Η διήμερη επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη αύριο και μεθαύριο, στην Ουάσιγκτον έχουν προκαλέσει δυσφορία στον Ερντογάν και την τουρκική κυβέρνηση, η οποία από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αναγκάστηκε να μετριάσει τις προκλήσεις της κατά της Ελλάδας, χωρίς πάντως να τις …αποκηρύξει.
Παρά το καλό κλίμα που επικράτησε στο γεύμα με θέα τον Βόσπορο, η Αθήνα ουδέποτε ανέβασε τον πήχη των προσδοκιών, καθώς γνωρίζει την τακτική των γειτόνων.
Αυξήθηκαν οι αντιδράσεις εν όψει της επίσκεψης Μητσοτάκη στις ΗΠΑ
Ωστόσο τον τελευταίο μήνα, δηλαδή μετά την οριστικοποίηση της επίσκεψης του πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον, έχουν αυξηθεί οι αντιδράσεις που προέρχονται από την Aγκυρα, είτε μέσω δηλώσεων, είτε μέσω πράξεων στο πεδίο, όπως οι υπερπτήσεις που περιλαμβάνονται ψηλά στα θέματα του φακέλου που θα παραδώσει στον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ο κ. Μητσοτάκης.
Τα ελληνοτουρκικά τους τελευταίους δυόμισι μήνες περνούν και από το Κίεβο και αυτή η διάσταση φαίνεται ότι ενοχλεί κατά κύριο λόγο την Αγκυρα.
Η κατακόρυφη γεωπολιτική αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης
Η ουκρανική διάσταση των ελληνοτουρκικών πηγαίνει πολύ πιο πέρα από το ουσιαστικό «πάγωμα» των όποιων εξελίξεων έως ότου λήξει ο πόλεμος. Η πιο ορατή παρενέργεια, η οποία ενοχλεί σφοδρότατα την Αγκυρα, συνδέεται με την κατακόρυφη γεωπολιτική αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης.
Το μέχρι πρότινος μικρό, περιφερειακό λιμάνι λειτουργεί πλέον ως εναλλακτική λύση για τη μεταφορά στρατευμάτων προς τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και τη Πολωνία τη στιγμή που, λόγω του πολέμου, τα Στενά έχουν κλείσει για τα στρατιωτικά πλοία του ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, η επιτάχυνση των συμφωνιών για τη δημιουργία Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου LNG και τις συνέργειες με τη Βουλγαρία αλλά και βαλκανικές χώρες όπως η Σερβία, μετατρέπουν την Αλεξανδρούπολη και σε αιχμή της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η “επανένταξη” της Τουρκίας στην περιοχή που προωθούν παρασκηνιακά οι ΗΠΑ
Την ίδια στιγμή, βέβαια, οι Αμερικανοί έχουν προωθήσει παρασκηνιακά την ανάγκη «επανένταξης» της Τουρκίας στην περιοχή, μέσω της ενθάρρυνσης του γεφυρώματος των διαφορών με το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), αλλά και της ευθείας αμφισβήτησης της βιωσιμότητας του EastMed ο οποίος τόσο πολύ ενοχλούσε την Αγκυρα.
Παρά το γεγονός ότι είναι δεδομένο πως το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου δεν μπορεί παρά να εξαχθεί και από τουρκικά λιμάνια, η προοπτική συνδέεται σε σημαντικό βαθμό με τον τρόπο που θα εξελιχθούν και οι συζητήσεις ανάμεσα σε Τουρκία και Αίγυπτο και όχι μόνο με το Ισραήλ.
Η πρόσφατη συνάντηση του κ. Ερντογάν με τον διάδοχο του Σαουδαραβικού θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, παρότι είναι εναρμονισμένη με τις αμερικανικές αντιλήψεις για τη περιοχή, εμπεριέχει αρκετά στοιχεία ρίσκου και λόγω των διακυμάνσεων που χαρακτηρίζουν τη σχέση Ουάσιγκτον-Ριάντ.
Σε τί ποντάρει η Άγκυρα
Είναι απολύτως σαφές πως η Αγκυρα είχε επενδύσει ότι το Ουκρανικό θα δημιουργήσει πολιτικές δυσκολίες στην ελληνική κυβέρνηση, εκτιμώντας ότι θα απέφευγε να ενισχύσει το Κίεβο με οπλικά συστήματα, κάτι που θα επέτρεπε στην Τουρκία να εμφανιστεί σε καλύτερη θέση από την Αθήνα.
