Τα προγνωστικά αυτή τη φορά δεν έπεσαν έξω: ο πρώην πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο είναι ο νικητής των εκλογών στη χώρα του. Ωστόσο, η επιστροφή Φίτσο στην εξουσία θα έχει σημαντικές επιπτώσεις, τόσο στην ΕΕ, όσο και για την Ουκρανία.
Επιστροφή
Κατ’ αρχάς, τα νούμερα: σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα που έδωσε στη δημοσιότητα η Στατιστική Υπηρεσία της Σλοβακίας στις 6 π.μ. τοπική ώρα, το λαϊκιστικό κόμμα SMER του Ρόμπερτ Φίτσο κέρδισε το 23,3% των ψήφων. Η Προοδευτική Σλοβακία (PS), ένα φιλελεύθερο και φιλοουκρανικό κόμμα, κέρδισε το 17%. Έτσι, ο δύο φορές πρώην πρωθυπουργός, Φίτσο, έχει τώρα την ευκαιρία να ανακτήσει τη θέση του, αλλά πρέπει πρώτα να αναζητήσει εταίρους συνασπισμού, καθώς το κόμμα του δεν εξασφάλισε αρκετά μεγάλο ποσοστό ψήφων.
Το μετριοπαθές αριστερό κόμμα Hlas, του οποίου ηγείται ένα πρώην μέλος του SMER και το οποίο σχηματίστηκε ως παρακλάδι του SMER μετά από εσωτερικές διαμάχες, ήρθε τρίτο με 15% των ψήφων και θα μπορούσε να παίξει το ρόλο του ρυθμιστή. Με επτά πολιτικά κόμματα να φτάνουν το όριο του 5% που απαιτείται για την είσοδο στο κοινοβούλιο, οι διαπραγματεύσεις για τον συνασπισμό θα περιλαμβάνουν σχεδόν σίγουρα πολλούς παίκτες και θα μπορούσαν να είναι μακρές και ακατάστατες.
Ο ρυθμιστής
Αν και δεν πρόκειται για θρίαμβο, το αποτέλεσμα του SMER είναι καλύτερο από το αναμενόμενο – οι τελευταίες δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα έδειχναν το SMER και το PS στήθος με στήθος. Ο Φίτσο έχει υποσχεθεί τον άμεσο τερματισμό της σλοβακικής στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία και υποσχέθηκε να εμποδίσει τις φιλοδοξίες της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, κάτι που θα ανατρέψει την σταθερή υποστήριξη της Σλοβακίας προς την Ουκρανία. Ο Πέτερ Πελεγκρίνι, ηγέτης του Hlas, δήλωσε ότι το κόμμα του είναι “πολύ ικανοποιημένο με το αποτέλεσμα“.
“Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα δείχνουν ότι το Hlas θα είναι ένα κόμμα χωρίς το οποίο θα είναι αδύνατο να σχηματιστεί οποιαδήποτε κανονική, λειτουργική κυβέρνηση συνασπισμού“, είπε, προσθέτοντας ότι “από τη μία πλευρά, είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με αυτό, από την άλλη, πρόκειται για μια μεγάλη ευθύνη, να διασφαλίσουμε ότι, εάν υπάρξει πρόταση για σχηματισμό συνασπισμού, θα πάρουμε τη σωστή απόφαση και θα γίνουμε μέρος μιας κυβέρνησης που θα οδηγήσει τη Σλοβακία έξω από την παρακμή και την κρίση στην οποία μας έφεραν (σ.σ. οι προηγούμενες κυβερνήσεις)“.
Πρόβλήμα για το Κίεβο
Η Hlas ήταν ασαφής σχετικά με τη θέση της για την Ουκρανία κατά την προεκλογική εκστρατεία. Ο Πελεγκρίνι έχει προηγουμένως προτείνει ότι η Σλοβακία “δεν έχει τίποτα άλλο να δωρίσει” στο Κίεβο, αλλά είπε επίσης ότι η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει να κατασκευάζει πυρομαχικά που αποστέλλονται στην Ουκρανία. Η Σλοβακία, ένα ανατολικοευρωπαϊκό έθνος περίπου 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων, πήγαινε στις κάλπες για να επιλέξει τον πέμπτο πρωθυπουργό της μέσα σε τέσσερα χρόνια, μετά από μια σειρά ασταθών κυβερνήσεων συνασπισμού.
Μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία της SMER θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για την περιοχή. Η Σλοβακία είναι μέλος τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ΕΕ, ήταν μεταξύ της χούφτας των ευρωπαϊκών χωρών που πίεζαν για σκληρές κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας και έχει δωρίσει μεγάλο όγκο στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία. Αλλά αυτό πιθανότατα θα αλλάξει υπό τον Φίτσο, ο οποίος κατηγόρησε τους “Ουκρανούς ναζί και φασίστες” ότι προκάλεσαν τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν να ξεκινήσει την εισβολή, επαναλαμβάνοντας το αφήγημα του Κρεμλίνου.
Φίλος με Ορμπάν
Όσο ήταν στην αντιπολίτευση, ο Φίτσο έγινε στενός σύμμαχος του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν, ιδίως όταν επρόκειτο για κριτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν εικασίες ότι, αν επιστρέψει στην εξουσία, ο Φίτσο και ο Ορμπάν θα μπορούσαν να συμμαχήσουν και να δημιουργήσουν εμπόδια για τις Βρυξέλλες. Εάν το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη της Πολωνίας καταφέρει να κερδίσει μια τρίτη θητεία στις πολωνικές βουλευτικές εκλογές τον επόμενο μήνα, αυτό το μπλοκ των ταραχοποιών της ΕΕ θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο ισχυρό.
Εν τω μεταξύ, το φιλελεύθερο κόμμα PS πίεζε για ένα εντελώς διαφορετικό μέλλον για τη Σλοβακία – συμπεριλαμβανομένου μιας συνεχιζόμενης ισχυρής υποστήριξης προς το Κίεβο και ισχυρών δεσμών με τη Δύση. Ο Φίτσο υπηρέτησε προηγουμένως ως πρωθυπουργός της Σλοβακίας για περισσότερο από μια δεκαετία, πρώτα μεταξύ 2006 και 2010 και στη συνέχεια και πάλι από το 2012 έως το 2018. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί τον Μάρτιο του 2018 μετά από εβδομάδες μαζικών διαδηλώσεων για τη δολοφονία του ερευνητή δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ και της αρραβωνιαστικιάς του, Μαρτίνα Κουσνίροβα.
Φιλορωσικά αισθήματα
Ο Κούτσιακ ερευνούσε τη διαφθορά μεταξύ της ελίτ της χώρας, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων που συνδέονται άμεσα με τον Φίτσο και το SMER. Η προεκλογική εκστρατεία σημαδεύτηκε από ανησυχίες σχετικά με την παραπληροφόρηση, με τη Βέρα Γιούροβα, την Ευρωπαία Επίτροπο για τις ψηφιακές υποθέσεις, να δηλώνει εκ των προτέρων ότι η ψηφοφορία θα είναι μια “δοκιμαστική περίπτωση” για το πόσο αποτελεσματικές ήταν οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην αντιμετώπιση της ρωσικής προπαγάνδας στη Σλοβακία. Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα φιλορωσικά αισθήματα του Φίτσο συμμερίζονται πολλοί Σλοβάκοι.
Σύμφωνα με έρευνα της GlobSec, μιας δεξαμενής σκέψης για την ασφάλεια με έδρα τη Μπρατισλάβα, μόνο το 40% των Σλοβάκων πίστευαν ότι η Ρωσία ήταν υπεύθυνη για τον πόλεμο στην Ουκρανία, το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των οκτώ κρατών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής στα οποία επικεντρώθηκε η GlobSec. Στην Τσεχική Δημοκρατία, η οποία αποτελούσε παλαιότερα μία χώρα με τη Σλοβακία, το 71% των πολιτών κατηγορεί τη Ρωσία για τον πόλεμο. Η ίδια έρευνα διαπίστωσε ότι το 50% των Σλοβάκων αντιλαμβάνεται τις ΗΠΑ ως απειλή για την ασφάλεια.
