Καθώς οι χερσαίες δυνάμεις της Ρωσίας πίεζαν για να καταλάβουν την Αβντιίβκα, η πολεμική της αεροπορία φάνηκε να κερδίζει την αεροπορική υπεροχή πάνω από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο πόλη, ανοίγοντας το δρόμο για κρίσιμες αποστολές εγγύς αεροπορικής υποστήριξης, εκτιμούν αναλυτές της σύγκρουσης.
Αν και μόνο προσωρινά και τοπικά, φαίνεται να είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία αποκτά τον έλεγχο του ουρανού σε μια περιοχή του μετώπου από τότε που ξεκίνησε η εισβολή πλήρους κλίμακας πριν από σχεδόν δύο χρόνια. Και αν συνεχιστεί ή επεκταθεί, μια πραγματική πιθανότητα καθώς η ουκρανική αεράμυνα βρίσκεται υπό σημαντική πίεση, θα μπορούσε να είναι “καταστροφική“, εκτιμούν πολεμικοί εμπειρογνώμονες.
Το Σάββατο, η Ρωσία υποστήριξε τη νίκη στην Αβντιίβκα, μια ουκρανική πόλη βορειοανατολικά του κατεχόμενου Ντονέτσκ. Παρά το γεγονός ότι χαιρετίστηκε ως η μεγαλύτερη νίκη του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν από την πτώση του Μπαχμούτ τον Μάιο του 2023 ήρθε με υψηλό κόστος. Η Μόσχα έχει υποστεί σοβαρές απώλειες τόσο σε στρατεύματα όσο και σε εξοπλισμό από τότε που επικέντρωσε τις δυνάμεις της στην Αβντίεβκα το περασμένο φθινόπωρο.
Αεροπορικές επιχειρήσεις
Επιβεβαιώνοντας την υποχώρησή της από την περιοχή, η Ουκρανία δήλωσε ότι σώζει τα στρατεύματα από την πλήρη περικύκλωσή τους από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, γεωεντοπισμένα πλάνα από την περιοχή έδειχναν τη Ρωσία να προελαύνει αργά και επίπονα για να περικυκλώσει τους Ουκρανούς υπερασπιστές που αγωνίζονται να κρατήσουν την πόλη.
Μετά την κατάληψη της πόλης από τις ρωσικές δυνάμεις, πληροφορίες ανέφεραν ότι οι αεροπορικές δυνάμεις της επιχειρούσαν στον ουρανό πάνω από την Αβντιίβκα, υποστηρίζοντας τα χερσαία στρατεύματα τις τελευταίες ημέρες των επιχειρήσεων και επιτρέποντάς τους τελικά να υπερκεράσουν τις ουκρανικές άμυνες. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον, αυτή ήταν πιθανότατα η πρώτη φορά που οι ρωσικές δυνάμεις ήταν σε θέση να το κάνουν αυτό στην Ουκρανία.
Συνδυασμένη προσέγγιση
Οι αεροπορικές άμυνες, ιδίως τα επίγεια πυραυλικά συστήματα εδάφους-αέρος, εμπόδισαν οποιαδήποτε πλευρά να εναέρια κυριαρχία, ακόμη και σε τοπικό επίπεδο. Τις τελευταίες ημέρες των μαχών, οι Ουκρανοί ανέφεραν αύξηση του αριθμού των ρωσικών βομβών ολίσθησης που ρίχτηκαν από αεροσκάφη, δήλωσε αναλυτής της Ρωσίας στο Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου. Η δραστηριότητα αυτή φαίνεται να υποδηλώνει την εφαρμογή μιας τακτικής συνδυασμού όπλων που περιλαμβάνει την υποστήριξη των αεροπορικών δυνάμεων από στοιχεία ελιγμών στο έδαφος.
“Ήταν αυτή η προσέγγιση συνδυασμένων όπλων που υποβάθμισε την ικανότητα των Ουκρανών να υπερασπιστούν την Αβντιίβκα“, δήλωσε. Πλάνα από την Αβντιίβκα δείχνουν τη βιομηχανική πόλη, που κάποτε είχε πληθυσμό πάνω από 30.000 άτομα, να έχει ουσιαστικά μετατραπεί σε ερείπια. Οι λίγες εκατοντάδες άμαχοι που παραμένουν εκεί δήλωσαν ότι έχουν στριμωχτεί σε υπόγεια και μετακινούνται για να συλλέξουν γρήγορα νερό και τρόφιμα κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε ανάπαυλας στις σφοδρές μάχες.
Προβλήματα στην αεράμυνα
Σε αντίθεση με τις χερσαίες δυνάμεις, οι οποίες έχουν υποστεί σημαντικές απώλειες, η ρωσική αεροπορία παραμένει σχετικά άθικτη παρά τις δικές της απώλειες, αλλά δεν μπόρεσε να τις χρησιμοποιήσει στο έπακρο. Η αεράμυνα της Ουκρανίας δεν έχει επιτρέψει σε μεγάλο βαθμό την αεροπορική υπεροχή της Ρωσίας, εμποδίζοντας τα μαχητικά και άλλα αεροσκάφη της να διεξάγουν σημαντικές αεροπορικές επιχειρήσεις από την αρχή του πολέμου.Δεν είναι σαφές αν η Ουκρανία μπορεί να συνεχίσει να το κάνει αυτό, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τις καθυστερήσεις στην περαιτέρω δυτική βοήθεια, κυρίως σε επίπεδο οπλισμού.
