Την ώρα που ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την εισήγησή του στο Υπουργικό Συμβούλιο κήρυττε την έναρξη του «πολέμου» κατά της φοροδιαφυγής, ανακοινώνοντας, παράλληλά, σειρά μέτρων για την καταπολέμηση της συγκεκριμένης «βαθιά αντικοινωνικής στάσης», όπως τη χαρακτήρισε, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), Γιάννης Στουρνάρας, έστελνε το δικό του μήνυμα για τη «μάχη» αυτή.
Δυσκολία στις εκτιμήσεις
Συγκεκριμένα, μιλώντας την Τρίτη στο 19ο Tax Forum, ο διοικητής της ΤτΕ ανέφερε ότι το μέγεθος της παραοικονομίας στην Ελλάδα φθάνει, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις περίπου στο ένα πέμπτο (20,9%, για την ακρίβεια) το ΑΕΠ της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Ιούνιο είχε εκτιμήσει το μέγεθος της φοροδιαφυγής περίπου στα 60 δισ. ευρώ ετησίως.
Όπως υπογράμμισε, το πρόβλημα της φοροδιαφυγής είναι ένα από τα σημαντικότερα που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες διεθνώς. Στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί το ακριβές μέγεθος της φοροδιαφυγής, πλήθος μελετών καταδεικνύει ότι το πρόβλημα είναι πολύ οξύτερο σε σχέση με άλλες χώρες. Κατά συνέπεια, τόνισε, θα πρέπει να καταστεί προτεραιότητα η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και η δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.
Το «κενό ΦΠΑ»
Επικαλούμενος στοιχεία της ΑΑΔΕ τα οποία καταδεικνύουν ότι οι κατηγορίες που είναι σχετικά πιο επιρρεπείς στη φοροδιαφυγή είναι κυρίως οι αυτοαπασχολούμενοι και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, κάτι που λίγο-πολύ ισχύει σε όλες τις χώρες του κόσμου, ο κ. Στουρνάρας προσέθεσε εντούτοις ότι φοροδιαφυγή παρατηρείται επίσης και στην έμμεση φορολογία, καθώς για το 2020, η Ελλάδα εμφανίζει την τέταρτη υψηλότερη υστέρηση εσόδων από ΦΠΑ ή κενό ΦΠΑ (VAT gap) στην ΕΕ, ίση με το 19,7% των δυνητικών εσόδων ΦΠΑ (ή 3 δισ. ευρώ).
Μάλιστα, όπως είπε ο κ. Στουρνάρας, οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις της Κυβέρνησης για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Σκοπός αυτών των μέτρων είναι η περαιτέρω μείωση του κενού ΦΠΑ στον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 9% μέχρι το 2026 που μεταφράζεται σε επιπλέον έσοδα 2 δισεκ. ευρώ ετησίως.
Τα έξι μέτρα
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Σουρνάρας πρότεινε έξι μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος:
- την διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών με την επέκταση της χρήσης των φορητών μηχανών διενέργειας συναλλαγών (POS) σε περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες,
- την παροχή κινήτρων για πληρωμές μέσω χρεωστικών καρτών, αλλά και μέσω τραπεζών. Το μερίδιο της ιδιωτικής κατανάλωσης που δαπανάται μέσω καρτών πληρωμών αυξήθηκε από περίπου 20% το 2019 σε πάνω από 37% κατά τη διάρκεια του 2022.
- την παροχή κινήτρων με τη μορφή φοροαπαλλαγών για την αποκάλυψη συναλλαγών σε κλάδους υψηλής φοροδιαφυγής, που θα αποδυνάμωναν αντίστοιχα τα κίνητρα φοροδιαφυγής (π.χ. αποτελεσματικά φορο-κίνητρα για ηλεκτρονικές πληρωμές σε συγκεκριμένες επαγγελματικές κατηγορίες).
- την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών εργαλείων της ΑΑΔΕ που διευρύνει τις δυνατότητες διαχείρισης και αξιοποίησης των πληροφοριών που συλλέγονται μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
- την περαιτέρω απλοποίηση του φορολογικού συστήματος θα διευκολύνει τη λειτουργία του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.
- την εντατικοποίηση των προσπαθειών για τη δημιουργία φορολογικής συνείδησης και την καλλιέργεια φορολογικής παιδείας
