Με το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας» -που συζητείται στη Βουλή- επιδιώκεται η ριζική αναθεώρηση διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, με σκοπό να ενισχυθεί η προστασία του κοινωνικού συνόλου από την εγκληματικότητα, αλλά και να καλυφθεί το νομοθετικό κενό που δημιούργησε η κατάργηση ή η υποβάθμιση αδικημάτων μετά τις αλλαγές στους Κώδικες από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Με το νομοσχέδιο ενισχύεται η προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως ανηλίκων, πολιτών τρίτων χωρών, θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης που λόγω της θέσης τους και της κακοποίησης που έχουν υποστεί αδυνατούν να καταθέσουν χωρίς την υποστήριξη ειδικών επιστημόνων.
- Για το σκοπό αυτό προβλέπεται η αλλαγή του χρόνου έναρξης της παραγραφής των αδικημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας ανηλίκων, του τρόπου άσκησης ποινικής δίωξης, η αναδιαμόρφωση των ηλικιακών ορίων, η αυστηροποίηση των ποινών, η πρόβλεψη για δυνατότητα της κατά προτεραιότητα εκδίκασης των υποθέσεων αυτών, αλλά και την αυστηροποίηση των προϋποθέσεων για την αποφυλάκιση των καταδικασθέντων των εν λόγω αδικημάτων.
Διευρύνεται το αξιόποινο στα κοινώς επικίνδυνα αδικήματα
Διευρύνεται, επίσης, το αξιόποινο στα κοινώς επικίνδυνα αδικήματα όπως στον εμπρησμό, την έκρηξη, την πλημμύρα κλπ., ενώ προβλέπεται και ειδική ρύθμιση για την επαύξηση του αξιοποίνου στον εμπρησμό των δασών. Στην ίδια λογική της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος εισάγεται και το αδίκημα της αλιείας χωρίς άδεια της αρμόδιας αρχής στα χωρικά ύδατα της ελληνικής επικράτειας υπό σημαία τρίτης χώρας.
- Ρυθμίζεται το δικαίωμα και του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να διατάσσει την διεξαγωγή της ανάκρισης και την εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο κατ’ απόλυτη προτεραιότητα για υποθέσεις εξαιρετικής φύσης ή επί κακουργημάτων που αφορούν εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής. Για τα ενήλικα θύματα των ανωτέρω αδικημάτων εισάγεται πρόβλεψη για την εξέταση τους παρουσία ψυχολόγου.
Τέλος λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για την διασφάλιση των δικαιωμάτων των ανήλικων κατηγορουμένων με τον αυτεπάγγελτο διορισμό συνηγόρου χωρίς δικαίωμα παραίτησης για τα κακουργήματα και τα πλημμελήματα.
12 βασικές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδ. Ποινικής Δικονομίας
- Προβλέπεται ως μοναδική ποινή η ισόβια κάθειρξη για τα αδικήματα της εσχάτης προδοσίας, ανθρωποκτονίας, της θανατηφόρας ληστείας και του ομαδικού βιασμού.
- Αυστηροποιούνται οι προϋποθέσεις απόλυσης υπό όρο του κρατουμένου.
- Η παραγραφή για τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας που τελούνται σε βάρος ανηλίκου θα αρχίζει ένα έτος μετά την ενηλικίωσή του, εφόσον η πράξη είναι πλημμέλημα και τρία έτη εφόσον είναι κακούργημα.
- Το αδίκημα του εμπρησμού δάσους τιμωρείται ως κακούργημα.
- Αυστηροποιείται η ποινή για το αδίκημα της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης στην περίπτωση κατά την οποία ο δράστης επεδίωκε την πρόκλησή της και προστίθενται στην έννοιά της η αναπηρία και η μόνιμη παραμόρφωση.
- Προστίθεται νέα ποινική διάταξη κατά την οποία συνιστά επιβαρυντική περίσταση η τέλεση σωματικής βλάβης σε βάρος υπαλλήλου κατά την εκτέλεση της εργασίας ή στο πλαίσιο της εργασίας του.
- Αυστηροποιείται το πλαίσιο ποινής στην εμπορία ανθρώπων για την προστασία ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως πολίτες τρίτων χωρών και θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
- Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, όταν τελείται στο χώρο εργασίας τιμωρείται πλέον μόνο με φυλάκιση και διώκεται αυτεπάγγελτα.
- Προβλέπεται ρητά για πρώτη φορά η περίπτωση βιασμού σε βάρος ανηλίκου, με προβλεπόμενη ποινή την ισόβια κάθειρξη.
- Το αδίκημα των γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους ή ενώπιόν τους (αποπλάνηση ανηλίκων), τιμωρείται στη βασική του μορφή πλέον μόνο ως κακούργημα.
- Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας θα διώκεται αυτεπαγγέλτως, όταν έχει ως θύμα ανήλικο πρόσωπο (12-18 ετών) και όχι κατ’ έγκληση όπως σήμερα, καθώς κάτω των 12 ετών η πράξη διώκεται αυτεπάγγελτα.
- Προστίθενται στον κατάλογο των αδικημάτων για τα οποία προβλέπεται άρση του απορρήτου αυτά της «βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης» και των κακουργημάτων του «εμπρησμού» και του «εμπρησμού σε δάση».
Αυξάνεται ο πραγματικός χρόνος φυλάκισης
Σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης για τα εγκλήματα του νόμου περί ναρκωτικών, εγκληματική οργάνωση, τρομοκρατικές πράξεις, εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία, ληστεία, εμπρησμό, εμπρησμός σε δάση, εκβίαση, βιασμό ανηλίκου, εμπορία ανθρώπων, αρπαγή ανηλίκου και όλα τα κατά της γενετήσιας ελευθερίας εγκλήματα, δίνεται η δυνατότητα για απόλυση υπό όρο μόνο αν έχουν εκτιθεί με ευεργετικό υπολογισμό τα 4/5 της ποινής. Άρα, το 3/5 που ισχύει σήμερα, αυξάνεται στα 4/5.
Επιπλέον, για τα παραπάνω εγκλήματα, θα απαιτείται πραγματική παραμονή σε σωφρονιστικό κατάστημα, ίση με τα 3/5 της ποινής. Άρα, από τα 2/5 που ισχύει σήμερα αυξάνεται στα 3/5. Ακόμη, προβλέπεται ότι σε περίπτωση καταδίκης για τα παραπάνω εγκλήματα σε ποινή ισόβιας κάθειρξης, το κατώτατο όριο παραμονής στο σωφρονιστικό κατάστημα του καταδίκου αυξάνεται από 16 έτη σε 18 έτη (πραγματική έκτιση).
Στις περιπτώσεις αυτών των παραπάνω δεν επιτρέπεται απόλυση υπό τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση.
