Η Τουρκία εμφανίζεται έτοιμη να καθυστερήσει την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ αυτόν τον μήνα, καθώς αναμένει σημάδια υποστήριξης των ΗΠΑ για το δικό της αίτημα για αγορά αεροσκαφών F-16, ανέφεραν πηγές στο Reuters.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο, υποσχέθηκε να μεταφέρει το σουηδικό αίτημα στο τουρκικό κοινοβούλιο για επικύρωση όταν άνοιξε εκ νέου τον Οκτώβριο, το οποίο ήταν το πρώτο «σημάδι» ότι προτίθεται να δώσει το «πράσινο φως» στη Σουηδία, μετά από μήνες αντιρρήσεων. Ωστόσο, από τότε που άνοιξε το κοινοβούλιο την 1η Οκτωβρίου, η επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων, η οποία θα συζητούσε την υποψηφιότητα για το ΝΑΤΟ, έχει εξετάσει σχεδόν 60 διεθνείς συμφωνίες για επανεξέταση – αλλά όχι της Σουηδίας, όπως δείχνουν επίσημα στοιχεία.
Έλλειψη εμπιστοσύνης
Δύο τουρκικές πηγές ανέφεραν στο πρακτορείο Reuters ότι η Άγκυρα ήθελε να ξεκινήσει τη συζήτηση στο τουρκικό κοινοβούλιο, ταυτόχρονα με την αίτηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο αμερικανικό Κογκρέσο για την πώληση των μαχητικών F-16 στην Τουρκία και των δεκάδων κιτ εκσυγχρονισμού αξίας άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων. «Δεδομένης της έλλειψης εμπιστοσύνης για το θέμα των F-16 και της Σουηδίας, η Τουρκία δεν βιάζεται να επικυρώσει την υποψηφιότητα για το ΝΑΤΟ και αναζητά σημάδι ότι οι ΗΠΑ κάνουν ταυτόχρονα βήματα», δήλωσε αξιωματούχος του κυβερνώντος κόμματος ΑΚ του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Άλλη μία πηγή που γνωρίζει τις συνομιλίες ΗΠΑ-Τουρκίας είπε ότι μια πρόχειρη πρόταση – στην οποία κάθε πλευρά θα ενεργήσει ταυτόχρονα για τα δύο αιτήματα – είχε καθυστερήσει. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προσβλέπει στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ «στο εγγύς μέλλον» και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει υποστηρίξει την πώληση των F-16 λέγοντας πως είναι προς το συμφέρον της συμμαχίας, των ΗΠΑ και της σχέσης τους με την Τουρκία. Η Τουρκία, ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ, αναμένεται να υποστηρίξει τελικά την προσπάθεια της Σουηδίας και θα μπορούσε να προχωρήσει γρήγορα σε αυτήν.
Ο Ερντογάν δεν βιάζεται
Ωστόσο, Τούρκοι αξιωματούχοι και ξένοι διπλωμάτες λένε ότι ο Ερντογάν δεν βιάζεται, ειδικά μετά τη βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα την 1η Οκτωβρίου και την κατάρριψη ενός τουρκικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους από τις ΗΠΑ στη βόρεια Συρία. Απευθυνόμενος στο περιστατικό με το τουρκικό drone, στις 5 Οκτωβρίου, ο Ερντογάν δήλωσε χαρακτηριστικά την περασμένη εβδομάδα: «Δεν είναι η Τουρκία σύμμαχος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ; …Πώς μπορούμε να το εξηγήσουμε αυτό; Μόνο όταν τους συμφέρει, αυτοαποκαλούνται συνεργάτες».
Η Σουηδία και η Φινλανδία υπέβαλαν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ πέρυσι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η ένταξη της Φινλανδίας επισφραγίστηκε τον Απρίλιο, σηματοδοτώντας μια ιστορική επέκταση του δυτικού αμυντικού μπλοκ, αλλά η προσπάθεια της Σουηδίας αντιμετωπίζει εμπόδια από την Τουρκία και την Ουγγαρία. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι η Σουηδία πρέπει να λάβει περισσότερα μέτρα στο εσωτερικό για να καταστείλει το PKK, το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ θεωρούν επίσης τρομοκρατική οργάνωση.
Η τουρκική πρόταση
Μετά τη συνάντηση με τους ομολόγους του του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες την Παρασκευή, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ είπε στους δημοσιογράφους ότι η Σουηδία αναμένεται να εφαρμόσει νέα αντιτρομοκρατικά μέτρα, προσθέτοντας ότι το κοινοβούλιο «θα είχε τον τελευταίο λόγο» για την επικύρωση. Ο Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον δήλωσε ότι είναι πεπεισμένος ότι η διαδικασία ένταξης στο ΝΑΤΟ θα επιλυθεί σύντομα, δεδομένου ότι η Στοκχόλμη έχει εκπληρώσει όλες τις δεσμεύσεις που ανέλαβε με βάση τη συμφωνία που υπεγράφη πέρυσι με την Άγκυρα και το Ελσίνκι.
Ωστόσο, ο Ερντογάν φαίνεται πρόθυμος να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για άλλα κέρδη. Τον περασμένο μήνα, συνέδεσε ανοιχτά την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με το πράσινο φως των ΗΠΑ για την αναβάθμιση του στόλου των F-16 της Τουρκίας. Με την Ουάσιγκτον πρόθυμη να επεκτείνει το ΝΑΤΟ, ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Τουρκίας είχαν σκιαγραφήσει ένα σχέδιο στο οποίο ο Ερντογάν θα έστελνε την πρόταση για το ΝΑΤΟ στο κοινοβούλιο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ταυτόχρονα θα ζητούσε από τους ηγέτες των επιτροπών εξωτερικών υποθέσεων της Γερουσίας και της Βουλής των ΗΠΑ να επανεξετάσουν τη συμφωνία για τα F-16 , αναφέρουν οι πηγές στο Reuters.
Κατάρρευση και επιδείνωση
Όμως, οι ελπίδες για ταχεία έγκριση δέχθηκαν «πλήγμα» την 1η Οκτωβρίου, όταν το PKK ανέλαβε την ευθύνη για τη βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα. Σε απάντηση, η Τουρκία διπλασίασε τις επιθέσεις σε στόχους μαχητών στο Ιράκ και τη Συρία, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σύμμαχοι με ορισμένους Κούρδους μαχητές, οδηγώντας στο επεισόδιο με το drone. Μετά από αυτό, είπε η δεύτερη πηγή, οι συζητήσεις κατέρρευσαν για την αμερικανοτουρκική πρόταση να κινηθούν περίπου παράλληλα.
Ενώ ο Λευκός Οίκος εγκρίνει την πώληση των F-16 της Lockheed Martin, υπάρχουν αντιρρήσεις στο Κογκρέσο σχετικά με την καθυστέρηση της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ από την Τουρκία και το ιστορικό της στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ακόμη μια ένταση στους δεσμούς ΗΠΑ-Τουρκίας εμφανίστηκε την περασμένη εβδομάδα μετά την έναρξη των συγκρούσεων ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ. Ο Ερντογάν – υποστηρικτής των Παλιστινίων και της λύσης δύο κρατών – δήλωσε με έτονο τρόπο ότι ένα αμερικανικό αεροπλανοφόρο που έφτασε στην ανατολική Μεσόγειο προοριζόταν να διαπράξει «σοβαρές σφαγές» στη Λωρίδα της Γάζας.
