Με τους Ρώσους να δηλώνουν ότι η «άσκηση» των Ενόπλων Δυνάμεών τους στα σύνορα με την Ουκρανία «ολοκληρώθηκε» και ότι σταδιακά οι δυνάμεις των άνω των 100.000 ανδρών θα επιστρέψουν στις βάσεις τους, πλέον η Oυκρανική κρίση μοιάζει να μπαίνει σε νέα φάση.
Το… τρολάρισμα του Πούτιν
Κατ’ αρχάς, ας αναφερθούμε στο… τρολάρισμα του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν, στις πληροφορίες που είχε χρησιμοποιήσει και ο Ουκρανός ομόλογός του, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, για ρωσική εισβολή ως την Τετάρτη. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντιμίτρι Πέσκοφ, ο Πούτιν «αστειεύεται κάποιες φορές, ζητώντας μας να ελέγξουμε εάν (σ.σ. τα σχετικά δημοσιεύματα) αναφέρουν την ακριβή ώρα που θα ξεκινήσει ο πόλεμος». Ο ίδιος σημείωσε ότι «ανέκαθεν λέγαμε πως μετά την ολοκλήρωση των ασκήσεων, […] τα στρατεύματα θα επέστρεφαν στις βάσεις τους. Αυτό είναι που συμβαίνει εδώ, είναι η συνήθης διαδικασία», ωστόσο, προσέθεσε ότι η Μόσχα θα οργανώσει στο μέλλον και άλλες «ασκήσεις σε όλη τη Ρωσία» διότι «είναι δικαίωμά μας να οργανώνουμε γυμνάσια στο έδαφός μας, παντού όπου το θεωρούμε πρόσφορο».
«Δεν θα εισβάλουμε, εκτός αν μας προκαλέσουν»
Πάντως, στη Ρωσία τα αντι-ουκρανικά αισθήματα παραμένουν σε… υψηλό επίπεδο, με τον επιτετραμμένο στην ΕΕ Βλαντιμίρ Τσίτσοφ να δηλώνει ότι «δεν θα εισβάλουμε στην Ουκρανία, εκτός αν μας προκαλέσουν. […] Αν οι Ουκρανοί επιτεθούν, τότε θα απαντήσουμε. Το ίδιο θα γίνει αν αρχίσουν να σκοτώνουν ρώσους υπηκόους στην κοιλάδα του Ντονμπάς ή οπουδήποτε αλλού». Επίσης, σε ψήφισμά του, το Κοινοβούλιο της Ρωσίας καλεί τον Πούτιν να αναγνωρίσει «επισήμως» την ανεξαρτησία των εδαφών που έχουν καταλάβει οι αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία. «Η Ουκρανία δεν τηρεί τη συμφωνία του Μινσκ, οι σύντροφοί μας χρειάζονται τη στήριξη και τη συμπαράστασή μας» δηλώνει ο πρόεδρος της Ντούμα Βιάτσεσλαβ Βολοντίν.
«Δεν θέλουμε πόλεμο»
Από την πλευρά του, ο Πούτιν κατά τη συνάντησή του με τον Γερμανό καγκελάριο, Όλαφ Σολτς, σημείωσε με νόημα ότι «τα συμφέροντα της Ρωσίας θα πρέπει να ληφθούν δεόντως υπόψη. […] Δεν θέλουμε πόλεμο στην Ευρώπη», επισημαίνοντας ότι αυτός είναι ο λόγος που η χώρα του απαιτεί εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση. «Θέλουμε πόλεμο ή όχι; Φυσικά και όχι. Γι’ αυτό κάνουμε τις προτάσεις μας για μια διαπραγματευτική διαδικασία», είπε και υπογράμμισε ότι, μέχρι στιγμής, δεν έχει δοθεί ικανοποιητική απάντηση στα αιτήματα της χώρας του. Επίσης, σε μια αποστροφή του λόγου του τόνισε ότι «αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Ντονμπάς είναι ακριβώς γενοκτονία» και πρόσθεσε ότι για να επιλυθεί το πρόβλημα στο Ντονμπάς είναι αναγκαίο να «ξεκινήσουμε από τις δυνατότητες εφαρμογής των συμφωνιών του Μινσκ, που δεν έχουν αξιοποιηθεί πλήρως».
