Καθώς διανύουμε τον τρίτο χρόνο του πολέμου στην Ουκρανία, έρευνα φαίνεται ότι διαπίστωσε και στατιστικά αυτό που όλοι υποψιάζονται: οι κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας “καταστρατηγούνται μαζικά” μέσω τρίτων χωρών, όπως αποκαλύπτει “φρέσκια” μελέτη, επιβεβαιώνοντας τις αυξανόμενες ανησυχίες ότι μεγάλα τμήματα των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς άλλες χώρες κατευθύνονται τελικά προς τη Ρωσία.
Μια νέα έρευνα της Σχολής Διοίκησης IÉSEG με έδρα τη Λιλ διαπίστωσε “στατιστικές αποδείξεις ότι οι κυρώσεις της ΕΕ καταστρατηγούνται μαζικά” για τα λεγόμενα “είδη υψηλής προτεραιότητας“, τα οποία υπόκεινται σε εξαγωγικούς περιορισμούς της ΕΕ και περιλαμβάνουν κατασκευαστικό εξοπλισμό και ηλεκτρικά εξαρτήματα με πιθανές στρατιωτικές χρήσεις. Η έκθεση διαπίστωσε ότι οι εξαγωγές τέτοιων ειδών από την ΕΕ προς την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), το Καζακστάν και άλλες “φιλικές προς το Κρεμλίνο” χώρες αυξήθηκαν κατά 2,979 δισ. ευρώ ή 81,55% την περίοδο Οκτωβρίου 2022 – Σεπτεμβρίου 2023 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.
Στη Ρωσία, μέσω τρίτων
Κατά την περίοδο έως τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, οι εξαγωγές τέτοιων αγαθών από την ΕΕ προς τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 3,231 δισ. ευρώ ή 95,44%. Από την άποψη αυτή, η μείωση των πωλήσεων της ΕΕ προηγμένης τεχνολογίας και ειδών διπλής χρήσης προς τη Μόσχα εκτιμάται ότι αντισταθμίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από την απότομη αύξηση των εξαγωγών των ίδιων αγαθών προς τις χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Ασίας. Η αύξηση των πωλήσεων αυτών των αγαθών ήταν ιδιαίτερα έντονη στο Κιργιστάν, όπου οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 1682,47%.
Απότομες αυξήσεις παρατηρήθηκαν επίσης στο Καζακστάν (333,18%) και στην Τουρκία (72,45%) – ένα μέλος του ΝΑΤΟ που συνεχίζει να διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Ρωσία μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Η μελέτη της IÉSEG “ξεδόντιασε” την ιδέα ότι οι παρατηρούμενες αυξήσεις οφείλονται σε μια ξαφνική έξαρση της εγχώριας ζήτησης. “Το κύμα αυτών των αγορών από τρίτες χώρες είναι πολύ μεγάλο για να οφείλεται εξ ολοκλήρου σε αύξηση της τοπικής ζήτησης, οπότε μπορεί να υποψιαστεί κανείς ότι ένα μεγάλο μέρος εξήχθη στη συνέχεια στη Ρωσία“, αναφέρει η έκθεση.
Προτροπές από Κομισιόν
Η τάση αυτή θα τροφοδοτούσε τα συγκεντρωτικά μοτίβα που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια των επόμενων γύρων κυρώσεων της ΕΕ. “Μετά την εφαρμογή των κυρώσεων, η κατάρρευση των πωλήσεων ειδών υψηλής προτεραιότητας προς τη Ρωσία από την ΕΕ συσχετίστηκε με μια άτυπη αύξηση των εξαγωγών τους προς μερικές άλλες χώρες“, σημειώνεται στην έκθεση. Ο διευθυντής οικονομικών μελετών στο IÉSEG και συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι οι εν λόγω επανεξαγωγές είναι επίσης πιθανό να τροφοδοτούν τη βιομηχανία που τροφοδοτεί την πολεμική μηχανή της Ρωσίας.
“Η παράκαμψη των κυρώσεων υποστηρίζει, φυσικά, αυτή την παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού παρέχοντας στη Ρωσία τα απαραίτητα είδη“, δήλωσε. “Έτσι, η ΕΕ συμβάλλει άθελά της σε αυτή την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας“. Από την πλευρά των Βρυξελλών, εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωσε ότι η ΕΕ “προέτρεψε τις τρίτες χώρες να απαγορεύσουν την επανεξαγωγή των εν λόγω αγαθών στη Ρωσία, καθώς είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χρησιμοποιηθούν από τον ρωσικό στρατό στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία“, χωρίς ωστόσο να μιλήσει για πιθανές κυρώσεις και στις χώρες αυτές.
Οικονομία της αγοράς
“Νομίζω ότι είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η οικονομία της Ρωσίας είναι ανθεκτική, επειδή είναι, ως επί το πλείστον, ακόμη μια οικονομία της αγοράς“, δήλωσε ανώτερος συνεργάτης του Γερμανικού Ινστιτούτου για τις Διεθνείς Υποθέσεις και την Ασφάλεια (SWP). Η ικανότητα της οικονομίας της αγοράς της χώρας να αναπροσαρμόζεται ευνοούσε μια “αποκεντρωμένη προσπάθεια” από “χιλιάδες επιχειρήσεις“, σημείωσε, να βρουν τρόπους να παρακάμψουν τις κυρώσεις και να “διατηρήσουν τα πράγματα σε λειτουργία” – αποδεικνύοντας έτσι ότι είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες πίσω από τη σχετική “ανθεκτικότητα” της Ρωσίας στις δυτικές κυρώσεις.
“Εμφανίστηκαν νέοι έμποροι που ειδικεύονταν στην εισαγωγή αυτών των αγαθών μέσω τρίτων χωρών“, δήλωσε. “Εμφανίστηκε μια ολόκληρη βιομηχανία, η οποία είναι αφιερωμένη στην παράκαμψη των κυρώσεων – διότι πρόκειται για μια επιχείρηση δισεκατομμυρίων δολαρίων“. Ο αριθμός αναφέρεται σε όσα ανέφερε η ρωσική κυβέρνηση τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν επιβεβαιώθηκε ότι αγαθά αξίας άνω των 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων εισήχθησαν στη χώρα μέσω των λεγόμενων “παράλληλων” ή “γκρίζων” εισαγωγών – βοηθώντας τις συνολικές εισαγωγές του 2023 να ξεπεράσουν ελαφρώς τα προ των κυρώσεων επίπεδα και να φτάσουν τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τη Μόσχα.
