Ο τούρκος υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ έστειλε χθες το προειδοποιητικό και έδωσε και το στίγμα προθέσεων της Αγκυρας – στίγμα, που προοιωνίζεται ένα ακόμη θερμό καλοκαίρι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Ο Ντονμέζ – τον οποίο έμπειροι διπλωμάτες συνηθίζουν να αποκαλούν και «λαγό» του Ερντογάν – προανήγγειλε νέες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, είπε ότι η Αγκυρα δεν χρειάζεται συμβιβασμό με την Ελλάδα και διαμήνυσε ότι η χώρα του έχει δικαιώματα, καθώς και μία από «τις μεγαλύτερες ακτογραμμές» στην ανατολική Μεσόγειο.
To ταξίδι Τσαβούσογλου και οι δύο επιδιώξεις της Αγκυρας
Διπλωματικοί κύκλοι συνδυάζουν τις προειδοποιήσεις αυτές με την επικείμενη επίσκεψη του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αθήνα – πιθανότητα στις 31 Μαίου. Όπως εκτιμούν, η Αγκυρα στέλνει μήνυμα τόσο στην Ελλάδα όσο και σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, «δηλώνοντας» ότι εάν ο Τσαβούσογλου δεν πάρει ό,τι θέλει, τότε οι επόμενοι μήνες και στην Μεσόγειο και στο Αιγαίο δεν θα είναι απαραιτήτως ήρεμοι.
Κι εκείνα που θέλει ο Τσαβούσογλου, σε πρώτο χρόνο, είναι δύο δεσμεύσεις:
- Από την Αθήνα ζητά την αναβάθμιση των επαφών με την Αγκυρα σε επίπεδο υψηλόβαθμου πολιτικού διαλόγου
- Από την Ευρώπη ζητά την «μεγάλη δέσμευση» για την επανεξέταση και αναβάθμιση της τελωνειακής σύνδεσης με την Αγκυρα
Καταλύτης η συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν
Για το πώς θα εξελιχθεί αυτό το πόκερ, πολλά θα κριθούν από τον τρίτο και καταλυτικό παράγοντα – τις ΗΠΑ.
Στις 14 Ιουνίου, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, θα πραγματοποιηθεί η κρίσιμη συνάντηση του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν με τον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, από την οποία θα κριθεί ουσιαστικά και το μέλλον των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Από το αποτέλεσμα της συνάντησης αυτής, επίσης, θα διαμορφωθεί και το κλίμα για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι, εάν έως τότε υπάρξει θετικό έδαφος και έμπρακτες δεσμεύσεις αποκλιμάκωσης από τον Ερντογάν, τότε μπορεί να υπάρξει και μια παράλληλη συνάντηση του τούρκου προέδρου με τον έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η σύνοδος κορυφής της ΕΕ και η Τελωνειακή Ενωση
Το επόμενο κρίσιμο ορόσημο είναι η σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 24 και 25 Ιουνίου όπου θα αξιολογηθεί η συμπεριφορά της Τουρκίας, ώστε να διαμορφωθεί η θετική ατζέντα μεταξύ των δυο πλευρών.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εισηγείται ήδη την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων εάν δεν βελτιωθεί το κλίμα, γεγονός που δείχνει το κλίμα που επικρατεί για την Άγκυρα στις Βρυξέλλες. Μεταξύ των θεμάτων που συζητούνται είναι το προσφυγικό, αλλά και η αναθεώρηση της Τελωνειακής Ένωσης και είναι προφανές ότι και τα δύο αυτά θέματα θα έχουν αντανάκλαση στα ελληνοτουρκικά.
Εάν έως τότε ο Τζο Μπάιντεν έχει «συνετίσει» τον Ερντογάν, υπάρχουν ισχυρές πιθανότητες για μια νέα, χαμηλών προσδοκιών μεν, θετική ατζέντα δε και στα ευρωτουρκικά και ελληνοτουρκικά ζητήματα.
Το τέλος του μορατόριουμ του Oruc Reis
Εάν αυτό δεν συμβεί, οι ίδιες διπλωματικές πηγές θυμίζουν ότι το τέλος Ιουνίου σηματοδοτεί και το κρίσιμο χρονικό σημείο στο οποίο τελειώνει το άτυπο μορατόριουμ των ερευνών του Oruc Reis – λήγει, δηλαδή, το εξάμηνο κατά το οποίο το Oruc Reis διενεργεί έρευνες εντός τουρκικών χωρικών υδάτων. Κοινώς, εάν το αποτέλεσμα της συνόδου κορυφής της ΕΕ και της συνάντησης με τον Μπάιντεν δεν αρέσει στον Ερντογάν, τότε το Oruc Reis είναι πιθανό να επιστρέψει σε αποστολές υψηλής επικινδυνότητας όπως εκείνες του καλοκαιριού του 2020.
