Η χώρα ετοιμάζεται να (δοκιμάσει να) επανέλθει σιγά σιγά στο δρόμο της κανονικότητας “μετά φόβου ιού και οικονομίας”. Το εγχείρημα συντελείται σταδιακά, παράλληλα με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ τα κρούσματα της πανδημίας στην Ελλάδα έχουν ελεγχθεί σε σημαντικό βαθμό, μετά από 42 ημέρες καραντίνας, αγωνίας και προσμονής όπου οι έλληνες απέδειξαν ότι είναι ικανοί για το καλύτερο.
Σήμερα ξεκινάμε ένα δύσκολο διπλό στοίχημα: Να μείνουμε ασφαλείς στην ελευθερία κινήσεων στις πόλεις και στις δουλειές μας και να “ξανασηκώσουμε τα μανίκια” μετρώντας τις ζημιές και πιάνοντας πάλι το νήμα της βιοπάλης, άλλοι τώρα άλλοι σε ένα μήνα άλλοι αργότερα.
Στο μέτωπο του κοροναϊού εμφανίζονται τα πρώτα αισιόδοξα μηνύματα, με τις ΗΠΑ να προχωρούν στην έκδοση άδειας κυκλοφορίας φαρμάκου που οι δοκιμές έδειξαν ότι βοήθησε τους ασθενείς να ανακάμψουν, πολλές χώρες – ανάμεσά τους και η Ελλάδα – να εξελίσσουν κλινικές μελέτες που βοηθούν στην καταπολέμηση της νόσου και σε όλο τον κόσμο να διατίθενται μεγάλα κεφάλαια για την δημιουργία του εμβολίου και αποτελεσματικών θεραπειών.
Στο μέτωπο της οικονομίας η αγωνία είναι διάχυτη και η υπέρβαση των συνεπειών δυσχερής. Τα μηνύματα για την ύφεση φέτος είναι ανησυχητικά, με τις πιό αισιόδοξες εκτιμήσεις (αυτές της κυβέρνησης) να την τοποθετούν στην περιοχή του -5%.
Η “ισορροπία τρόμου” προστασίας της υγείας των πολιτών και επανεκκίνησης της οικονομίας δημιουργεί αγωνιώδη ερωτηματικά καθώς η επανένταξη σειράς κλάδων στη δράση θεωρείται πολύ πιο δύσκολο εγχείρημα από το lockdown και οι ανάγκες στήριξης επιχειρηματικότητας και απασχόλησης μεγάλες. Ήδη το κόστος της οικονομίας είναι βαρύ.
Το υπουργείο Οικονομικών δουλεύει πάνω σε δύο σενάρια για την πορεία της οικονομίας φέτος, το βασικό (ύφεση 4,7%) και το δυσμενές (ύφεση 7,9%). Η οικοδόμηση των σεναρίων αυτών , λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας παγκοσμίως λόγω της πανδημίας, ξεκινά από ένα αρχικό σενάριο ύφεσης 10% (χωρίς μέτρα), το οποίο, μετά τη λήψη των μέτρων που έχουν έως τώρα σχεδιαστεί, καταλήγει στο βασικό σενάριο με ύφεση 4,7%. Ενώ το δυσμενές σενάριο αρχίζει με ύφεση 13,2% για να καταλήξει, μετά τη λήψη των μέτρων, σε ύφεση 7,9%. Παράλληλα, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης, είναι έλλειμμα 1,9% στο βασικό σενάριο και έλλειμμα 2,8% στο δυσμενές σενάριο.
Η συνολική αξία των μέτρων, όπως έχουν αποτυπωθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας που απεστάλη στην Κομισιόν, ανέρχεται σε 17,348 δισ. ευρώ (9,7% του ΑΕΠ) και το συνολικό ταμειακό κόστος τους σε 11,546 δισ. ευρώ (6,5% του ΑΕΠ) σε επίπεδο έτους και 12,349 δισ. ευρώ για τους μήνες έως τον Ιούνιο, εάν ληφθεί υπόψη ότι επιστροφές φορολογικών και ασφαλιστικών αναστολών θα πραγματοποιηθούν από τον Αύγουστο και μετά.
Το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων ανέρχεται σε 10,349 δισ. ευρώ έως τον Ιούνιο (5,8% του ΑΕΠ) και 9,546 δισ. ευρώ (5,4% του ΑΕΠ) σε επίπεδο έτους, εάν ληφθούν υπόψη οι επιστροφές ορισμένων ποσών αναστολών έως το τέλος του έτους. Ειδικότερα, οι αναστολές φόρων και εισφορών ανέρχονται σε 2,332 δισ. ευρώ (1,3% του ΑΕΠ) και μετά τις επιστροφές σε 1,562 δισ. ευρώ (0,9% του ΑΕΠ). Το ταμειακό κόστος χορήγησης δανείων με εγγυήσεις είναι 2 δισ. ευρώ (1,1% του ΑΕΠ) και η συνολική χορήγηση δανείων με εγγυήσεις μετά τη μόχλευση είναι 7 δισ. ευρώ (3,9%). Το ταμειακό κόστος, το οποίο έχει άμεση σχέση με τα αποθέματα ταμειακών διαθεσίμων, είναι υψηλότερο και αγγίζει τα 12,35 δισ. ευρώ έως τον Ιούνιο. (όλο το ρεπορτάζ των μέτρων εδώ)
Με αυτά τα δεδομένα, η περεταίρω προστασία του εισοδήματος, η ενίσχυση της απασχόλησης, η στήριξη της επιχειρηματικότητας και το ξαναζέσταμα της παραγωγικής μηχανής είναι δύσκολες εξισώσεις που θα κληθεί να λύσει άμεσα η κυβέρνηση. Ιδιαίτερη ευρηματικότητα θα χρειαστεί σε κλάδους που “χτυπιούνται” περισσότερο, όπως ο τουρισμός, η εστίαση, η ακτοπλοϊα, οι μεταφορές. Το αίτημα μείωσης της φορολογίας στους κλάδους αυτούς (και όχι μόνο σε αυτούς) συνυπολογίζεται με τη δυνατότητα των πολιτών να εξυπηρετήσουν τις φορολογικές υποχρεώσεις τους και του δημοσίου να αντλήσει έκτακτους πόρους από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Χωρίς να είναι ορατό το τέλος της πανδημίας, κανένα σχέδιο δεν μπορεί να είναι οριστικό και καμμία γραμμή κεφαλαίων αρκετή.
