Η Διεύθυνση Εξωτερικών Σχέσεων της Κομισιόν κυκλοφόρησε στις 20 Ιουλίου ένα έγγραφο που καλούσε τα κράτη μέλη να εξετάσουν τις πιθανότητες ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ παράλληλα με τρόπους για να “συμβάλουν ενεργά στην ταχεία επανέναρξη των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού“.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Josep Borrell, επιβεβαίωσε ότι οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ εξέφρασαν ενδιαφέρον για την ανάπτυξη ισχυρότερης σχέσης με την Τουρκία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της “βιώσιμης αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο” και της “επίλυσης του Κυπριακού”.
- Αυτές οι δηλώσεις παρά το διπλωματικό χαρακτήρα τους αποκαλύπτουν το έντονο παρασκήνιο διευθετήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο που συντονίζεται από ΗΠΑ – ΝΑΤΟ και ΕΕ. Αποκαλυπτικές της ροής των πραγμάτων είναι αναλύσεις έγκυρων Αμερικανικών Μέσων Γνώμης που δείχνουν το δρόμο για ένα package deal στο Κυπριακό, με επίκεντρο τα ήρεμα νερά στο Νατοϊκό υπογάστριο της Ανατολικής Μεσογείου, τις σχέσεις Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης και της διευκόλυνσης της εξόρυξης των κοιτασμάτων της Κύπρου από πολυεθνικές εταιρείες.
Απίθανη η επανένωση, πιθανές οι μπίζνες
Όπως υποστηρίζεται, “η προσέγγιση ΕΕ-Τουρκίας είναι απίθανο να οδηγήσει στην επανένωση της Κύπρου, εκτιμούν ξένοι αναλυτές, αλλά ο αυξημένος διάλογος για το μέλλον του νησιού θα μπορούσε να βελτιώσει το πολιτικό κλίμα, οδηγώντας σε αμοιβαία επωφελείς οικονομικές ευκαιρίες. Η Κύπρος πιέζει την Ευρωπαϊκή Ένωση να διορίσει έναν ειδικό απεσταλμένο για την επανέναρξη των συνομιλιών με την Τουρκία σχετικά με την επανένωση του νησιού, το ένα τρίτο του οποίου είναι κατεχόμενο από την Τουρκία. Επιπλέον, η Κύπρος θέλει να συνδέσει αυτές τις συνομιλίες με τις πρόσφατες διαπραγματεύσεις για την ενδεχόμενη ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση”.
Όσοι θεωρούν πως κάτι άλλαξε στα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, επισημαίνουν πως οι πρόσφατες εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία, την Τουρκία και την Ελλάδα, καθώς και η βελτίωση του διαλόγου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας, δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων για το νησί.
Ο νέος Κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης, λένε, εξελέγη τον Φεβρουάριο με την υπόσχεση να ξεμπλοκάρει τις συνομιλίες για το διαιρεμένο νησί. Και αφού ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επανεξελέγησαν τον Μάιο και τον Ιούνιο, αντίστοιχα, δεσμεύτηκαν να εργαστούν για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων όταν συναντήθηκαν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις 11-12 Ιουλίου στο Βίλνιους της Λιθουανίας.
Επιπλέον, το πρόσφατο αίτημα του Ερντογάν να αναβιώσει την καθυστερημένη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ με αντάλλαγμα την άρση του βέτο στην ένταξη της Σουηδίας, μέλους της ΕΕ, στο ΝΑΤΟ, δίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση περαιτέρω επιρροή στη στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό. Ως αποτέλεσμα, όλες οι πλευρές μπορεί τώρα να έχουν μεγαλύτερα κίνητρα για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων για την Κύπρο υπό την αιγίδα των Βρυξελλών.
Απίθανη η επανένωση της Κύπρου
Οι ίδιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι, παρά την πιθανή επανέναρξη των συνομιλιών, η επανένωση της Κύπρου παραμένει απίθανη βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, επειδή οι θεμελιώδεις διαφωνίες των κύριων παραγόντων σχετικά με το μέλλον του νησιού παραμένουν παγιωμένες.
Οι προηγούμενες προσπάθειες επίτευξης διευθέτησης στην Κύπρο απέτυχαν λόγω διαφωνιών σε μια σειρά από βασικά ζητήματα, κυρίως λόγω της επιμονής της Τουρκίας να διατηρήσει στρατιωτική παρουσία στη Βόρεια Κύπρο ως εγγυήτρια δύναμη, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία επιδίωκε την πλήρη αποχώρησή της.
