Καθώς διανύουμε τον 18ο μήνα της ρωσικής «ειδικής επιχείρησης» στην Ουκρανία και πολλοί αναλυτές κάνουν λόγο για τον «αιώνιο πόλεμο» που ο Ρώσος προέδρος εμφανίζεται διατεθειμένος να διεξάγει εκεί, ένα από τα βασικά ερωτήματα που αναζητούν απάντηση είναι αν ο Βλαντίμιρ Πούτιν συνεχίζει να απολαμβάνει υποστήριξης στο εσωτερικό της Ρωσίας, ιδίως δε από τους λεγόμενους «ολιγάρχες», που πλήττονται από τις δυτικές κυρώσεις.
Μια πρώτη απάντηση επιχειρεί να δώσει έρευνα του ιστότοπου ερευνητικής δημοσιογραφίας Project με τίτλο «Τα σκυλιά του πολέμου», που αναφέρεται στον ρόλο των Ρώσων ολιγαρχών σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία και υποστηρίζει ότι τουλάχιστον 81 Ρώσοι ολιγάρχες, που είχαν συμπεριληφθεί στον κατάλογο των «200 πλουσιότερων Ρώσων» του περιοδικού Forbes ο οποίος είχε συνταχθεί πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, συμμετέχουν ανοιχτά στον εφοδιασμό του ρωσικού στρατού.
Δισεκατομμύρια
«Ποιο ρόλο παίζουν οι Ρώσοι ολιγάρχες στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας; Οι ίδιοι θα ήθελαν να πείσουν τους γύρω τους ότι δεν έχουν καμία σχέση με τον πόλεμο, για αυτό είτε εδώ και ενάμιση χρόνο τηρούν σιγή, είτε προσπαθούν να αμφισβητήσουν τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί εναντίον τους, δίνοντας νεφελώδεις συνεντεύξεις και διαμαρτυρόμενοι για την ζωή τους. Ωστόσο στην πραγματικότητα οι πιο πλούσιοι Ρώσοι έλαβαν δισεκατομμύρια δολάρια για συμβόλαια με το υπουργείο Άμυνας, παράγοντας μεταξύ άλλων είδη όπλων, με τα οποία σκοτώνουν αμάχους στις ουκρανικές πόλεις. Αλλά παρότι το γνωρίζουν συνεχίζουν να σιωπούν».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Project, το συνολικό ποσό των ανοικτών συμβάσεων που σύναψαν οι επιχειρηματίες με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας για ολόκληρη την περίοδο της στρατιωτικής σύγκρουσης με την Ουκρανία – από το 2014 έως το 2023 – φθάνει τα 220 δισεκατομύρια ρούβλια. Ογδόντα (80) από αυτούς τους ολιγάρχες, γράφει το Project, βρίσκονται τώρα υπό καθεστώς κυρώσεων. Ωστόσο, μόνο 14 από αυτούς έχουν υποστεί περιορισμούς σε όλες τις συμμαχικές χώρες του Κιέβου, ενώ 34 επιχειρηματίες μόνο στην Ουκρανία. Μόνο ένας ολιγάρχης έχει μιλήσει κατά της πολιτικής του Κρεμλίνου μετά την έναρξη της πλήρους στρατιωτικής εισβολής – ο ιδρυτής της Tinkoff Bank, Όλεγκ Τινκόφ.
Σιωπή = συνενοχή
Ενώ ζούσε στη Ρωσία, ο Τινκόφ είχε δηλώσει την υποστήριξή του στον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, λέγοντας, μεταξύ άλλων, ότι θα ήθελε να τον δει ως κυβερνήτη και αυτοκράτορα για μια ζωή. Τον Οκτώβριο του 2022, ο Τινκόφ ανακοίνωσε ότι παραιτείται από τη ρωσική υπηκοότητα επειδή «δεν θέλει να συνδεθεί με τον φασισμό του Πούτιν». Πριν από μια εβδομάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο ήρε τις κυρώσεις σε βάρος του επιχειρηματία. Σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι ολιγάρχες που χρηματοδοτούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις «τηρούν σιγή ιχθύος για σχεδόν ενάμιση χρόνο πολέμου».
«Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις πάρα πολλών σιωπηλών ολιγαρχών προμήθευαν και συνεχίζουν να προμηθεύουν το ρωσικό αμυντικό βιομηχανικό σύμπλεγμα με έναν τεράστιο αριθμό αγαθών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απαιτούνται άμεσα για τη δημιουργία πυραύλων, βομβών και σφαιρών που σκοτώνουν ουκρανούς πολίτες», αναφέρουν οι ερευνητές δημοσιογράφοι. Μάλιστα, ο ιστοχώρος σημειώνει ότι μετά το 2017, εκμεταλλευόμενοι τις αλλαγές στη ρωσική νομοθεσία, το Υπουργείο Άμυνας και τα στρατιωτικά εργοστάσια άρχισαν να ταξινομούν μαζικά τις συμβάσεις τους, επομένως α) οι περισσότερες από τις συμβάσεις που βρέθηκαν αφορούν την περίοδο 2014-2018 β) Ο πραγματικός αριθμός των επιχειρηματιών που εργάζονται για τον πόλεμο και που λαμβάνουν χρήματα μπορεί να είναι σημαντικά μεγαλύτερος από ό,τι αρχικά εκτιμήθηκε.
