Όταν ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ορισμένοι αναλυτές προέβλεπαν ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα χρειάζονταν μόλις τρεις ημέρες για να καταλάβουν την πρωτεύουσα του Κιέβου. Με τον πόλεμο να εισέρχεται πλέον στον τρίτο χρόνο του, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται να προσπαθεί να “γυρίσει” αυτή την αρχική αποτυχία προς όφελός του – με το να παίζει ένα “long game” και να περιμένει να μειωθεί ή και να πάψει να υφίσταται η δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία, ενώ η Μόσχα διατηρεί τη σταθερή στρατιωτική της πίεση κατά μήκος της πρώτης γραμμής.
Διαπραγμάτευση επί δεδομένων
Το σχέδιο αυτό του Πούτιν εξακολουθεί να έχει αρνητικά σημεία, με τη σύγκρουση να έχει βαρύ τίμημα για τη Ρωσία εξαντλώντας τους οικονομικούς και στρατιωτικούς της πόρους και τροφοδοτώντας τις κοινωνικές εντάσεις, ακόμη και όταν ο θάνατος του φυλακισμένου Ρώσου ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι χρησιμεύει ως μια ανατριχιαστική υπενθύμιση της ανελέητης καταστολής των διαφωνιών από το Κρεμλίνο.
Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα δηλώσει την επιθυμία του να διαπραγματευτεί τον τερματισμό των μαχών, αλλά προειδοποίησε ότι η Ρωσία θα διατηρήσει τα κέρδη της. Νωρίτερα αυτό το μήνα, χρησιμοποίησε μια συνέντευξη με τον παρουσιαστή Τάκερ Κάρλσον για να παροτρύνει τις Ηνωμένες Πολιτείες να ωθήσουν τον “δορυφόρο” τους, όπως αποκάλεσε την Ουκρανία σε ειρηνευτικές συνομιλίες, δηλώνοντας ότι “αργά ή γρήγορα, θα καταλήξουμε σε συμφωνία“.
Ορισμένες πρόσφατες εξελίξεις τροφοδότησαν την αισιοδοξία του Κρεμλίνου. Η βοήθεια για την Ουκρανία παραμένει κολλημένη στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, ενώ οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αγωνίζονται να καλύψουν το κενό μετά την αντεπίθεση της Ουκρανίας που δεν απέδωσε το περασμένο καλοκαίρι. Η απόφαση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι να απολύσει τον δημοφιλή στρατιωτικό του αρχηγό, στρατηγό Βαλερί Ζαλούζνι, απογοήτευσε πολλούς στη χώρα και ανησύχησε τους δυτικούς συμμάχους της.
Περιμένοντας τον… Τραμπ
Και ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει επανειλημμένα ισχυριστεί ότι θα διαπραγματευτεί μια γρήγορη συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου αν εκλεγεί, τρόμαξε πρόσφατα το ΝΑΤΟ λέγοντας ότι θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσία να επεκτείνει την επιθετικότητά της στην Ευρώπη, αν τα μέλη της συμμαχίας δεν αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Όλα αυτά μαζί, σε συνδυασμό και με την κατάληψη της Αβντιίβκα από τις ρωσικές δυνάμεις, δημιουργούν μια σκοτεινή ατμόσφαιρα για τις επιδιώξεις του Κιέβου.
Η Τατιάνα Στανόβαγια του Κέντρου Ευρασίας Carnegie Russia δήλωσε ότι μια πιθανή επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα εξυπηρετούσε τους στόχους του Πούτιν. “Βλέπει τον Τραμπ ως μια φιγούρα που είναι πιθανό να προκαλέσει καταστροφή και πιστεύει ότι οι συνέπειες μιας δεύτερης προεδρίας Τραμπ θα ήταν να αποδυναμώσει τη Δύση και να στερήσει από την Ουκρανία την υποστήριξη που χρειάζεται“, ανέφερε η Στανόβαγια σε σχόλιό της, την ώρα που οι δημοσκοπήσεις παρουσιάζουν τον Τραμπ ως φαβορί, παρότι ο Πούτιν δήλωσε ότι προτιμά τον Τζο Μπάιντεν για πρόεδρο των ΗΠΑ.
