Το σαρωτικό πέρασμα της κακοκαιρίας «Daniel» χτύπησε αδυσώπητα περιοχές στην Κεντρική και Ανατολική Ελλάδα που ξεπερνούν τα 700 χιλιάδες στρέμματα. Και άφησε πίσω του χαμένες ζωές, ανθρώπινα συντρίμια, ανυπολόγιστες καταστροφές σε περιουσίες και υποδομές.
Που οφείλεται όμως η ένταση αυτού του φαινομένου; Οι ειδικοί αποδίδουν τη “μανία” της κακοκαιρίας «Daniel» στις κλιματικές συνθήκες και τα καταστροφικά αποτελέσματά της στην γεωμορφολογία της Θεσσαλίας που την καθιστά ευάλωτη σε πλημμυρικά φαινόμενα. Καταγράφοντας συνοπτικά τις υπεύθυνες γνώμες που ακούστηκαν, καταλήγουμε στις παρακάτω εξηγήσεις:
Οι 8 λόγοι της καταστροφής
- Η καταιγίδα «Daniel» είναι ασυνήθιστη ως προς τη δυναμική της επειδή επηρέασε μια πολύ μεγάλη περιοχή της Ελλάδας με ακραίες βροχοπτώσεις (Νταβίντ Φεράντα, Διευθυντής του Εργαστήριου Επιστημών Κλίματος και Περιβάλλοντος του Παρισιού Climameter)
- Για την τόσο μεγάλη διάρκεια της κακοκαιρίας η κύρια αιτία είναι οι κλιματικές συνθήκες και πιο συγκεκριμένα η επικράτηση του φαινομένου «μπλοκ Ωμέγα» (Η χαμηλή ατμοσφαιρική πίεση στην Ισπανία, η υψηλή ατμοσφαιρική πίεση στη Γαλλία και η χαμηλή πίεση στην Ελλάδα δημιούργησε ένα ελληνικό γράμμα «Ωμέγα» στον μετεωρολογικό χάρτη)
- Το φαινόμενο «μπλοκ Ωμέγα» προκάλεσε την παραμονή της κακοκαιρίας στην περιοχή για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Με τη συνεχή άντληση υγρού αέρα από τη Μεσόγειο Θάλασσα, το φαινόμενο υπήρξε “μοναδικό στα χρονικά” σε διάρκεια αλλά και σε ποσότητα βροχοπτώσεων. Ως συνέπεια ακολούθησαν τα ακραία πλημμυρικά φαινόμενα που ζήσαμε.
- Η κύρια αιτία και η ένταση του φαινομένου συνδέεται με την αυπερθέρμανση της θάλασσας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, «υπερθερμαίνουμε την ατμόσφαιρα παγκόσμια και η θάλασσα ανταποκρίνεται, συσσωρεύει τη θερμότητα και θα τη δώσει πίσω στην ατμόσφαιρα στέλνοντας υδρατμούς, οπότε θα εξατμιστεί νερό, θα πάει στον αέρα, θα συμπυκνωθεί και θα κάνει καταιγίδα. Αν έχει πολλούς υδρατμούς και πολλή ζέστη η θάλασσα μπορεί να κάνει μια τροπική καταιγίδα, όπως η καταιγίδα Daniel» (Ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός).
- Οι επιστήμονες καταλήγουν επίσης στο συμπέρασμα πως κακοκαιρίες όπως η «Daniel» δίνουν μεγαλύτερα ύψη βροχής απ΄ότι στο παρελθόν εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Η ανθρωπογενής κλιματική κρίση έχει κάνει τέτοιου είδους φαινόμενα πιο καταστροφικά.
- Οι πλημμύρες ωστόσο δημιουργούνται και από τη γεωμορφολογία της Θεσσαλίας, η οποία ταλαιπωρείται από τέτοιου είδους καταστροφές από τα αρχαία χρόνια. Η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, και ιδίως οι νομοί Λάρισας και Καρδίτσας, είναι ίσως από τις περιοχές της Ελλάδος με την μεγαλύτερη συχνότητα σε πλημμυρικά φαινόμενα.
- Αυτό συμβαίνει γιατί ο κάμπος της Θεσσαλίας αποτελεί “πλημμυρικό πεδίο”. Η ίδια η πεδιάδα δημιουργήθηκε από αλλεπάλληλες πλημμύρες. Όταν ο ποταμός έχει πλημμυρική παροχή, το νερό υπερχειλίζει τις όχθες του και χύνεται στο πλημμυρικό πεδίο, μεταφέροντας παράλληλα πολύ λεπτό υλικό (χώμα). Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον τα πλημμυρικά πεδία είναι τόσο εύφορα εδάφη και συχνά προτιμώνται είτε για καλλιέργειες είτε για κατοίκηση.
- Το πλημμυρικό πεδίο του Πηνειού είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα και είναι άκρως φυσικό να υφίσταται συχνές και πολλές φορές έντονες πλημμύρες, μετά από εξαιρετικά έντονες βροχοπτώσεις, όπως αυτές των τελευταίων ημερών. (Νίκη Ευελπίδου, Καθηγήτρια Γεωγραφίας και Κλιματολογίας).
Και μία απορία…
Αυτές οι επιστημονικές ερμηνείες προφανώς είναι (ή θα έπρεπε να είναι) γνωστές τόσο στους υπεύθυνους πολιτικής προστασίας της χώρας (τους παρόντες και τους προηγούμενους – αλλά και στους παλαιότερους) όσο και στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας.
Η περιοχή έχει γνωρίσει μεγάλες καταστροφές. Οι κυριότερες το 1811, το 1833, το 1955, 1994, το 2009, το 2020. Ειδικότερα στιν Θεσσαλικό κάμπο, όταν ο Πηνειός και τα άλλα ποτάμια και χείμαροι της περιοχής ξεχειλίζουν, το νερό τους χύνεται στο πλημμυρικό πεδίο της περιοχής μεταφέροντας παράλληλα άφθονο υλικό και χώματα. Γι’ αυτό και ο Θεσσαλικός κάμπος, ως “πλημμυρικό πεδίο” είναι εύφορος και γι΄αυτό οι κάτοικοι εκεί έστησαν το βιός τους και εκεί ανέπτυξαν τις καλλιέργειές τους.
Αυτές τις γνωστές συνθήκες δεν πρέπει να αντιμετωπίσει το κράτος (και δη το σημερινό επιτελικό κράτος); Δεν πρέπει να προστατέψει τον κάμπο και τους ανθρώπους του, αφού είναι γνωστοί οι κίνδυνοι που κρύβονται πίσω από τη δωρεά των ποταμιών και της Θεσαλικής τοπογραφίας; Όπως γνωστοί δεν είναι και οι κίνδυνοι από τα ασύμμετρα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής; Δεν είναι υποχρέωση των αρμοδίων πολιτικών και διοικητικών φορέων η πρόνοια και η πρόληψη με σύγχρονες μελέτες και αποτελεσματικά έργα; Γιατί όταν θα ξανάρθει το κακό, πάλι οι πυροσβέστες θα τρέχουν… πυροσβεστικά.
- Από τη Σύνταξη του economico ( με δηλώσεις επιστημόνων από το ΑΠΕ,την Καθημερινή και το economico )