Η διάψευση αυτής της προσδοκίας συνδυάζεται με τον εξαναγκασμό της Αγκυρας να μην μπορεί να επενδύσει ακόμα περισσότερο στην αποτελεσματικότητα που φαίνεται ότι έχουν τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη τύπου Bayraktar TB-2 στο πεδίο της μάχης.
Για την Τουρκία ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί συνολικότερο τεστ των σχέσεων με τη Ρωσία όχι μόνο των Bayraktar ή της εξάρτησης της Αγκυρας από το ρωσικό αέριο, αλλά και από την αντιαμερικανική ρητορική που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια και δυσκολεύεται να εγκαταλείψει, ιδιαίτερα καθώς διανύει προεκλογικό έτος.
Αυτή η ρητορική έγινε ορατή και μετά την αποκάλυψη της εφημερίδας “Καθημερινή” για την επικείμενη στάθμευση F-35 στη βάση της Σούδας.
Μήνυμα για διατήρηση της ψυχραιμίας στην Τουρκία από την Ουάσιγκτον
Το τρίτο και χειρότερο -για τη σταθερότητα- στοιχείο που έχει εισαγάγει ο πόλεμος στην Ουκρανία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι η αναβίωση της συζήτησης στην Αγκυρα περί του αν η αναταραχή που επικρατεί και θα επιμείνει για το ορατό μέλλον, αποτελεί ευκαιρία συμπίεσης της Αθήνας.
Αξιόπιστες πηγές σημειώνουν ότι στην Αγκυρα έχουν φθάσει πολύ σαφή μηνύματα από την Ουάσιγκτον περί της ανάγκης να διατηρηθεί η ψυχραιμία, γι’ αυτό και το πεδίο της έντασης από τουρκικής πλευράς έχει μεταφερθεί στο ΝΑΤΟ.
Τουρκική παραβατικότητα και οι εκβιασμοί Ερντογάν
Την ίδια ώρα, ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης αναμένεται να εκθέσει στην αυριανή συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν, όλη τη “βεντάλια” της τουρκικής επιθετικότητας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και τη συμπεριφορά της Άγκυρας ως μέλος του ΝΑΤΟ.
Μια συνάντηση η οποία γίνεται στη σκιά και των πρόσφατων απειλών του Ερντογάν για βέτο στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Θέμα για το οποίο ήδη η Ουάσιγκτον ζητά εξηγήσεις από τον Τούρκο Πρόεδρο.
Πηγές της Αθήνας, με άριστη γνώση των διπλωματικών θεμάτων, εξηγούν πως οι Η.Π.Α. μπορεί να θέλουν την Τουρκία στο… “δυτικό άρμα” – εξ’ ου και η πρόταση Μπάιντεν για αναβάθμιση των τουρκικών F16 και πιθανή πώληση αεροσκαφών στην Άγκυρα – ωστόσο υπάρχουν “κόκκινες γραμμές” που ορθώνονται εκεί που θίγονται ζωτικής σημασίας συμφέροντα για τις Η.Π.Α. και τη δομή του ΝΑΤΟ.
Και, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, ειδικότερα στο Κογκρέσο, το οποίο πολλές φορές έχει σταθεί εμπόδιο στους εκβιασμούς Ερντογάν – κυριαρχεί ακόμα η αντιτουρκική στάση.
Σε αυτό το κλίμα. η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τζο Μπάιντεν, εκτιμάται πως αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα, δεδομένου πως με τους τουρκικούς ελιγμούς, επιβεβαιώνεται ακόμη περισσότερο ο ρόλος της Ελλάδας ως του μοναδικού αξιόπιστου και σοβαρού εταίρου του ΝΑΤΟ στην Νοτιοανατολική πτέρυγα του και ως πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή, εκτιμούν διπλωματικές πηγές.
“Όχι στο casus belli”
Ο Πρωθυπουργός αναμένεται με στοιχεία και ντοκουμέντα να εκθέσει στον Πρόεδρο Μπάιντεν αλλά και στην ομιλία του στο Κογκρέσο, όλη τη βεντάλια των επιθετικών και παραβατικών κινήσεων Ερντογάν αλλά και των αναθεωρητικές επιδιώξεων του.
Ο κεντρικός άξονας των παρεμβάσεων του αναμένεται να είναι ο κίνδυνος για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή από την ένταση που καλλιεργεί η Τουρκία, από τις υπερπτήσεις πάνω από το ελληνικό έδαφος ως και τις απειλές για casus belli.
Ο Πρωθυπουργός εκτός από το σπάνιο προνόμιο της ομιλίας του στο Κογκρέσο – θα έχει και επαφές με μέλη του αμερικανικού νομοθετικού σώματος, όπως ο φιλέλληνας γερουσιαστής και Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, Μπομπ Μενέντεζ.