Επιπλέον, η Κυπριακή Δημοκρατία και οι διεθνείς υποστηρικτές της ευνοούν μια διζωνική/δικοινοτική ομοσπονδία, όπως προτείνεται στο πλαίσιο ενός σταματημένου πλαισίου υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει μια “λύση δύο κρατών” στην οποία η Βόρεια Κύπρος θα αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, όπως επανέλαβε ο Ερντογάν στις 20 Ιουλίου, όταν επισκέφθηκε το νησί.
Στο αδιέξοδο συμβάλλουν επίσης οι διαιρέσεις σχετικά με το έδαφος, τον καταμερισμό της εξουσίας, τη διακυβέρνηση και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας σε μια επανενωμένη Κύπρο.Ακόμα και αν η Άγκυρα θα είναι πρόθυμη να παζαρέψει ενός είδους διευθέτηση με την Κυπριακή Δημοκρατία με αντάλλαγμα σοβαρές προοπτικές ένταξης στην ΕΕ, μια τέτοια “προσφορά” της παραμένει απίθανη εν μέσω σημαντικών αντιδράσεων από τα κράτη μέλη της Ε για είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, οι προοπτικές για μια διευθέτηση του Κυπριακού (πόσο μάλλον για την επανένωση) στο εγγύς μέλλον παραμένουν ισχνές.
Πιθανές οι οικονομικές διευθετήσεις στο νησί
Ακόμα και αν η επανένωση της Κύπρου παραμένει ανέφικτη, η βελτίωση του διαλόγου μεταξύ της Τουρκίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ελληνικής και της τουρκικής κοινότητας της Κύπρου θα μπορούσε να δημιουργήσει αμοιβαία επωφελείς οικονομικές ευκαιρίες. Αν και η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ παραμένει εξαιρετικά απίθανη, η βελτίωση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σειρά οικονομικών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες που επισκέπτονται την Ευρώπη, της μεγαλύτερης πρόσβασης της Άγκυρας στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ και της επέκτασης της συμφωνίας για τη διαχείριση της μετανάστευσης.
- Τέτοιες εξελίξεις θα ήταν ιδιαίτερα επωφελείς για την Τουρκία, καθώς επιδιώκει να ενισχύσει τους εμπορικούς δεσμούς με την Ευρωπαϊκή Ένωση και να προσελκύσει ξανά ξένους επενδυτές για να μετριάσει τη συνεχιζόμενη οικονομική της κρίση.
Επιπλέον, οι συζητήσεις για την επανένωση της Κύπρου – αν και δεν είναι πιθανό να οδηγήσουν σε κάποιο βέβαιο αποτέλεσμα – θα μπορούσαν να αναζωογονήσουν τις αδιέξοδες συνομιλίες για περιορισμένη οικονομική συνεργασία μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Ψευδικράτους στη Βόρεια Κύπρο, επιμένουν όσοι δουλεύουν για επαναδιάταξη του Κυπριακού ζητήματος.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, λένε, θα μπορούσε να επενδύσει στην ανάπτυξη λιμανιών και αεροδρομίων στη Βόρεια Κύπρο, τερματίζοντας έτσι την οικονομική απομόνωση της περιοχής, με αντάλλαγμα τον έλεγχο της παραθαλάσσιας περιοχής Βαρωσίων/Μάρας, την οποία κατέχει σήμερα η Τουρκική πλευρά του νησιού.
Και ιδού το ζουμί…
Επιπλέον, υποστηρίζουν οι ίδιοι αναλυτές, οι συνομιλίες μεταξύ των δύο κυπριακών πλευρών θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην επίλυση της διαφοράς γύρω από την ανάπτυξη και τη διαχείριση των υπεράκτιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων του νησιού. Μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να διευκολύνει την εξόρυξη και μεταφορά φυσικού αερίου από πέντε μεγάλα υπεράκτια κοιτάσματα, γεγονός που πιθανότατα θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των ροών φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και περισσότερα έσοδα για τις δυο “διοικήσεις του νησιού που υποστηρίζονται από την Ελλάδα και την Τουρκία”.
Η Κύπρος έχει κάνει πέντε σημαντικές ανακαλύψεις υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου από το 2011. Ενώ η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει συμφωνήσει να μοιραστεί τα έσοδα με την τουρκική διοίκηση στα κατεχόμενα, η Λευκωσία αντιτίθεται στο να έχει η τουρκική πλευρά λόγο στη διαχείριση των πόρων.
Πρόσφατα συμβόλαια έρευνας μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και διεθνών μεγάλων εταιρειών όπως η ExxonMobil, η Chevron, η Qatar Petroleum, η Eni και η TotalEnergies αναδεικνύουν το ενδιαφέρον της βιομηχανίας για την ανάπτυξη υπεράκτιων έργων, καταλήγουν οι διεθνείς αναλυτές.
- Από τη Σύνταξη του economico, με πληροφορίες από το Stratfor
