Βραδύτερα των τελευταίων εκτιμήσεων της Τραπέζης Ελλάδος (ΤτΕ) θα αναπτυχθεί το ερχόμενο έτος η Ελληνική οικονομία, όπως εκτιμά σε συνέντευξή του στο Politico ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης, Γιάννης Στουρνάρας, προαναγγέλοντας μάλιστα επερχόμενη αναθεώρηση προς τα κάτω των σχετικών επισήμων προβλέψεων της κεντρικής τράπεζας της χώρας.
Σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ, στις επικείμενες προβλέψεις της τραπέζης τον Δεκέμβριο (Ενδιάμεση Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική) για το νέο έτος, η Ελληνική οικονομία θα εκτιμάται πως θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2,4% εφέτος και 2,5% το 2024, ενώ στις πλέον πρόσφατες αντίστοιχες προβλέψεις της (Ιούνιος 2023) η κεντρική τράπεζα έκανε λόγο για ανάπτυξη 2,2% εφέτος, 3,0% το 2024 και 2,7% το 2025.
Στο ίδιο μοτίβο, χαμηλότερες θα είναι και οι εκτιμήσεις της ΤτΕ για τον Ελληνικό πληθωρισμό, καθώς αν και για εφέτος δεν θα αλλάξει η εκτίμηση της ΤτΕ για πληθωρισμό 4,3%, οι εκτιμήσεις της για το 2024 και 2025 πρόκειται να περιοριστούν αντίστοιχα σε 3,5% (από 3,8%) και 2,2% (από 2,3%).
Παρά την επιβράδυνση της ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας στην μεταπανδημική περίοδο – έχοντας αναπτυχθεί κατά 8,4% το 2021 και 5,6% πέρυσι – αυτή θα συνεχίσει να ξεπερνά τις περισσότερες χώρες-μέλη της Ευρωζώνης στην ερχόμενη τριετία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ.Στουρνάρας δεν ανησυχεί για τυχόν ανάσχεση της δραστικά πτωτικής πορείας του δείκτη δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ στην ερχόμενη διετία, από 165% εφέτος σε 144,7% μέχρι το τέλος του 2025.
Κεντρικές τράπεζες και κλιματική αλλαγή
Στη συνέντευξή του στο Politico λίγο πριν την 28η Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP28) στο Ντουμπάι, ο κ.Στουρνάρας αναφέρθηκε και στη δυνητική συμβολή των κεντρικών τραπεζών στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. “Δεν ζούμε σε έναν κόσμο ιδανικό, στον οποίο θα εφαρμοζόταν η αρχή του πλήρους διαχωρισμού αρμοδιοτήτων, με την έννοια ότι ‘η κυβέρνηση κάνει αυτό και οι κεντρικές τράπεζες ασχολούνται με τη σταθερότητα των τιμών’… Το εγχείρημα είναι τεράστιο και απαιτείται η συμμετοχή όλων”, είπε, βάζοντας στην κλιματική “σκακιέρα” και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), στη διοίκηση της οποίας συμμετέχει ως εκ του θεσμικού του ρόλου.
Σύμφωνα με τον Έλληνα κεντρικό τραπεζίτη, οι φυσικές καταστροφές – πυρκαγιές και πλημμύρες – στη χώρα μας το περασμένο Καλοκαίρι συνηγορούν στους λόγους για τους οποίους τόσο η ΤτΕ, όσο και η ΕΚΤ διοχετεύουν ολοένα και περισσότερους πόρους στη διερεύνηση των οικονομικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και στην επίδραση αυτών στην ακολουθούμενη νομισματική πολιτική.
“Το κόστος της κλιματικής αλλαγής είναι πάρα πολύ μεγάλο”, όπως τόνισε εμφατικά ο κ. Στουρνάρας. Μελέτη της ΤτΕ προ 15ετίας βασισμένη μοντέλα επιδράσεων αποτέλεσε τότε μια πρώτη προσπάθεια κεντρικής τραπέζης να αντικατοπτριστούν σε μετρήσιμα οικονομικά μεγέθη οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτήν γινόταν λόγος για ζημίες κλιματικής αλλαγής περί τα 200 δισ. Ευρώ μέχρι το τέλος του τρέχοντος αιώνος, μια δυσοίωνη πρόβλεψη που όμως επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα.
