Μυστικές συζητήσεις Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, διεξάγονται εδώ και ένα μήνα, με στόχο η Ισλαμική Δημοκρατία να σταματήσει τους περιφερειακούς της αντιπροσώπους που επιδιώκουν να μετατρέψουν τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς σε ευρύτερη σύγκρουση. Ως αντίδωρο η Σαουδική Αραβία προτείνει να επενδύσει και να στηρίξει την οικονομία του Ιράν που έχει πληγεί από τις κυρώσεις.
Οι δυνατότητες αποτροπής μιας βαθύτερης εμπλοκής
Σύμφωνα με το Bloomberg η πρόταση έχει παραδοθεί άμεσα στην Τεχεράνη και με πολλαπλά κανάλια μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον περασμένο μήνα και τον πόλεμο στη Γάζα που ακολούθησε, σύμφωνα με Άραβες και δυτικούς αξιωματούχους που γνωρίζουν το θέμα.
- Η δυνατότητα αποτροπής μιας βαθύτερης εμπλοκής συζητήθηκε επίσης στη συνάντηση μεταξύ του Ιρανού προέδρου Ebrahim Raisi και του Σαουδάραβα διαδόχου πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν κατά τη διάρκεια συνόδου κορυφής στο Ριάντ αυτόν τον μήνα για την αντιμετώπιση του πολέμου. Ο Ραΐσι ήταν από τους πρώτους ηγέτες με τους οποίους μίλησε ο MBS, όπως είναι γνωστός ο διάδοχος, μετά την επίθεση της Χαμάς.
Παράλληλα με τη συμφιλιωτική της προσέγγιση προς το Ιράν , η Σαουδική Αραβία συνεργάζεται με την Ουάσινγκτον για την αποτροπή γενικότερης ανάφλεξης στην περιοχή. Η βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Barbara Leaf δήλωσε εξάλλου ότι η Ουάσιγκτον συνεργάζεται με τη Σαουδική Αραβία και τους άλλους Άραβες συμμάχους της για να σταματήσει η Τεχεράνη να «εξοπλίζει» τη σύγκρουση και να ενισχύει διαρκώς τον λεγόμενο “άξονα αντίστασής” της, ο οποίος περιλαμβάνει ένοπλες ομάδες από τον Λίβανο και τα παλαιστινιακά εδάφη μέχρι το Ιράκ, τη Συρία. και την Υεμένη.
Εύθραυστη ισορροπία
Αν και δεν είναι ξεκάθαρο πόσο σοβαρά έχει πάρει η Τεχεράνη τις πρωτοβουλίες του Ριάντ, μέχρι στιγμής έχει αποφευχθεί ένας περιφερειακός πόλεμος. Οι Σαουδάραβες και οι Άραβες σύμμαχοί τους εξακολουθούν να φοβούνται ένα τέτοιο ενδεχόμενο εάν το Ισραήλ συνεχίσει τη στρατιωτική του εκστρατεία για την πλήρη εξάλειψη της Χαμάς, την οποία ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου υποσχέθηκε να επαναλάβει μετά τη λήξη της εκεχειρίας που οδήγησε σε απελευθέρωση ομήρων.
Η διττή διπλωματική προσέγγιση της Σαουδικής Αραβίας δίνει μια σπάνια ματιά στη στρατηγική της έναντι του Ιράν μετά την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων τον Μάρτιο μετά από μια επταετή ρήξη.
Οι δύο χώρες επιδιώκουν από καιρό να είναι η κύρια γεωπολιτική δύναμη στη Μέση Ανατολή. Ο ανταγωνισμός τους υποκινήθηκε εν μέρει από την προθυμία των Ιρανών ηγετών να εξάγουν την ισλαμική επανάστασή τους στην υπόλοιπη περιοχή καθώς και από την προηγούμενη απόρριψη της κηδεμονίας του Οίκου των Σαούντ επί των ιερότερων τοποθεσιών του Ισλάμ στη Σαουδική Αραβία.