Η πτώση της Αβντιίβκα
Καθώς το Κρεμλίνο παρακολουθεί για περισσότερα σημάδια κατάρρευσης της δυτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν το ανατολικό προπύργιο της Αβντιίβκα το Σαββατοκύριακο μετά από μια σκληρή μάχη στην οποία οι ουκρανικές δυνάμεις ανέφεραν μια όλο και πιο απελπιστική έλλειψη πυρομαχικών. Η κατάληψη έθεσε τις βάσεις για μια πιθανή ρωσική ώθηση βαθύτερα σε έδαφος που ελέγχεται από την Ουκρανία.
“Αν και δεν πραγματοποιείται επί του παρόντος επίθεση μεγάλης κλίμακας, οι ρωσικές μονάδες έχουν αναλάβει τη διεξαγωγή μικρότερων τακτικών επιθέσεων που προκαλούν τουλάχιστον σταθερές απώλειες στην Ουκρανία και επιτρέπουν στις ρωσικές δυνάμεις να καταλάβουν και να διατηρήσουν θέσεις”, δήλωσαν αναλυτές του Royal United Services Institute. “Με αυτόν τον τρόπο, οι Ρώσοι διατηρούν μια σταθερή πίεση σε μια σειρά από σημεία“.
Εν μέσω των σφοδρών μαχών στα ανατολικά, η Ρωσία προσπάθησε επίσης να παραλύσει τις αμυντικές βιομηχανίες της Ουκρανίας με μια σταθερή σειρά χτυπημάτων. Έχει χρησιμοποιήσει πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, καθώς και ιρανικής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed για να διαποτίσει και να εξουδετερώσει την ουκρανική αεράμυνα που αντιμετωπίζει αυξανόμενη έλλειψη πυρομαχικών.
Προβλήματα για τη Μόσχα
“Όσον αφορά την ικανότητα της ρωσικής βιομηχανίας να στηρίξει τις συνεχιζόμενες επιχειρήσεις, η Ρωσία έχει κινητοποιήσει σημαντικά την αμυντική της βιομηχανία, αυξάνοντας τις βάρδιες και επεκτείνοντας τις γραμμές παραγωγής στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις, καθώς και επαναφέροντας σε λειτουργία τις μονάδες που είχαν προηγουμένως τεθεί σε λειτουργία“, δήλωσαν οι αναλυτές. “Αυτό έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της παραγωγής“.
Σημειώνουν επίσης ότι οι ρωσικές βιομηχανίες όπλων εξακολουθούν να εξαρτώνται από εξαρτήματα που προμηθεύονται από τη Δύση, υποστηρίζοντας ότι η αυστηρότερη επιβολή των κυρώσεων θα μπορούσε να το διαταράξει αυτό. Ορισμένοι αναλυτές της Μόσχας αναγνωρίζουν, ωστόσο, ότι ο ρωσικός στρατός αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις. Ο στρατηγός εν αποστρατεία Γιούρι Μπαλουγιέφσκι, πρώην επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Στρατού, παραδέχθηκε ότι η ουκρανική αεράμυνα έχει ουσιαστικά αποκλείσει τα ρωσικά μαχητικά από τον ουκρανικό εναέριο χώρο. Ο Μπαλουγιέφσκι ανέφερε επίσης ότι το πυροβολικό που παρέχεται από τη Δύση είναι ανώτερο από τα ρωσικά συστήματα.
