• Μόλις 32 ημέρες πριν από τις προεδρικές κάλπες, αλλάζουν όλα στο εκλογικό τοπίο της Αμερικής. Και όλα – ακόμη και τα πιο ακραία σενάρια – δείχνουν ανοιχτά. Η μόλυνση του Ντόναλντ Τραμπ από τον κορονοϊό ανοίγει μείζονα πολιτικά, νομικά και συνταγματικά ζητήματα

Πριν από μία εβδομάδα, ο Ντόναλντ Τραμπ έλεγε στους αμερικανούς να μην ανησυχούν για τον κορονοϊό, διότι, στην πραγματικότητα, «δεν επηρεάζει κανέναν, εκτός από τους ηλικιωμένους».

Σήμερα, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο 74χρονος Πρόεδρος των ΗΠΑ και υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών στις εκλογές του Νοεμβρίου διαγνώστηκε θετικός στον Covid-19.

Eν ολίγοις, 32 ημέρες πριν από τις κάλπες, αλλάζουν όλα στο εκλογικό τοπίο της Αμερικής και όλα – ακόμη και τα πιο ακραία σενάρια – δείχνουν ανοιχτά.

• Το πρώτο, άμεσο, ερώτημα είναι πώς επηρεάζεται η προεκλογική εκστρατεία και τι αντίκτυπο μπορεί να έχει η ασθένεια Τραμπ στο εκλογικό σώμα.

Εδώ, το μόνο δεδομένο είναι πως ο Ντόναλντ Τραμπ χάνει για τουλάχιστον 15 ημέρες κάθε δυνατότητα εμπλοκής στην προεκλογική καμπάνια.

Στον “αέρα” όλη η προεκλογική εκστρατεία

Ηδη ακυρώθηκε η σημερινή προεκλογική συγκέντρωση στην Φλόριντα και θεωρείται δεδομένο ότι θα ακυρωθούν και οι επόμενες, σε Ουισκόνσιν και Αριζόνα. Και οι τρεις Πολιτείες θεωρούνται «κλειδιά» για το εκλογικό αποτέλεσμα, ενώ εξαιρετικά δύσκολο – έως απίθανο – δείχνει και το ενδεχόμενο να γίνει κανονικά το επόμενο debate με τον Τζο Μπάιντεν στις 15 Οκτωβρίου.

Η άλλη όψη, εκείνη του κυνικού πολιτικού μάρκετινγκ, λέει πως ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο ιδανικός υποψήφιος για να εκμεταλλευθεί υπέρ του την ασθένειά του.

Τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης βρίθουν από το πρωί αναλύσεων, με βάση τις οποίες ο αμερικανός πρόεδρος θα «παίξει» δυνατά με την «ψήφο της συμπάθειας» και όχι μόνον: Όταν αναρρώσει θα εμφανίσει εαυτόν ως τον «μεγάλο νικητή όλων των μαχών» – με κορυφαία την μάχη κατά του κορονοϊού.

Όλα αυτά βεβαίως έχουν δύο προϋποθέσεις: Να αναρρώσει σύντομα και ομαλά και να ξεχάσουν εύκολα οι αμερικανοί ότι ο Ντόναντ Τραμπ ήταν ο άνθρωπος που αμφισβήτησε όσο λίγοι τον κίνδυνο της πανδημίας.

Η 25η Τροποποίηση του συντάγματος των ΗΠΑ

• Το δεύτερο, και καίριο ερώτημα, είναι τι θα συμβεί στην περίπτωση που ο Ντόναλντ Τραμπ νοσήσει σοβαρά και δεν μπορεί – για το όποιο διάστημα – να ασκήσει τα καθήκοντά του.

Εδώ, σύσσωμη η Αμερική συζητά ξανά σήμερα την 25^η Τροποποίηση.

Το άρθρο 3 της 25^ης Τροποποίησης του αμερικανικού συντάγματος δίνει την δυνατότητα στον πρόεδρο των ΗΠΑ σε περίπτωση αδυναμίας άσκησης των καθηκόντων του να παραδώσει εγγράφως την ηγεσία στον αντιπρόεδρο – εν προκειμένω Μάικ Πενς. Στην συνέχεια, όταν θα είναι εκ νέου ικανός, μπορεί να ξαναπάρει τον έλεγχο, επίσης με έγγραφη απόφασή του.

Στο παρελθόν, το άρθρο 3 της 25^ης Τροποποίηση έχει ενεργοποιηθεί τρεις φορές:

• Δύο φορές κατά την προεδρική θητεία Τζορτζ Μπους (το 2002 και το 2007) όταν ο πρόεδρος είχε υποβληθεί σε ιατρικές διαδικασίες.
• Μία φορά (1985) επί θητείας Ρόναλντ Ρέιγκαν όταν ο πρόεδρος είχε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο παχύ έντερο.

Σε περίπτωση ακόμη δυσμενέστερων εξελίξεων, δηλαδή αδυναμίας του προέδρου να αναθέσει ο ίδιος τον έλεγχο της χώρας, ενεργοποιείται το άρθρο 4 της ίδιας Τροποποίησης: Ο αντιπρόεδρος είναι εκείνος που αποφασίζει την μεταβίβαση της εξουσίας στον ίδιο και το ανακοινώνει στο Κογκρέσσο.

Τρίτος θεσμός στην σειρά διαδοχής είναι ο πρόεδρος της Βουλής – εν προκειμένω η Νάνσι Πελόσι, η οποία παρεμπιπτόντως είναι και ο μεγαλύτερος πολιτικός πολέμιος του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.

Ο Λευκός Οίκος πάντως ανακοίνωσε το απόγευμα ότι ο αντιπρόεδρος Πενς είναι αρνητικός στο τεστ του κορονοϊού, ενώ ήδη είχε τεθεί προληπτικά σε απομόνωση.

Μπορούν να αναβληθούν οι εκλογές;

• Το τρίτο ερώτημα είναι εκείνο που θα μπορούσε να φέρει την Αμερική ενώπιον των μεγαλύτερων φόβων της: Μπορούν να μετατεθούν οι εκλογές εάν νοσεί έως τότε σοβαρά ο πρόεδρος;

Το σενάριο είναι ακραίο και προσκρούει σε θεμελιώδη συνταγματικά ζητήματα. Αμερικανοί αναλυτές όμως σημειώνουν σήμερα ότι ένας πρόεδρος των άκρων, όπως ο Τραμπ, θα μπορούσε να μπει σε πειρασμό αναβολής των εκλογών εργαλειοποιώντας την ασθένειά του.

Για να συμβεί κάτι τέτοιο απαιτείται συνταγματική παρέμβαση και νομοθέτηση από το Κογκρέσο.

«Μου είναι εξαιρετικά δύσκολο να πιστέψω ότι το Κογκρέσο θα περνούσε ποτέ τέτοιο νόμο, έστω κι εάν υπάρχει ένα νομικό παράθυρο», είπε στο CNBC ο συνταγματολόγος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Ρικ Χάσεν.

«Σε ακραία περίπτωση», πρόσθεσε, «βαριάς ασθένειας ενός υποψηφίου, το πιθανότερο είναι να διεξαχθούν κανονικά οι εκλογές, με το όνομα του συγκεκριμένου υποψηφίου στα ψηφοδέλτια. Στη συνέχεια θα πρέπει να εξεταστεί νομικά το ζήτημα εάν μπορούν οι εκλέκτορες που θα βγάλει κάθε Πολιτεία να ψηφίσουν για πρόεδρο κάποιο άλλο πρόσωπο, στην θέση του ασθενούντος υποψηφίου».