Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται ένα πολιτικό και διπλωματικό θρίλερ σχετικά με την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς για εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας και απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, κάλεσε τη Δευτέρα τη Χαμάς να αποδεχθεί γρήγορα την τελευταία και “εξαιρετικά γενναιόδωρη” πρόταση του Ισραήλ για εκεχειρία στη Γάζα, προκειμένου να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των ομήρων, εν μέσω μιας διπλωματικής προσπάθειας για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Οι διαπραγματευτές της Χαμάς αναμενόταν να συναντηθούν με διαμεσολαβητές του Κατάρ και της Αιγύπτου στο Κάιρο τη Δευτέρα για να δώσουν μια απάντηση στην πρόταση σταδιακής εκεχειρίας που παρουσίασε το Ισραήλ το Σαββατοκύριακο, πριν από μια απειλούμενη ισραηλινή επίθεση στη νότια συνοριακή πόλη Ράφα.
“Να αποφασίσει η Χαμάς”
“Το μόνο πράγμα που στέκεται ανάμεσα στο λαό της Γάζας και την κατάπαυση του πυρός είναι η Χαμάς. Πρέπει να αποφασίσουν και πρέπει να αποφασίσουν γρήγορα“, δήλωσε ο Μπλίνκεν σε ειδική συνεδρίαση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας Ριάντ. Πηγή που ενημερώθηκε για τις συνομιλίες δήλωσε ότι η πρόταση του Ισραήλ περιελάμβανε μια συμφωνία για την αποδοχή της απελευθέρωσης λιγότερων από 40 από τους περίπου 130 ομήρους που πιστεύεται ότι εξακολουθούν να κρατούνται με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστινίων που κρατούνται στο Ισραήλ, και μια δεύτερη φάση εκεχειρίας που θα αποτελείται από μια “περίοδο διαρκούς ηρεμίας“.
Ο Μπλίνκεν έφτασε στη Σαουδική Αραβία τη Δευτέρα, τον πρώτο σταθμό του τελευταίου από μια σειρά ταξιδιών για την αντιμετώπιση προβλημάτων στη Μέση Ανατολή μετά την ανάφλεξη του πολέμου στη Γάζα τον Οκτώβριο, που αποσταθεροποίησε την ευρύτερη περιοχή. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ επανέλαβε ότι οι ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να υποστηρίξουν μια ισραηλινή χερσαία επίθεση στη Ράφα -όπου, σύμφωνα με το Ισραήλ, έχουν καταφύγει τα τέσσερα τελευταία άθικτα τάγματα της Χαμάς- “ελλείψει ενός (ισραηλινού) σχεδίου που να διασφαλίζει ότι δεν θα πληγούν οι άμαχοι“.
Εξομάλυνση και ανταλλάγματα
Είπε ότι οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία είχαν κάνει “εντατική δουλειά από κοινού” τους τελευταίους μήνες προς την κατεύθυνση μιας συμφωνίας εξομάλυνσης μεταξύ του βασιλείου και του Ισραήλ, μια συμφωνία που περιλαμβάνει την παροχή από την Ουάσινγκτον στο Ριάντ συμφωνιών για διμερείς δεσμεύσεις στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, καθώς και για πυρηνική συνεργασία. Διπλωμάτες λένε ότι το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα εκτροχίασε την πρόοδο προς την ισραηλινο-σαουδαραβική εξομάλυνση.
Οι συνιστώσες των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας της συμφωνίας είναι “ενδεχομένως πολύ κοντά στην ολοκλήρωση“, δήλωσε ο Μπλίνκεν. “Για να προχωρήσει η εξομάλυνση, θα χρειαστούν δύο πράγματα: ηρεμία στη Γάζα και μια αξιόπιστη πορεία προς ένα παλαιστινιακό κράτος“. Σε αντάλλαγμα για την εξομάλυνση, τα αραβικά κράτη πιέζουν επίσης το Ισραήλ να αποδεχτεί μια πορεία προς την παλαιστινιακή κρατική οντότητα σε εδάφη που κατέλαβε στον πόλεμο του 1967 στη Μέση Ανατολή, κάτι που ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επανειλημμένα απορρίψει.
