Καθώς η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία διανύει τον δεύτερο μήνα της και -απ’ όσο φαίνεται- η Μόσχα αναγκάζεται να αναθεωρήσει το αρχικό της σχέδιο για την «ειδική επιχείρηση», το καθεστώς Πούτιν δέχεται διαρκώς αυξανόμενες πιέσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας.
Μάλιστα, το γεγονός ότι ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν φρόντισε το Μάρτιο να στραφεί εναντίον όσων καταδικάζουν τον πόλεμο και ζητούν ειρήνη, φαίνεται ότι έχει πυροδοτήσει έντονη πόλωση εντός της Ρωσίας. Συγκεκριμένα, ο Ρώσος πρόεδρος είχε πει στις 16 Μαρτίου ότι «η ρωσική κοινωνία χρειάζεται “αυτοκάθαρση” κατά την οποία οι άνθρωποι θα διακρίνουν τους αληθινούς πατριώτες από τα αποβράσματα και τους προδότες και απλά θα τους φτύνουν, όπως μια μύγα που μπήκε κατά λάθος στο στόμα τους».
Σαν από… Όργουελ
Φυσικά, ο στόχος του Πούτιν ήταν να εκφοβίσει όλους όσοι ένοιωθαν κοντά στους Ρώσους πολίτες που διαδηλώνουν κατά του πολέμου σε πολλές πόλεις της χώρας, ατρόμητοι μπροστά στην εκτεταμένη κρατική τρομοκρατία (συλλήψεις, φυλακίσεις, πρόστιμα, καταστολή, κλπ). Ωστόσο, φαίνεται ότι η κατάσταση στη Ρωσία αρχίζει να θυμίζει πολή την εφιαλτική «Ωκεανία» από το 1984 του Τζορτζ Όργουελ, καθώς υπάρχουν αυξανόμενες πληροφορίες για καταγγελίες πολιτών κατά άλλων πολιτών, υπό τον φόβο ότι μπορούν και οι ίδιο να κατηγορηθούν ως «προδότες».
«Σε αυτές τις συνθήκες, ο φόβος επικρατεί ξανά στους ανθρώπους» δήλωσε ο Νικίτα Πετρόφ, κορυφαίος μελετητής της σοβιετικής μυστικής αστυνομίας. «Και αυτός ο φόβος υπαγορεύει να γίνονται καταγγελίες». Υπάρχουν αναφορές για μαθητές που καταγγέλλουν καθηγητές και για ανθρώπους που καταγγέλλουν τους γείτονές τους, ακόμη και πελάτες που κάθονται στο διπλανό τραπέζι. Σε ένα εμπορικό κέντρο στη δυτική Μόσχα, το μήνυμα «όχι στον πόλεμο» που αναρτήθηκε σε κατάστημα οδήγησε στη σύλληψη του ιδιοκτήτη, Μαράτ Γκράτσεβ.
«Σκληρό, αλλά απαραίτητο μέτρο»
Στο Καλίνινγκραντ, οι αρχές έστειλαν γραπτά μηνύματα στους κατοίκους καλώντας τους να δώσουν τα τηλέφωνα και τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις «προβοκατόρων» σε σχέση με την «ειδική επιχείρηση» στην Ουκρανία, όπως ανέφεραν ρωσικές εφημερίδες. Μπορούν να το κάνουν εύκολα μέσω ενός ειδικού λογαριασμού στην εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram. Ένα εθνικιστικό πολιτικό κόμμα δημιούργησε ιστότοπο, καλώντας τους Ρώσους να αναφέρουν τα «παράσιτα».
Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 400 άνθρωποι έχουν τιμωρηθεί από το κράτος, ύστερα από τον νόμο που υπέγραψε ο Πούτιν σύμφωνα με τον οποίο θα βρίσκονται αντιμέτωποι με ποινή φυλάκισης έως και 15 ετών όσοι προβαίνουν σε δημόσιες δηλώσεις που έρχονται σε αντίθεση με την κυβερνητική γραμμή. Το Κρεμλίνο, το οποίο επιχειρεί να αποκόψει τη Ρωσία από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης ανέφερε ότι πρόκειται για ένα σκληρό αλλά αναγκαίο μέτρο, για να αντιμετωπιστεί ο «πόλεμος πληροφοριών» της Δύσης κατά της Ρωσίας.
«Μεγάλο αστείο»
«Πρόκειται για ένα είδος μεγάλου αστείου μέσα στο οποίο -για κακή μας τύχη- ζούμε» δήλωσε η Αλεξάντρα Μπάγιεβα, επικεφαλής του νομικού τμήματος του OVD-Info, σχετικά με ορισμένες παράλογες διώξεις που σχετίζονται με τον πόλεμο. Σημείωσε, δε, ότι έχει παρατηρήσει απότομη αύξηση της συχνότητας με την οποία άνθρωποι καταγγέλλουν τους συμπολίτες τους. «Η καταπίεση δεν προέρχεται μόνο μόνο από τις κρατικές αρχές, αλλά και από απλούς πολίτες» εξήγησε.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ποινές για κριτική κατά του πολέμου έχουν περιοριστεί στην επιβολή προστίμων, όπως συνέβη με την δημοσιογράφο Μαρίνα Οβσιανίκοβα, που σήκωσε πανώ διαμαρτυρίας μέσα στο τηλεοπτικό στούντιο την ώρα των ειδήσεων. Ωστόσο, ορισμένοι «αντιρρησίες» καταδικάστηκαν σε έως και 30 ημέρες φυλάκισης, ενώ κάποιοι κινδυνεύουν από μεγαλύτερες ποινές, τόνισε η κ. Μπάγιεβα.
Το «Ζ» και η άτυχη καθηγήτρια
Από τις ακραίες εκφράσεις μίσους εναντίον όσων τάσσονται κατά της ρωσικής εισβολής δεν εξαιρούνται οι μαθητές. Στη πόλη Πένζα, στα δυτικά της χώρας, η καθηγήτρια αγγλικών, Ιρίνα Γκεν, πήγε μια μέρα στην τάξη και βρήκε ένα τεράστιο «Ζ» γραμμένο στον πίνακα. Η ρωσική κυβέρνηση έχει προωθήσει το γράμμα ως σύμβολο υποστήριξης του πολέμου, αφού εμφανίζεται χαραγμένο σε ρωσικά στρατιωτικά οχήματα στην Ουκρανία.
Τότε, η καθηγήτρια σχολίασε στους μαθητές της ότι το σύμβολο έμοιαζε με μισή σβάστικα. Όταν ένας μαθητής τη ρώτησε «γιατί έχουμε αποκλειστεί από αθλητικές διοργανώσεις στην Ευρώπη;» εκείνη απάντησε: «Νομίζω πως αυτό είναι το σωστό, αυτό θα διαρκέσει έως ότου η Ρωσία αρχίσει να συμπεριφέρεται με πολιτισμένο τρόπο».
Ηχογραφημένο απόσπασμα από την δήλωση της καθηγήτριας δημοσιεύθηκε σε δημοφιλή λογαριασμό στο Telegram. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας τότε την κάλεσε και την προειδοποίησε ότι οι αναφορές της ότι η Ρωσία ευθύνεται για τις επιθέσεις «αποτελούν 100% ποινική υπόθεση». Απειλείται τώρα με φυλάκιση από 10 έως 15 χρόνια.