Ουκρανικές επιτυχίες
Δυτικοί αξιωματούχοι και αναλυτές σημειώνουν ότι ενώ η γραμμή του μετώπου των 1.500 χιλιομέτρων έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό στατική χωρίς καμία από τις δύο πλευρές να έχει σημειώσει σημαντικά κέρδη, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν εξαπολύσει τολμηρές επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη βαθιά πίσω από τη γραμμή επαφής, αυξάνοντας το κόστος για το Κρεμλίνο και αμφισβητώντας τις προσπάθειες του Πούτιν να προσποιηθεί ότι η ζωή στη Ρωσία είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστη από τον πόλεμο. Η Ουκρανία έχει χτυπήσει τερματικούς σταθμούς πετρελαίου και διυλιστήρια βαθιά μέσα στη Ρωσία, καθώς και σε ναυτικά και εναέρια μέσα της στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Αυτό περιλαμβάνει τη βύθιση δύο ρωσικών πλοίων αμφίβιας επίθεσης και μιας πυραυλάκατου μαζί με πλήγματα σε αεροπορικές βάσεις στην Κριμαία που έθεσαν εκτός λειτουργίας εγκαταστάσεις ραντάρ και κατέστρεψαν πολεμικά αεροσκάφη. Τον περασμένο μήνα, ουκρανικά στρατεύματα κατέρριψαν ένα ρωσικό αεροσκάφος έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου πάνω από την Αζοφική Θάλασσα και προκάλεσαν σοβαρές ζημιές σε ένα αεροσκάφος διοίκησης – μερικά από τα πιο πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία πληροφοριών της Μόσχας.
Ναυτική ήττα
Δυτικοί αξιωματούχοι επαίνεσαν την αποτελεσματικότητα των ουκρανικών επιθέσεων, σημειώνοντας ότι το Κίεβο χρησιμοποίησε έξυπνα τους περιορισμένους πόρους του για να κατατροπώσει τις πολύ πολυπληθέστερες ρωσικές δυνάμεις και να καταστρέψει περίπου το 20% του στόλου της Μαύρης Θάλασσας, τερματίζοντας ουσιαστικά τη θαλάσσια κυριαρχία της Μόσχας σε μια κρίσιμη περιοχή και αφήνοντας την ύψιστης στρατηγικής σημασίας χερσόνησο της Κριμαίας χωρίς ουσιαστική ναυτική κάλυψη, ευάλωτη σε χτυπήματα με πυραύλους και drones.
Το υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου ανέφερε σε πρόσφατη ενημέρωση των μυστικών υπηρεσιών ότι οι επιτυχίες της Ουκρανίας ανάγκασαν το ρωσικό ναυτικό να περιορίσει δραστικά τις επιχειρήσεις στη δυτική Μαύρη Θάλασσα, επιτρέποντας στο Κίεβο να επεκτείνει τις γεωργικές του εξαγωγές παρά την απόσυρση της Μόσχας από μια συμφωνία που μεσολάβησε από την Τουρκία και τον ΟΗΕ και η οποία εγγυάται την ασφαλή μεταφορά ουκρανικών σιτηρών.
Αντιπολεμικές εκδηλώσεις
Ο Πούτιν, ο οποίος είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κερδίσει άλλη μια εξαετή θητεία στις προεδρικές εκλογές της 15ης-17ης Μαρτίου, προσπάθησε να εδραιώσει την υποστήριξη του κοινού παρουσιάζοντας τη σύγκρουση ως έναν αγώνα κατά της επεκτατικής Δύσης που εξόπλισε την Ουκρανία σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσει τη Ρωσία. Παρόλο που ισχυρίζεται ότι το κοινό υποστηρίζει σε συντριπτικό βαθμό αυτό που το Κρεμλίνο αποκαλεί “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στην Ουκρανία, νέες ρωγμές έχουν εμφανιστεί στο αυστηρά ελεγχόμενο πολιτικό σύστημα της χώρας.
Χιλιάδες Ρώσοι παρατάχθηκαν σε παγωμένες θερμοκρασίες σε πολλές πόλεις για να υπογράψουνυπέρ της υποψηφιότητας του Μπόρις Ναντέζντιν, ενός φιλελεύθερου πολιτικού που έκανε τον τερματισμό του πολέμου κύρια προεκλογική του υπόσχεση. Παρόλο που ο Ναντέζντιν αποκλείστηκε τελικά από την εκλογική διαδικασία από τους εκλογικούς αξιωματούχους που απέρριψαν πολλές υπογραφές ως άκυρες, η μαζική εκδήλωση συμπάθειας προς την αντιπολίτευση έφερε σαφώς σε δύσκολη θέση το Κρεμλίνο.