Αναζήτηση μόνιμης λύσης
Μαχητές της Χαμάς επιτέθηκαν στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, σκοτώνοντας 1.200 ανθρώπους και συλλαμβάνοντας 253 ομήρους, σύμφωνα με ισραηλινούς απολογισμούς. Το Ισραήλ αντέδρασε επιβάλλοντας πλήρη πολιορκία στη Γάζα και στη συνέχεια εξαπέλυσε αεροπορική και χερσαία επίθεση που έχει σκοτώσει περισσότερους από 34.000 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές στη Γάζα που διοικείται από τη Χαμάς.
Οι Παλαιστίνιοι υποφέρουν από σοβαρές ελλείψεις τροφίμων, καυσίμων και φαρμάκων σε μια ανθρωπιστική κρίση που συνοδεύει την ισραηλινή επίθεση που έχει κατεδαφίσει μεγάλο μέρος της φτωχοποιημένης, πυκνοκατοικημένης λωρίδας. Ο Μπλίνκεν, μιλώντας νωρίτερα κατά την έναρξη μιας συνάντησης με αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου, δήλωσε ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση της κρίσης και τη δημιουργία χώρου για μια πιο μόνιμη λύση είναι να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός που θα επιτρέψει την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς.
Πολλαπλές συζητήσεις
Αναμένεται να συζητήσει με τους Άραβες υπουργούς Εξωτερικών πώς θα μπορούσε να μοιάζει η διακυβέρνηση της Γάζας μετά το τέλος του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς, σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο Μπλίνκεν αναμένεται επίσης να φέρει σε επαφή αραβικές και ευρωπαϊκές χώρες και να συζητήσει πώς η Ευρώπη μπορεί να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της Γάζας, η οποία έχει μετατραπεί σε ερείπια από τον εξάμηνο ισραηλινό βομβαρδισμό.
“Θα συζητήσουμε για τους ομήρους, την ανθρωπιστική κατάσταση και την κατάπαυση του πυρός. Τα πράγματα προχωρούν, αλλά πρέπει πάντα να παραμένουμε συνετοί σε αυτές τις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις“, δήλωσε τη Δευτέρα στο Reuters ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Στεφάν Σεζούρν. Ο πρωθυπουργός της Ιορδανίας Μπισέρ αλ Κασαουνέχ δήλωσε ότι όλα τα μέρη πρέπει να βρουν μια οδό προς μια λύση δύο κρατών στη σύγκρουση, αλλιώς η Μέση Ανατολή κινδυνεύει με άλλη μια καταστροφή.
Το ερώτημα της διακυβέρνησης
Μια επίθεση στη Ράφα, η οποία σύμφωνα με το Ισραήλ είναι το τελευταίο προπύργιο της Χαμάς στη Γάζα, αναμενόταν εδώ και εβδομάδες, αλλά ξένες κυβερνήσεις και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν εκφράσει την ανησυχία τους ότι μια τέτοια ενέργεια θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανθρωπιστική καταστροφή, δεδομένου του αριθμού των εκτοπισμένων ανθρώπων που συνωστίζονται στην περιοχή. Οι συζητήσεις σχετικά με την ανοικοδόμηση και τη διακυβέρνηση της Γάζας συνεχίζονται εδώ και μήνες, χωρίς να έχει προκύψει ακόμη ένας σαφής μηχανισμός.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφωνούν με τον στόχο του Ισραήλ ότι η Χαμάς πρέπει να εξαλειφθεί και δεν μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στο μέλλον της Γάζας, αλλά η Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί την εκ νέου κατάληψη του θύλακα από το Ισραήλ. Αντ’ αυτού, εξετάζει μια δομή που θα περιλαμβάνει μια μεταρρυθμισμένη Παλαιστινιακή Αρχή – η οποία ασκεί περιορισμένη αυτοδιοίκηση στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη – με την υποστήριξη των αραβικών κρατών.