Η στρατηγική της Σαουδικής Αραβίας
«Είναι μια εξέλιξη», δήλωσε ο Elham Fakhro, ερευνητής στο Ινστιτούτο Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Έξετερ. «Αντί για μια πιο μιλιταριστική προσέγγιση, η στρατηγική της Σαουδικής Αραβίας είναι τώρα βαθιά στραμμένη στη διπλωματία».
Το διακύβευμα για το βασίλειο είναι η διατήρηση και ακόμη και η πιθανή εμβάθυνση της συμφωνίας με τη μεσολάβηση της Κίνας που υπεγράφη με το Ιράν τον Μάρτιο, ιδίως μέσω των οικονομικών δεσμών.
Αλλά επιδιώκει επίσης και άλλους στόχους, όπως να βοηθήσει στη δημιουργία ενός κράτους για τους Παλαιστίνιους δίπλα στο Ισραήλ, να ομαλοποιήσει τους δεσμούς με το Ισραήλ και να σφυρηλατήσει μια στενότερη αμυντική σχέση με τις ΗΠΑ – όλα αυτά κινδυνεύουν να τιναχτούν στον αέρα με μια πιθανή σύγκρουση με την Τεχεράνη. Το Ιράν έχει δεσμευτεί κατά καιρούς για τον “αφανισμό” του Ισραήλ και τον τερματισμό κάθε στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και αντιτίθεται τόσο στη λύση των δύο κρατών όσο και στην εξομάλυνση.
«Υπάρχει ένα όριο στο πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν το Ιράν και η Σαουδική Αραβία στην αποκλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ τους, εάν ολόκληρη η περιοχή φλέγεται λόγω του πολέμου στη Γάζα ή εάν το Ιράν απειλείται από τα μαχαίρια που τραβούν οι σύμμαχοι της Σαουδικής Αραβίας στη Δύση», είπε Ali Vaez, Διευθυντής στο Ιράν Project στη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων.
Το φάσμα μιας περιφερειακής σύγκρουσης
Το φάσμα μιας περιφερειακής σύγκρουσης ώθησε το Ριάντ να κάνει τα πάντα για να συμφωνήσει το Ιράν στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε στο τέλος της έκτακτης ισλαμοαραβικής συνόδου κορυφής, σύμφωνα με αξιωματούχους που συμμετείχαν στη διαδικασία. Το έγγραφο καταδίκαζε σκληρά το Ισραήλ, κάλεσε για άμεση κατάπαυση του πυρός και καθόριζε βήματα για μια μακροπρόθεσμη λύση.
Στο επίκεντρο του διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας είναι η αποκλιμάκωση με το Ιράν, σύμφωνα με ένα αξιωματούχο από τη Σαουδαραβική πλευρά με άμεση γνώση των επαφών υψηλού επιπέδου. Στις συναντήσεις τους με Ιρανούς αξιωματούχους, ο MBS και οι βοηθοί του εξέφρασαν επίσης τις ανησυχίες της Σαουδικής Αραβίας για την υποστήριξη του Ιράν στις ένοπλες ομάδες στον αραβικό κόσμο, ενώ παράλληλα εξηγούσαν τα οφέλη της οικονομικής συνεργασίας Σαουδικής Αραβίας – Ιράν.
Έκτακτη Αραβο-Ισλαμική Σύνοδος
Αυτά στο παρασκήνιο, ενώ στο προσκήνιο έκτακτη Αραβο-Ισλαμική Σύνοδος, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών πραγματοποιήθηκε χθες (Τετάρτη) στα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων της Σαουδικής Αραβίας.Της συνάντησης ηγήθηκε ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Faisal bin Farhan και συμμετείχαν εκπρόσωποι από την Κίνα, το Κατάρ, την Ιορδανία, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, την Τουρκία, την Ινδονησία, τη Μαλαισία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Οι υπουργοί επανέλαβαν την έκκλησή τους για διαρκή ειρήνη μέσω της εφαρμογής ψηφισμάτων που υποστηρίζουν τη λύση δύο κρατών και τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου, κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους με βάση τα σύνορα του 1967, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
- Με πληροφορίες από το Bloomberg