Τριγμοί στη Ρωσία
Σε μια άλλη ένδειξη των αντιπολεμικών αισθημάτων, οι σύζυγοι ορισμένων στρατιωτών που στρατολογήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας βιαστικής και ευρέως αντιδημοφιλούς μερικής κινητοποίησης το φθινόπωρο του 2022 απαίτησαν την απόλυσή τους από την υπηρεσία. Αλλά ο Πούτιν συνέχισε να προβάλλει τον απόλυτο έλεγχο: η ρωσική αστυνομία συνέλαβε εκατοντάδες απλώς και μόνο επειδή κατέθεσαν λουλούδια προς τιμήν του Ναβάλνι, ο θάνατος του οποίου επέφερε καίριο πλήγμα στην ήδη κατακερματισμένη αντιπολίτευση.
Προσθέτοντας στα προβλήματα του Κρεμλίνου, διαδηλωτές συγκρούστηκαν με την αστυνομία στην επαρχία Μπασκορτοστάν τον περασμένο μήνα μετά την καταδίκη και την καταδίκη ενός τοπικού ακτιβιστή. Η διαμαρτυρία, η οποία προκλήθηκε από εντάσεις μεταξύ των ιθαγενών Μπασκίρων και των εθνοτικών Ρώσων, δημιούργησε το φάσμα νέων πολιτισμικών και εθνικιστικών διαιρέσεων. Το περασμένο καλοκαίρι, ο Πούτιν αντιμετώπισε ίσως την πιο σοβαρή πρόκληση στη σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα διακυβέρνησής του, όταν ο επικεφαλής των μισθοφόρων της ομάδας Wagner Γεβγένι Πριγκόζιν διέταξε τους άνδρες του να προελάσουν προς τη Μόσχα για να εκδιώξει κορυφαίους στρατιωτικούς ηγέτες.
Πανίσχυρο καθεστώς, αλλά…
Η σύντομη ανταρσία έληξε με μια συμφωνία που προέβλεπε τη μετακίνηση των μισθοφόρων στη ρωσική σύμμαχο Λευκορωσία και ο Πριγκόζιν πέθανε σε ένα ύποπτο αεροπορικό δυστύχημα δύο μήνες αργότερα, το οποίο θεωρήθηκε ευρέως ως εκδίκηση του Κρεμλίνου. Ο θάνατός του ενίσχυσε την εξουσία του Πούτιν και εδραίωσε την αφοσίωση μεταξύ της ελίτ, αλλά το επεισόδιο έδειξε την ευθραυστότητα της εξουσίας του Κρεμλίνου. Παρά τις προκλήσεις, το τεράστιο οικονομικό και στρατιωτικό δυναμικό της Ρωσίας δίνει στον Πούτιν τη δυνατότητα για έναν παρατεταμένο πόλεμο.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ λέει ότι η σύγκρουση διήρκεσε περισσότερο από το αναμενόμενο λόγω της δυτικής παρέμβασης. “Η ειδική στρατιωτική επιχείρηση μπορεί να διαρκέσει κάπως περισσότερο, αλλά αυτό δεν μπορεί να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων“, δήλωσε. Ο Μαρκ Γκαλεότι, επικεφαλής της συμβουλευτικής εταιρείας Mayak Intelligence, δήλωσε ότι “δεν υπάρχει προφανής αντίσταση στον Πούτιν” λόγω “ενός εδραιωμένου και διάχυτου αστυνομικού κράτους που υπάρχει εκεί για να τον προστατεύει“. “Έτσι, δεν θα πρέπει να αναμένουμε ότι τα προβλέψιμα επίπεδα πίεσης είναι πιθανό να ρίξουν αυτό το καθεστώς σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο σημείο“, δήλωσε ο Γκαλεότι. “Αλλά από την άλλη πλευρά, πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η ικανότητά του να ανταποκρίνεται στις κρίσεις, στα απρόβλεπτα, έχει μειωθεί εντυπωσιακά“.
