Αν και η τουρκική κυβέρνηση, διά πηγών της, ισχυρίζεται ότι ήταν ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκείνος που ανέβαλε το ταξίδι στις ΗΠΑ και τη συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζο Μπάιντεν, στο Λευκό Οίκο φαίνεται ότι η υπόθεση κρύβει πολύ παρασκήνιο και -λίγο πιο βαθιά- μια νέα κρίση στις σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία.
Αφορμή, όχι αιτία
Οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι Άγκυρα και Ουάσινγκτον δεν κατάφεραν να τα βρουν στο τι θα πουν οι δύο ηγέτες στις κοινές δηλώσεις τους, ειδικά, δε, για την κρίση στη Μέση Ανατολή και τον τρόπο προσέγγισής της από τον Ερντογάν (υπέρ της Χαμάς, κατά του Νετανιάχου) και τον Μπάιντεν (υπέρ του Ισραήλ -αλλά με αστερίσκους- και σαφέστατα κατά της Χαμάς, αλλά και με ψυχρές σχέσεις με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό), οπότε η διαφωνία έφερε την αναβολή.
Ωστόσο, η παραπάνω εξήγηση μοιάζει περισσότερο με αφορμή και όχι με αιτία για την αναβολή μιας συνάντησης που ο Ερντογάν επιδιώκει -χωρίς αποτέλεσμα- από την πρώτη στιγμή που το ζεύγος Μπάιντεν μετακόμισε στο Λευκό Οίκο. Αντιθέτως, φαίνεται ότι το χάσμα που χωρίζει τις δύο χώρες και που το τελευταίο διάστημα φαινόταν να μικραίνει (βοήθησε και το «ναι» της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ) άρχισε και πάλι να διευρύνεται.
S-400 και Κούρδοι
Πριν από μερικές ημέρες, τουρκικά ΜΜΕ έγραψαν ότι η Άγκυρα ετοιμάζεται να ενεργοποιήσει πλήρως το αντιαεροπορικό/αντιπυραυλικό σύστημα S-400 που αγόρασε από τη Ρωσία και που οδήγησε τις ΗΠΑ να αποβάλλουν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 και να ρίξουν κυρώσεις στις αμυντικές βιομηχανίες της χώρας. Το S-400 αποτελεί χαίνουσα πληγή στις σχέσεις των δύο χωρών και οι ΗΠΑ πιέζουν διαρκώς την Τουρκία να το βάλει στη ναφθαλίνη.
Ταυτόχρονα, οι τουρκικές επιθέσεις στους Κούρδους της Συρίας και του Ιράκ φέρνουν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την Ουάσινγκτον, η οποία θεωρεί ειδικά τις κουρδικές πολιτοφυλακές (YPG) ως συμμάχους στον πόλεμο κατά του ISIS, αλλά και μια δύναμη που… βολεύει τις ΗΠΑ να έχει ισχύ σε μια περιοχή ιδιαίτερα ευαίσθητη για τα αμερικανικά συμφέροντα (δεν είναι τυχαίο ότι το αμερικανικό ΥΠΕΞ θεωρεί τις τουρκικές επιχειρήσεις ως «αποσταθεροποιητικό παράγοντα»).
Εντός Δύσης
Από την άλλη, η γεωπολιτική και γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας καθιστά οιαδήποτε τιμωρητική κίνηση από πλευρά ΗΠΑ ως κίνηση υψηλού ρίσκου: με απλά λόγια, η Ουάσινγκτον θέλει η Άγκυρα να παραμείνει εντός τροχιάς Δύσης και ΝΑΤΟ, όπερ σημαίνει ότι θα πρέπει να διαχειρίζεται τις κρίσεις που προκύπτουν με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να μην διακινδυνεύσει το υφιστάμενο status quo, καθώς οποιαδήποτε ανατροπή μπορεί να «βάλει φωτιά» σε μια μεγάλη περιοχή.
Στο πλαίσιο αυτό, θεωρείται βέβαιο ότι μέσα στο επόμενο διάστημα οι συζητήσεις για την επίσκεψη Ερντογάν στον Λευκό Οίκο θα συνεχιστούν, με στόχο να βρεθεί μια νέα ημερομηνία για την πραγματοποίησή της. Ωστόσο, πλέον μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένο ότι οι σχέσεις Άγκυρας και Ουάσινγκτον δεν βρίσκονται στα… καλύτερά τους και ότι θα χρειαστούν λεπτοί χειρισμοί για να αποτραπεί επιδείνωση με απρόβλεπτες συνέπειες.