Ιδιαίτερα για την Ελληνική οικονομία, το κόστος της κλιματικής αλλαγής εκτιμάται κατά μέσο όρο σε 2,6 δισ. Ευρώ ετησίως, αξία που ξεπερνά το εκτιμώμενο κόστος των καταστροφών από τις πυρκαγιές και πλημμύρες που έπληξαν την Ελλάδα στο οκτάμηνο 2023 (1,7 δισ. Ευρώ).
“Πρασίνισμα” χαρτοφυλακίου ΕΚΤ ως υπεύθυνη στάση έναντι της κλιματικής αλλαγής
Δεν προκαλεί εντύπωση, ότι ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης διακηρύττει την ανάγκη “πρασινίσματος” του χαρτοφυλακίου επενδύσεων της ΕΚΤ, δηλαδή την προτίμηση – κυρίως – ομολόγων που δεσμευτικό σκοπό χρηματοδότησης επενδύσεων στην “πράσινη μετάβαση” και την απαναθρακοποίηση της Ευρωπαϊκής οικονομίας.
Στουρνάρας για μείωση επιτοκίων ΕΚΤ
Αργότερα απ’ όσο σήμερα προεξοφλούν χρονικά οι κερδοσκόποι στις αγορές, εκτιμά πως θα πραγματοποιηθούν οι πρώτες μειώσεις των παρεμβατικών επιτοκίων της ΕΚΤ, τις οποίες “βλέπει” στο δεύτερο μισό του 2024 και όχι τον Απρίλιο, όπως συνάγεται από την τρέχουσα τιμολόγηση ορισμένων παραγώγων χρηματο-οικονομικών προϊόντων. Απαραίτητη προϋπόθεση, η επιβεβαίωση της υποχώρησης του πληθωρισμού της Ευρωζώνης σταθερά στο επίπεδο τουλάχιστον του 3%, με σαφές ενδείξης περαιτέρω αποκλιμάκωσης προς το – διακηρηγμένο στόχο της ΕΚΤ – 2%.
Αν και δεν φαίνεται να ανησυχεί προς το παρόν για τη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας της Ευρωζώνης, ο κ.Στουρνάρας δεν παραλείπει να επισημάνει του κινδύνους διατάραξης αυτής της πορείας, ιδιαίτερα λόγω της ταχύτερης ανόδου των (παρεμβατικών) επιτοκίων σε σύγκριση με το ρυθμό ανάπτυξης. “Ο συνδυασμός αυτών των δύο δημιουργεί αφενός μια εκρηκτική κατάσταση για το δημόσιο χρέος και αφετέρου στασιμοπληθωρισμό”, όπως εκτίμησε ο διοικητής της ΤτΕ. “Χρειαζόμαστε πολύ προσεκτικές παρεμβάσεις από πλευράς κεντρικών τραπεζών και κυβερνήσεων”, σχολίασε με νόημα.
Σκέψεις περί λαϊκισμού
Ο ίδιος εμφανίστηκε προβληματισμένος με την ενίσχυση του λαϊκισμού σε ορισμένες χώρες της Ευρωζώνης, με αφορμή την πρόσφατη εκλογική νίκη του Ακρο-Δεξιού Χερτ Βίλντερς στην Ολλανδία που μάλιστα θέλει να θέσει ζήτημα δημοψηφίσματος Nexit, για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνον από την Ευρωζώνη.
“Ο λαϊκισμός προσφέρει εύκολες απαντήσεις”, σχολίασε ο κ.Στουρνάρας, αναφέροντας το παράδειγμα της Ελληνικής κρίσης χρέους, η οποία εκ του πολιτικού και κοινωνικού αποτελέσματος οδήγησε σε σκληρότερα μέτρα λιτότητας για τη διάσωση της χώρας, εν σχέσει με αυτά που θα μπορούσαν να έχουν επιτευχθεί με λιγότερες λαϊκιστικές αντιδράσεις. “Ο λαός επέλεξε μια λύση [σ.σ.: τον ΣΥΡΙΖΑ] που δημιούργησε περισσότερα προβλήματα από όσα έλυσε. Μόνο πολύ αργότερα η χώρα συνειδητοποίησε πόσο χρόνο είχε χάσει”, είπε χαρακτηριστικά, για να υπενθυμίσει πως σήμερα η Ελλάδα αποτελεί ένα success story.
“Όλες οι μεγάλες προκλήσεις που μπορώ να φανταστώ απαιτούν περισσότερη Ευρώπη, όχι λιγότερη”, κατέληξε.