«Καλό σημάδι»
Όσον αφορά στον Γερμανό καγκελάριο, ο οποίος έχει δεχθεί κριτική για τη στάση του στην ουκρανική κρίση, χαρακτήρισε ως «καλό σημάδι» τη μερική απόσυρση ρωσικών στρατευμάτων από τα ουκρανικά σύνορα και τόνισε ότι τα προβλήματα ασφάλειας στην Ευρώπη μπορούν να λυθούν «μόνο με τη Ρωσία και όχι εναντίον της». Προειδοποίησε ωστόσο και ότι «σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, σίγουρα ξέρουμε τι να κάνουμε». Ο Σολτς, πάντως, εκτίμησε ότι οι διπλωματικές δυνατότητες «δεν έχουν εξαντληθεί». Αρνούμαι να περιγράψω την παρούσα κατάσταση ως «απελπιστική», συνέχισε και προσέθεσε ότι «για τη δική μου γενιά ένας πόλεμος στην Ευρώπη έχει καταστεί αδιανόητος. Οι πολιτικοί πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα παραμείνει και έτσι».
Σε… αναμονή το Κίεβο
Την ίδια στιγμή ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, δήλωσε ότι «μαζί με τους συμμάχους μας καταφέραμε να αποτρέψουμε μία περαιτέρω κλιμάκωση απο την πλευρά της Ρωσίας», για να προσθέσει ωστόσο ότι «έχουμε μία αρχή, ότι δεν πρέπει να πιστεύεις αυτά που ακούς, αλλά αυτά που βλέπεις. Εάν δούμε λοιπόν ότι πράγματι αποχωρούν τα στρατεύματα, τότε θα πιστέψουμε στην αποκλιμάκωση». Πάντως, ανεξάρτητα από την κατάσταση που επικρατεί στα σύνορα, η κυβέρνηση της Λετονίας κάλεσε την ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα, σε περίπτωση που αναγνωρίσει επισήμως τις αποσχιστικές κινήσεις στην ανατολική Ουκρανία. Επίσης, το Κίεβο κατέθεσε αίτημα στο ΝΑΤΟ για διεθνή βοήθεια.
Επιφυλάξεις από το ΝΑΤΟ
Πάντως, η Δύση παραμένει επιφυλακτική έναντι των εξελίξεων. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι «υπάρχουν ενδείξεις από τη Μόσχα ότι η διπλωματία θα πρέπει να συνεχιστεί. Αυτό δίνει λόγους για συγκρατημένη αισιοδοξία. Όμως μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει οποιαδήποτε ένδειξη αποκλιμάκωσης στο πεδίο από τη ρωσική πλευρά» και προσέθεσε ότι «μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει καμία αποκλιμάκωση στο έδαφος, ούτε σημάδια μειωμένης ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στα σύνορα της Ουκρανίας. Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε στενά τι κάνει η Ρωσία». Επίσης, η η Αμερικανίδα πρέσβειρα στον ΟΗΕ, Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ, σχολιάζοντας την είδηση για μερική αποχώρηση ρωσικών στρατευμάτων, είπε ότι «θα ήταν μία καλοδεχούμενη είδηση, εάν είναι έγκυρη. Δεν έχουμε δει αποδείξεις ακόμα».
Ο «σκληρός» Μπόρις
Στο ίδιο -και ίσως πιο σκλήρό- μήκος κύματος κινήθηκε και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζονσον, ο οποίος είπε ότι «επί της παρούσης, σαφώς υπάρχουν ενδείξεις ενός διπλωματικού ανοίγματος, πάντα υπήρχε η ευκαιρία συνομιλιών, υπάρχει χώρος για συνομιλίες για την Ουκρανία, με την Ουκρανία – και αυτό είναι καλό. Βλέπουμε το άνοιγμα της Ρωσίας για συνομιλίες», ωστόσο, επισήμανε ότι «από την άλλη πλευρά, οι πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών που βλέπουμε σήμερα δεν είναι ακόμα ενθαρρυντικές. […] Υπάρχουν περισσότερες τακτικές ομάδες πεζικού που πορεύονται στην πραγματικότητα πιο κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία. Βλέπουμε αντιφατικά μηνύματα νομίζω αυτή τη στιγμή και άρα υπάρχουν λόγοι για εμάς να παραμείνουμε πολύ σκληροί και πολύ ενωμένοι». Επίσης, η ΥΠΕΞ της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ, σημείωσε ότι «τις εξαγγελίες (σ.σ. για τους ρώσους στρατιώτες) πρέπει τώρα να ακολουθήσουν πράξεις».
