Όσο περνά ο καιρός, τόσο ο κόσμος μοιάζει ζει ένα déjà vu της εποχής του Ψυχρού Πολέμου και της πυρηνικής απειλής. Την Πέμπτη ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, υπέγραψε τον νόμο για την ανάκληση της επικύρωσης της Συνθήκης για την απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT), ανάκληση που αποδίδεται στην συγκυρία του πολέμου στην Ουκρανία και την διαρκώς επιδεινούμενη κρίση στις σχέσεις της Μόσχας με την Δύση.
Στις αρχές του Οκτωβρίου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε ότι είναι πιθανόν η χώρα του να ανακαλέσει την επικύρωση της CTBT σε απάντηση προς τις ΗΠΑ, που δεν την έχουν επικυρώσει. «Δεν είμαι έτοιμος να πω αν πρέπει να επαναλάβουμε τις δοκιμές ή όχι», είχε προσθέσει τότε ο Πούτιν, ενώ αναφέρθηκε και στην ανάπτυξη νέων πανίσχυρων πυραύλων που έχουν την ικανότητα να φέρουν πυρηνικές κεφαλές.
Συμφωνία στο… περίπου
Η Συνθήκη για την Καθολική Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών άνοιξε για υπογραφή το 1996, αλλά δεν ετέθη ποτέ σε ισχύ διότι ποτέ δεν επικυρώθηκε και από τις 44 χώρες που διέθεταν πυρηνικές δραστηριότητες την χρονική στιγμή της κατάρτισής της. Οκτώ από τις 44 αυτές χώρες δεν την έχουν επικυρώσει ποτέ: η Κίνα, η Ινδία, το Πακιστάν, η Βόρεια Κορέα, το Ισραήλ, το Ιράν, η Αίγυπτος και οι ΗΠΑ.
Από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο 2022, ο πρόεδρος της Ρωσίας Πούτιν χρησιμοποιεί συχνά την απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων. Το καλοκαίρι του 2023, η Ρωσία μετέφερε τακτικά πυρηνικά όπλα στο έδαφος της στενής συμμάχου της Λευκορωσίας. Ο νόμος για την ανάκληση της επικύρωσης της CTBT ψηφίσθηκε από τη ρωσική Δούμα και στη συνέχεια εγκρίθηκε ομοφώνως από τη ρωσική Άνω Βουλή στα τέλη του Οκτωβρίου.
Σε εκκρεμότητα και η New START
Στα τέλη Οκτωβρίου, η Ρωσία προχώρησε στη δοκιμαστική εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων που διασφαλίζουν στις ρωσικές δυνάμεις την ικανότητα «μαζικού ανταποδοτικού πυρηνικού πλήγματος». Το ρωσικό πυρηνικό δόγμα προβλέπει την «αυστηρά αμυντική» προσφυγή στο ατομικό όπλο, σε περίπτωση που η Ρωσία δεχθεί επίθεση με όπλα μαζικής καταστροφής ή επίθεση με συμβατικά όπλα η οποία «θα απειλήσει την ίδια την ύπαρξη του (ρωσικού) κράτους».
Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο, η Ρωσία ανακάλεσε την συμμετοχή της στην συνθήκη New START για τον περιορισμό των στρατηγικών πυρηνικών όπλων, η οποία υπεγράφη με τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2010 και είναι η τελευταία διμερής συμφωνία που συνδέει Ρώσους και Αμερικανούς. Η τρέχουσα συνθήκη – αν και ουσιαστικά θεωρείται «νεκρή» – λήγει τον Φεβρουάριο του 2026 και ακόμα δεν είναι σίγουρο ότι θα ανανεωθεί από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
