H Πολωνία σταμάτησε τις προμήθειες όπλων στην Ουκρανία, κλιμακώνοντας μια διαμάχη με τον ανατολικό γείτονά της που υπονομεύει μια συμμαχία-κλειδί στον αγώνα του Κιέβου κατά της Ρωσίας.
“Δεν μεταφέρουμε πλέον όπλα στην Ουκρανία, επειδή τώρα εξοπλίζουμε την Πολωνία με πιο σύγχρονα όπλα“, δήλωσε ο πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι σε συνέντευξή του στην τηλεόραση Polsat, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν η Βαρσοβία θα συνεχίσει να στηρίζει το Κίεβο παρά τη διογκούμενη διαμάχη για την απαγόρευση εισαγωγών σιτηρών από την Πολωνία. Είπε ότι η κυβέρνησή του δεν έχει καμία πρόθεση να “διακινδυνεύσει την ασφάλεια της Ουκρανίας” και δεν θα παρέμβει στις αποστολές όπλων από άλλες χώρες μέσω του στρατιωτικού κόμβου που έχει δημιουργηθεί στην ανατολική πολωνική πόλη Ρζέσοφ. Σημείωσε ότι η Πολωνία επωφελείται επίσης οικονομικά από τη διαμετακόμιση.
Δραματική αλλαγή τόνου
Οι παρατηρήσεις αυτές, πέραν των σχολίων του προέδρου Αντρέι Ντούντα με στόχο τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι τις τελευταίες 48 ώρες, σηματοδοτούν μια δραματική αλλαγή τόνου από την πολωνική ηγεσία. Τους μήνες που ακολούθησαν την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας, η κυβέρνηση στη Βαρσοβία κατακεραύνωνε άλλες δυτικές χώρες, ιδίως τη Γερμανία, επειδή αργούσαν να παραδώσουν όπλα στην Ουκρανία. Έγινε ένας από τους μεγαλύτερους δωρητές και η πρώτη χώρα που παρέδωσε άρματα μάχης Leopard υψηλής τεχνολογίας τον Φεβρουάριο, καθώς και εξοπλισμό και πυρομαχικά σοβιετικής εποχής.
Η διαμάχη έθεσε ξαφνικά σε αμφισβήτηση την ενότητα που καθόριζε τη σχέση των γειτόνων πριν από τη διαμάχη για τα σιτηρά, μια φιλία που φαινόταν να ενσαρκώνει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς την Ουκρανία ενάντια στη ρωσική εισβολή. Δεν υπήρξε άμεση απάντηση από το Κίεβο στα σχόλια του Μοραβιέτσκι. “Δεν είμαι σίγουρος ότι θα έχει σημαντικό αντίκτυπο” στην πολεμική προσπάθεια, δήλωσε ο Πίτερ Σρέντερ, πρώην αναλυτής της Ρωσίας στην Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ και τώρα αναπληρωτής ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια.
Το ζήτημα των σιτηρών
Ο “σημαντικότερος ρόλος της Πολωνίας ήταν ως σημείο μεταφόρτωσης για να μεταφερθούν όπλα από όλο το ΝΑΤΟ και άλλες χώρες στην Ουκρανία“, είπε. “Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι αυτό θα συνεχιστεί“. Η ανακοίνωση του Μοραβιέτσκι ήρθε λίγες ώρες αφότου η Πολωνία ανέβασε τους τόνους στη διαμάχη, καλώντας τον πρεσβευτή της Ουκρανίας και απειλώντας να επεκτείνει την απαγόρευση των σιτηρών και σε άλλες εισαγωγές από τη γείτονα. Η κυβέρνηση της Βαρσοβίας αντέδρασε στις δηλώσεις του Ζελένσκι στη Γ.Σ. του ΟΗΕ την Τρίτη, στις οποίες ο Ουκρανός ηγέτης κατηγόρησε ορισμένες χώρες της ΕΕ ότι προσποιούνται αλληλεγγύη με την χώρα του και κατευνάζουν τη Ρωσία.
Ενώ ο Ζελένσκι δεν «έδειξε» ειδικά την Πολωνία, το ύφος του προκάλεσε οργισμένη αντίδραση στη χώρα. Το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη βράζει για τις προηγούμενες επικρίσεις από το Κίεβο σχετικά με την απόφασή του να παρατείνει μονομερώς την απαγόρευση εισαγωγής σιτηρών – μια κίνηση που θεωρείται ως προεκλογική έκκληση προς τους Πολωνούς ψηφοφόρους της υπαίθρου. Ο Ντούντα τα έβαλε με τον Ουκρανό ηγέτη την Τρίτη στη Νέα Υόρκη, συγκρίνοντας την αντίδραση της Ουκρανίας στην απαγόρευση των σιτηρών με εκείνη ενός πνιγμένου, ο οποίος “μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνος, επειδή μπορεί να σε παρασύρει στα βάθη” και “να πνίξει τους διασώστες“.
Πολιτικό ζήτημα
Η αντιπαράθεση αυτή έδειξε ότι αυτό που φαινόταν να είναι μια σχετικά μικρή διαφωνία έχει διογκωθεί σε κάτι μεγαλύτερο. Μια περαιτέρω επιδείνωση θα μπορούσε να έχει άμεσες επιπτώσεις στον πόλεμο, καθώς η Πολωνία είναι ο κύριος προορισμός για τους πρόσφυγες και η πύλη για το 90% περίπου της δυτικής βοήθειας και του στρατιωτικού εξοπλισμού που κατευθύνεται προς το Κίεβο. Η χρονική συγκυρία αποτελεί επίσης πλήγμα για την Ουκρανία, καθώς ο πόλεμος των λέξεων φούντωσε την ώρα που ο Ζελένσκι πίεζε στη Νέα Υόρκη για περισσότερη παγκόσμια υποστήριξη και οι ουκρανικές δυνάμεις προχωρούσαν σε μια εξοντωτική αντεπίθεση για την ανακατάληψη κατεχόμενων εδαφών.
“Η ένταση και οι διαφωνίες μεταξύ του Κιέβου και ορισμένων από τους ισχυρότερους υποστηρικτές του είναι βέβαιο ότι θα ενσταλάξει περισσότερη εμπιστοσύνη στο Κρεμλίνο ότι η ευρωπαϊκή υποστήριξη για την Ουκρανία δεν είναι σίγουρη μακροπρόθεσμα“, δήλωσε ο Σρέντερ, πρώην αναλυτής της CIA. Για την Πολωνία, το ζήτημα είναι πολιτικό. Το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, που επιδιώκει μια τρίτη θητεία στο αξίωμα στην εκλογική αναμέτρηση του επόμενου μήνα, δεν επιθυμεί να αποξενώσει την αγροτική του βάση εν όψει των αμφίρροπων εκλογών της 15ης Οκτωβρίου.