Η Ουκρανία έχει δηλώσει ότι τα αποθέματα αεράμυνας και πυραύλων της εξαντλούνται σε κρίσιμο βαθμό, αναγκάζοντάς την να κάνει προσεκτική χρήση και να προχωρά σε δύσκολες επιλογές σχετικά με το ποιες περιοχές του μετώπου θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα και να προστατεύονται. Επίσης, κάποια συστήματα που το Κίεβο έχει λάβει από τη Δύση έχουν υποστεί ζημιές κι έχουν παροπλιστεί ή χρειάζονται εκτεταμένες επιδιορθώσεις για να ξαναγίνουν κατάλληλα για επιχειρήσεις.
Η ανησυχία
Οι ρωσικοί πύραυλοι και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που πλήττουν επίσης μεγάλα κέντρα άμαχου πληθυσμού, όπως το Κίεβο, είναι πιθανό να αναγκάζουν την Ουκρανία να δώσει προτεραιότητα στην υπεράσπιση αυτών των περιοχών. Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι κατά πόσον η Ουκρανία μπορεί να συνεχίσει να εμποδίζει την απεριόριστη αεροπορική υπεροχή της Ρωσίας σε όλο το θέατρο. Εάν δεν είναι σε θέση να το κάνει αυτό, τότε δεν υπάρχει κάτι που να εμποδίζει τη Ρωσία να διεξάγει καταστροφικές επιδρομές βομβαρδισμού, αποδεκατίζοντας τις ουκρανικές πόλεις και τις δυνάμεις στο έδαφος.
Ακόμη και “η επαναλαμβανόμενη προσωρινή τοπική και περιορισμένη ρωσική αεροπορική υπεροχή“, εξήγησε το ISW σε πρόσφατη ενημέρωση, “θα επέτρεπε πιθανώς στις ρωσικές δυνάμεις να επιδιώξουν πιο επιθετικά επιχειρησιακές προόδους κατά μήκος της μετωπικής γραμμής“. Πρόσθεσε ότι η “εκτεταμένη αεροπορική υπεροχή“, το είδος που θα μπορούσε να επιτύχει η Ρωσία εάν η Ουκρανία δεν διαθέτει επαρκή αεράμυνα, “θα επέτρεπε στις ρωσικές δυνάμεις να διεξάγουν αεροπορικές επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας και να βομβαρδίζουν ουκρανικές πόλεις πέρα από τη γραμμή του μετώπου“.
Κόμβος εφοδιασμού
Η Αβντιίβκα είχε καταληφθεί για λίγο το 2014 από αυτονομιστές που υποστηρίζονταν από τη Ρωσία πριν ανακαταληφθεί από την Ουκρανία. Έκτοτε, έχει ζήσει σκληρές συγκρούσεις. Τους τελευταίους μήνες, η Ρωσία έχει θέσει σε μεγάλο βαθμό ως προτεραιότητα την κατάληψη της πόλης επειδή θέλει έναν κόμβο εφοδιασμού και επιχειρησιακών ελιγμών στην περιοχή του Ντονμπάς, συγκεκριμένα στην περιοχή του Ντονέτσκ, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι.
“Πιστεύουν ότι αυτό θα τους δώσει ένα εφαλτήριο, αν θέλετε, για να διεξάγουν περαιτέρω επιχειρήσεις στις περιοχές του Ντονέτσκ και ακόμη και του Λουχάνσκ. Τώρα, αν είναι σε θέση να το κάνουν πραγματικά αυτό, θα το δούμε“, δήλωσε ο Κίρμπι. “Εχουν αγωνιστεί με την υλικοτεχνική υποδομή και την υποστήριξη, τη διοίκηση και τον έλεγχο, από την αρχή αυτής της σύγκρουσης. Δεν είναι πιθανό να έχουν φτάσει σε κάποια σημαντική ικανότητα εδώ όσον αφορά τη διατήρηση των στρατευμάτων τους στο πεδίο της μάχης, αλλά αυτό είναι φαινομενικά αυτό που προσπαθούσαν να επιτύχουν με την κατάκτηση της Αβντιίβκα“.
Επιχειρησιακή επιβράδυνση
Πλέον μένει να φανεί ποιες θα είναι οι ακριβείς επιπτώσεις της απώλειας της Αβντιίβκα. Ειδικοί και αναλυτές έχουν εκτιμήσει ότι η πόλη δεν είναι τόσο σημαντική επιχειρησιακά όσο είναι πληροφοριακά, τροφοδοτώντας τη ρωσική προπαγάνδα κατά της Ουκρανίας και δίνοντας στον Πούτιν τροφή για τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές. “Δεν θα αλλάξει, συνολικά, τα είδη των αμυντικών έργων και των αμυντικών επιχειρήσεων που οι Ουκρανοί θα είναι σε θέση να διεξάγουν“, δήλωσε ο Κίρμπι στους δημοσιογράφους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ουκρανία δεν αντιμετωπίζει μια σειρά από προβλήματα αυτή τη στιγμή.
Επίσης, είπε ότι η Ουκρανία αναγκάστηκε να αποσυρθεί από την Αβντιίβκα επειδή αντιμετώπισε μειωμένες προμήθειες. Η απόφαση του Κιέβου ήταν αποτέλεσμα της “αδράνειας του Κογκρέσου“, είπε, αναφερόμενος στη βοήθεια που καθυστερεί λόγω της πολιτικής των ΗΠΑ. Πάντως, η Ρωσία δεν φαίνεται να έχει επωφεληθεί ακόμη από την κατάληψη της Αβντιίβκα και δεν είναι σαφές αν μπορεί ή αν θα το κάνει. Το ISW σημείωσε ότι “ο ρυθμός των ρωσικών επιθετικών επιχειρήσεων” στην περιοχή “φέρεται να έχει επιβραδυνθεί δραματικά“, γεγονός που υποδηλώνει ότι η κατάληψη της πόλης θα μπορούσε να είναι το αποκορύφωμα των ρωσικών επιχειρήσεων, όπως ακριβώς συνέβη και με την Μπαχμούτ.