ΗΠΑ υπέρ διπλωματίας και αποκλιμάκωσης
Εν τω μεταξύ, οι πρόεδροι των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, είχαν τηλεφωνική συνομιλία για τις εξελίξεις και σύμφωνα με ενημέρωση του Λευκού Οίκου, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν πως είναι αναγκαίο να υπάρξει μία επιβεβαίωση εκ μέρους της Μόσχας για την απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από τα σύνορα της Ουκρανίας. Σε δήλωσή του το βράδυ της Τρίτης, ο Μπάιντεν υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ παραμένουν ανοικτές στον διπλωματικό διάλογο σε υψηλό επίπεδο, σε στενό συντονισμό με τους συμμάχους τους και ότι η Ουάσινγκτον συνεχίζει να πιστεύει ότι η διπλωματία και η αποκλιμάκωση είναι η καλύτερη οδός που πρέπει να ακολουθηθεί, όμως είναι προετοιμασμένη για παν ενδεχόμενο.
Επιμένει για τις εγγυήσεις η Μόσχα
Νωρίτερα, οι ΥΠΕΞ της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, και των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, είχαν τηλεφωνική επικοινωνία, στη διάρκεια της οποίας ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας τόνισε ότι είναι αναγκαίο να συνεχισθεί ο διάλογος για τις εγγυήσεις ασφαλείας χωρίς την επιθετική ρητορική που χρησιμοποιεί η Ουάσιγκτον και κάλεσε τον ομόλογο του σε μια ρεαλιστική προσέγγιση του ζητήματος αυτού, σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο, όπου σημειώνετα ότι «από την πλευρά μας υπογραμμίσθηκε η αναγκαιότητα της συνέχισης της από κοινού συνεργασίας, όπως συμφώνησαν για αυτό οι πρόεδροι Πούτιν και Μπάιντεν στην τηλεφωνική συνομιλία που είχαν στις 12 Φεβρουαρίου, με βάση το περιεχόμενο των προτάσεων που διαβιβάσθηκαν στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για τις εγγυήσεις ασφαλείας».
Τι μέλλει γενέσθαι
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Κατ’ αρχάς, μένει να φανεί αν όντως η Ρωσία θα αρχίσει να αποσύρει τα στρατεύματά της από τα ρωσο-ουκρανικά σύνορα, ή απλώς κάνει «παιχνίδι εντυπώσεων» και επιχειρεί να αποπροσανατολίσει τη συζήτηση. Επίσης, ακόμα αναμένεται η αντίδραση της Μόσχας στις απαντήσεις ΝΑΤΟ και ΗΠΑ σχετικά με τα ζητήματα που έχει εγείρει η Ρωσία για την ασφάλειά της και οι οποίες, σύμφωνα με τον Λαβρόφ, δεν ήταν ικανοποιητικές. Από την άλλη, η Δύση παραμένει σε «κόκκινο συναγερμό», δεδομένων των ναυτικών ασκήσεων που πραγματοποιεί η Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα, οι οποίες βασίστηκαν σε σενάρια πολέμου στην Κριμαία και αποτελούν προετοιμασία για μία ακόμη μεγαλύτερη άσκηση στο μέλλον.
Αποκλιμάκωση προεξοφλούν οι αγορές
Πάντως, οι αγορές μοιάζουν να προεξοφλούν εκτόνωση της κρίσης. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι την Τρίτη, μόλις έγινε γνωστή η είδηση του τέλους της ρωσικής «άσκησης», η χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου (Dutch TTF) έπεσε στα επίπεδα των 73,8 ευρώ/MWh, έχοντας πέσει νωρίτερα έως και στα 72,5 ευρώ/MWh, καταγράφοντας μείωση της τάξης του 10% σε σχέση με τα επίπεδα της τιμής χθες (79,6 ευρώ/MWh) αλλά και 18% σε σχέση με το χτεσινό υψηλό ημέρας (88 ευρώ/MWh). Επίσης, πτωτικά κινήθηκαν και οι τιμές του πετρελαίου, καθώς το Brent παραδόσεως Απριλίου κινήθηκε στα 93,96 δολάρια το βαρέλι, με πτώση 2,6% ή 2,5 δολαρίων και το αμερικανικό αργό WTI υποχώρησε κατά 2,8% και η τιμή του διαμορφώθηκε στα 92,73 δολ. το βαρέλι.
