτικά είναι τα μηνύματα και από τις γαλλικές βιομηχανίες: Ο αντιπρόεδρος του ομίλου επεξεργασίας τροφίμων Roquettes Freres Πασκάλ Λερουά προειδοποίησε πως οι υψηλές ενεργειακές τιμές δημιουργούν πλέον «ισχυρή πληθωριστική πίεση σε όλα τα κόστη» της επιχείρησης, ενώ η Tereos, η μεγαλύτερη παραγωγός ζάχαρης της Γαλλίας ανακοίνωσε πως η εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου έχει προκαλέσει «τρομακτική αύξηση στο κόστος παραγωγής» της.
Η κρίση επεκτείνεται και σε άλλους κλάδους της βιομηχανίας με την κορυφαία ευρωπαϊκή εταιρία χημικών, την BASF, να προειδοποιεί ότι δεν θα καταφέρει να αντιμετωπίσει πλήρως τις συνέπειες από την άνοδο – ρεκόρ στις τιμές της ενέργειας, παρ΄ότι το 80% της ισχύος που χρησιμοποιεί στηρίζεται σε δική της παραγωγή.
Η Aurubis επίσης, η μεγαλύτερη παραγωγός χαλκού της Ευρώπης ανακοίνωσε ότι το υψηλό της ενέργειας έχει ήδη πλήξει τα κέρδη της και θα συνεχίσει να επιβαρύνει τα περιθώρια της για το υπόλοιπο του έτους.
Εκρηξη διαρκείας στις τιμές του φυσικού αερίου
Οι τιμές των futures του φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν τριπλασιαστεί φέτος, οι τιμές του ρεύματος στα προθεσμιακά συμβόλαια του επόμενου χρόνου έχουν ξεπεράσει πια τα 100 ευρώ ανά mwh, και η Goldman Sachs προειδοποιεί με οξείες ελλέιψεις, ακόμη και με μπλακ άουτ, τον χειμώνα που έρχεται.
Η κρίση κλιμακώνεται εν μέσω σταθερής μείωσης της ροής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη τόσο από την Ρωσία όσο και από την Νορβηγία, καθώς και αυξημένης ζήτησης από την Ασία που «τραβά» όλο και περισσότερα φορτία LNG από την ρωσική παραγωγή.
Το σκληρό γεωπολιτικό παιχνίδι
Πίσω από την δραματική μείωση των ευρωπαϊκών αποθεμάτων είναι εμφανές και το σκληρό γεωπολιτικό παιχνίδι με την Ουάσιγκτον να καταγγέλλει εμμέσως πλην σαφώς την Μόσχα ότι κλείνει εσκεμμένα τις βάνες του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη προκειμένου να πιέσει για την επίσπευση της λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 2 και την παράκαμψη της Ουκρανίας.
Ο Σύμβουλος Ενεργειακής Ασφάλειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Αμος Χόχσταιν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι ροές φυσικού αερίου από την Ρωσία προς την Ευρώπη είναι «ανεξήγητα χαμηλές», ενώ άφησε αιχμές και για τους χειρισμούς των κυβερνήσεων της ΕΕ στην κρίση θέτοντας εκ νέου το αμερικανικό αίτημα για ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από την Μόσχα.
Την περασμένη Δευτέρα οι γερμανικές ρυθμιστικές αρχές γνωστοποίησαν ότι απαιτούνται τέσσερις μήνες για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες έγκρισης της λειτουργίας του Nord Stream 2, στο παρασκήνιο ωστόσο η Μόσχα φέρεται να πιέζει το Βερολίνο για επίσπευση της λειτουργίας του αγωγού.
