Το μήνυμα πως η διεύρυνση της ΕΕ και η ένταξη νέων χωρών στο ΝΑΤΟ είναι ξεχωριστές διαδικασίες στέλνει η Κομισιόν στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά τα «παζάρια» για τη Σουηδία.
Ειδικότερα, στην πρώτη της αντίδραση η Κομισιόν μέσω της εκπροσώπου της, Ντάνα Σπίναντ τονίζει χαρακτηριστικά ότι «η διεύρυνση του ΝΑΤΟ και η ένταξη νέων μελών σε αυτό είναι διαφορετική διαδικασία από αυτή της διεύρυνσης της ΕΕ». Παράλληλα, η Κομισιόν επισημαίνει ότι «η ΕΕ έχει μια πολύ συγκεκριμένη διαδικασία διεύρυνσης με πολύ πολύ ξεκάθαρο σύνολο βημάτων, τα οποία πρέπει να ακολουθήσουν όλες οι υποψήφιες χώρες, ακόμα και όσες εύχονται να γίνουν υποψήφιες χώρες».
«Μήνυμα» από το Βερολίνο
Νωρίτερα και λίγο πριν αναχωρήσει για τη σύνοδο κορυφής του NATO στο Βίλνιους, ο Ερντογάν πυροδότησε το κλίμα, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Πρώτα ανοίξτε τον δρόμο για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και μετά θα ανοίξουμε τον δρόμο στην Σουηδία», συνεχίζοντας το ανατολίτικο παζάρι που έχει αρχίσει εδώ και μήνες, κρατώντας τη Σουηδία «όμηρο» και προσπαθώντας να εκβιάσει τόσο τις ΗΠΑ για τα F-16 όσο και την ΕΕ για την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας, προκειμένου η Άγκυρα να ανάψει το «πράσινο φως» για την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ.
«H Τουρκία είναι υποψήφια προς ένταξη (στην Ευρωπαϊκή Ένωση), αλλά γνωρίζετε ότι στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν έχει ανοίξει εδώ και καιρό κανένα νέο κεφάλαιο», δήλωσε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών Σεμπάστιαν Φίσερ, ενώ η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Κριστιάνε Χόφμαν δήλωσε ότι κατανοεί το υπόβαθρο της ερώτησης, αλλά επισήμανε ότι η δήλωση Ερντογάν που συνέδεε την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με την επανέναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της χώρας του στην ΕΕ έγινε γνωστή μόλις πριν από λίγο και περιορίστηκε να αναφέρει ότι «συντάσσεται με την απάντηση» από τον εκπρόσωπο του υπ. Εξωτερικών.
Τι επιδιώκει ο Ερντογάν
Η Τουρκία υπέβαλε αίτημα ένταξης στην ΕΕ το 1987 και το 1999 ανακηρύχθηκε υποψήφια προς ένταξη χώρα. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν επισήμως το 2005, αλλά μετά «τη συνεχιζόμενη οπισθοδρόμηση σε θέματα δημοκρατίας, κράτους δικαίου και θεμελιωδών δικαιωμάτων», η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέστειλε τον Ιούνιο του 2018 τη διαδικασία. Αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ερντογάν στην ουσία έχει εγκαταλείψει την προσδοκία για ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και αυτό που επιδιώκει είναι διεύρυνση της τελώνειακής ένωσης και άρση της βίζας για τη μετακίνηση Τούρκων πολιτών εντός της Ένωσης. Ωστόσο, επισημαίνουν, αυτό δεν τον εμποδίζει όποτε κρίνει ότι έχει συμφέρον, να επαναφέρει το αίτημα για ένταξη.
Σημειώνεται ότι στην προγραμματική συμφωνία για τον σχηματισμό του κυβερνητικού συνασπισμού το 2021, τα τρία κόμματα (SPD, Πράσινοι, FDP), αναφέρουν: «Η Τουρκία είναι ένας σημαντικός εταίρος για τη Γερμανία και γείτονας της ΕΕ, με τον οποίο διατηρούμε πολύπλευρες σχέσεις. Για αυτόν τον λόγο έχουμε ειδικό ενδιαφέρον για καλή σχέση με την Τουρκία. Η δημοκρατία, το κράτος δικαίους και η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιδεινώνονται εδώ και αρκετό καιρό στην Τουρκία. Για αυτόν τον λόγο, δεν επιθυμούμε ούτε να ανοίξουμε ούτε να κλείσουμε κεφάλαια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Η απελευθέρωση του καθεστώτος των ταξιδιωτικών θεωρήσεων και η επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης είναι εφικτές μόνο όταν η Τουρκία πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις».
