H κατάρρευση της τουρκικής λίρας δεν αποτελεί πλέον είδηση – ακόμη κι όταν το τουρκικό νόμισμα αγγίζει το ιστορικό ναδίρ των 8 λιρών ανά δολάριο, όπως συνέβη χθες στην αγορά συναλλάγματος της Κωνσταντινούπολης.
Εκείνο όμως που αποτελεί είδηση και διαφοροποιεί τα δεδομένα είναι πως το νέο μπαράζ των πιέσεων κατά της λίρας δεν οφείλεται στην οικονομική πολιτική-καμικάζι του Ερντογάν, ούτε σε νομισματικούς παράγοντες. Αυτή τη φορά οι διεθνείς αναλυτές αποδίδουν το κύμα πωλήσεων στην χρηματαγορά στις μεγάλες γεωπολιτικές προκλήσεις. Και κυρίως – όπως μεταδίδει το CNBC – στο γεγονός ότι η Τουρκία φαίνεται, για πρώτη φορά, να βρίσκεται τόσο κοντά στην μεγάλη διατλαντική απειλή: Την επιβολή αμερικανικών κυρώσεων για την υπόθεση των S-400.
Η προμήθεια των ρωσικών πυραύλων S-400 και οι απειλές των ΗΠΑ για την επιβολή κυρώσεων, επισημαίνει το CNBC, όπως και η συνεχής παρουσία τουρκικών γεωτρύπανων στην ΑΟΖ της Κύπρου, η διαρκής ένταση με την Ελλάδα στο Αιγαίο, η στρατιωτική εμπλοκή στη Λιβύη, καθώς και η πρόσφατη συμμετοχή στη σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ, αποτελούν κάποιες μόνο από τις εστίες αστάθειας για την Αγκυρα.
Οι S-400 και το “σχέδιο της Σινώπης”
Οι αναλυτές υπενθυμίζουν ότι η ένταση με τις ΗΠΑ και οι απειλές περί κυρώσεων είχαν οδηγήσει σε αντίστοιχη, μείζονα νομισματική κρίση την Τουρκία και στο πρόσφατο παρελθόν: Την μεγάλη νομισματική κρίση του 2018, όταν η απόφαση για την αγορά των ρωσικών S-400 είχαν οδηγήσει στα άκρα τις σχέσεις Άγκυρας-Ουάσιγκτον.
Σήμερα, δύο χρόνια αργότερα, όμως, το ίδιο μέτωπο φαίνεται να αναθερμαίνεται επικίνδυνα. Και ο καταλύτης της αναζωπύρωσης της έντασης αυτή την εβδομάδα ήταν η αποκάλυψη του Bloomberg για το «σχέδιο της Σινώπης»: Η αποκάλυψη πως η Τουρκία έχει ήδη μεταφέρει μια συστοιχία S-400 στην Σινώπη της Μαύρης Θάλασσας και είναι έτοιμη να προχωρήσει στην πρώτη δοκιμή των ρωσικών πυραύλων την επόμενη εβδομάδα.
«Είμαστε βαθύτατα ανήσυχοι για τις αναφορές, οι οποίες φέρουν την Τουρκία να συνεχίζει τις προσπάθειες επιχειρησιακής λειτουργίας των S-400. Το ζήτημα αυτό παραμένει σημαντικό εμπόδιο στις διμερείς σχέσεις, διατηρώντας τον κίνδυνο πιθανών κυρώσεων» ήταν η απάντηση – προειδοποίηση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Απέναντι σ’ αυτή την προειδοποίηση του State Department η τουρκική ηγεσία μπορεί να ποντάρει, όπως συχνά την τελευταία διετία, στην «ειδική», προσωπική σχέση του Ταγίπ Ερντογάν με τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Όμως, πλέον οι επιλογές και οι διέξοδοι μοιάζουν να λιγοστεύουν.
“Δεν υπάρχει δρόμος απεγκλωβισμού για τον Ερντογάν”
«Η Αγκυρα βρίσκεται μεταξύ Σκύλας και Χάρυβδης. Δεν υπάρχει εύκολος δρόμος για να απεγκλωβιστεί από τις πολλαπλές εστίες συγκρούσεων στις οποίες έχει εμπλακεί. Και δεν υπάρχει, διότι οποιαδήποτε υπαναχώρηση, από το οποιοδήποτε μέτωπο, σ’ αυτή την συγκυρία θα έκανε τον Ερντογάν να φανεί αδύναμος τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό», λέει η αναλυτής του Economist Intelligence Unit Αγκάτε Ντεμαρέ.
«Αρα, υπάρχουν λίγες πιθανότητες να δούμε αποκλιμάκωση από την Τουρκία, οπουδήποτε. Κι αυτό σημαίνει ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια για την λίρα».
«Σημαίνει επίσης», προσθέτει, «ότι οι αμερικανικές κυρώσεις γίνονται πια μια σοβαρή και ορατή απειλή για την Αγκυρα. Ειδικά στην περίπτωση που νικητής των αμερικανικών εκλογών αναδειχθεί ο Τζο Μπάιντεν. Με μια κυβέρνηση Μπάιντεν, είναι δεδομένο ότι οι ΗΠΑ θα ακολουθήσουν πιο σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία. Κι εάν προχωρήσουν στην επιβολή κυρώσεων, τότε είναι πολύ πιθανή μια επανάληψη της νομισματικής κρίσης του 2018 που θα εκτροχιάσει και κάθε προσπάθεια οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία».
