Εδώ και λίγες εβδομάδες η εικόνα στα λιγνιτικά πεδία της Δυτικής Μακεδονίας θυμίζει κάτι από το «ένδοξο» παρελθόν.
Εκσκαφείς, ταινιόδρομοι, φορτηγά και εργατοτεχνίτες, μηχανήματα και άνθρωποι, σαν να βγήκαν ξαφνικά από τις κουίντες στη σκηνή για να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ ένα έργο με τίτλο: η ζωή χωρίς ρωσικό φυσικό αέριο.
«Δουλεύουμε με σενάριο τέλος Μαΐου να έχουμε γεμίσει τις “αυλές” των λιγνιτικών μονάδων με λιγνίτη για την περίπτωση που κοπεί το αέριο από τη Ρωσία», λέει αρμόδιο στέλεχος της ΔΕΗ στην Καθημερινή της Κυριακής.
Σενάριο επιστημονικής φαντασίας;
Πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κι έτσι. Περιελήφθη στην κατηγορία των πιθανών μετά τις 24 Φεβρουαρίου και αναβαθμίστηκε σε πολύ πιθανό στις 31 Μαρτίου, όταν ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν εξέδωσε το διάταγμα με το οποίο απαιτούσε την πληρωμή του φυσικού αερίου σε ρούβλια.
Με τους νομικούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να βλέπουν στο διάταγμα Πούτιν προσπάθεια διάρρηξης των δυτικών κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας, οι κυβερνήσεις των κρατών – μελών έδωσαν εντολή εφαρμογής των σχεδίων που είχαν εκπονήσει, μεταξύ αυτών και η προετοιμασία της κοινής γνώμης για εξοικονόμηση ενέργειας.
Το ορόσημο του Μαΐου δεν είναι αυθαίρετο
Οι Ελληνες αγοραστές ρωσικού αερίου, δηλαδή η ΔΕΠΑ, η Μυτιληναίος και η Προμηθέας Gas, πληρώνουν στις 20 του μήνα. Εάν έως τότε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει αποφανθεί σαφώς, επίσημα και κατηγορηματικά πως ο τρόπος πληρωμής που προβλέπει το διάταγμα Πούτιν δεν συνιστά παραβίαση των κυρώσεων, τα πράγματα περιπλέκονται.
Αν δεν πληρώσουν δεν θα παραλάβουν αέριο, ενώ αν πληρώσουν, βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρές συνέπειες.
«Αν θεωρηθεί ότι έχουμε παραβιάσει τις κυρώσεις δεν θα έχουμε πρόσβαση ούτε σε δανεισμό», λέει κορυφαίος παράγοντας της ενεργειακής αγοράς.
Επίσπευση των σχεδίων
Μπροστά στο ενδεχόμενο να σταματήσουν οι ροές, η εφαρμογή του ελληνικού σχεδίου έκτακτης ανάγκης για να αντιμετωπίσει τις βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις μιας τέτοιας εξέλιξης, επισπεύδεται.
Βασικός πυλώνας του ελληνικού σχεδίου είναι να δουλέψουν λιγνιτικές μονάδες για να αντικαταστήσουν μονάδες φυσικού αερίου αν δεν έχουν καύσιμο. Επίσης, μονάδες φυσικού αερίου που έχουν την τεχνική δυνατότητα θα λειτουργήσουν με ντίζελ.
Τρίτος άξονας είναι η εξασφάλιση όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων αερίου από εναλλακτικές πηγές. Και τέταρτος η αναβάθμιση των υποδομών για να υποδεχθεί το βασικό υποκατάστατο του ρωσικού αερίου, το υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Η μάχη για την επάρκεια λιγνίτη
Στις μονάδες του Αγίου Δημητρίου λείπουν μόλις 200.000 τόνοι λιγνίτη για να φτάσει στο μέγιστο απόθεμα των 1,55 εκατ. τόνων που μπορεί να δεχθεί ο ΑΗΣ. «Πιστεύω ότι σε δύο εβδομάδες και σίγουρα έως το τέλος Μαΐου θα τα καταφέρουμε. Εξάλλου δεν έχει αυξηθεί η παραγωγή ισχύος προς το παρόν, καθώς δουλεύει μόνο ο Αγιος Δημήτριος 3 για την τηλεθέρμανση».
Ο ΑΗΣ της Μελίτης προμηθεύεται από ιδιωτικό ορυχείο της ΜΕΤΕ 2.000-3.000 τόνους την ημέρα, συν άλλους τόσους από το κεντρικό πεδίο για να γίνει μείγμα που μπορεί να «κάψει» ο σταθμός. Τα αποθέματα της Μελίτης είναι σήμερα 285.000 τόνοι και ο στόχος είναι να φτάσουν τα 1,25 εκατ. έως το τέλος του επόμενου μήνα.
Στη Μεγαλόπολη, στις «αυλές» των μονάδων οι ποσότητες λιγνίτη από 270.000 τόνους στις αρχές του μήνα έχουν ανέλθει ήδη στις 400.000 και ο στόχος είναι να φτάσουν τις 500.000 στα τέλη Απριλίου.
Το σχέδιο εντατικοποίησης των εργασιών
Αυτή τη στιγμή λειτουργούν δύο ορυχεία της ΔΕΗ. Το νότιο πεδίο που τροφοδοτεί τις μονάδες του Αγίου Δημητρίου (και την Πτολεμαΐδα 5, η οποία θα τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία τον Σεπτέμβριο) και το κεντρικό πεδίο, επίσης για τον ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου.
Στη ΔΕΗ εξετάζουν τη δυνατότητα εντατικοποίησης των εργασιών στα ορυχεία, ώστε να τροφοδοτείται το σύνολο των μονάδων εάν χρειαστεί και για όσο χρειαστεί. Ωστόσο, «ο λιγνίτης δεν βγαίνει με το πάτημα ενός κουμπιού.
Η απολιγνιτοποίηση ξεκίνησε χρόνια πριν. Στο νότιο πεδίο δούλευαν 1.500 άτομα και τώρα έχουν μείνει 750. Συνολικά στο λιγνιτικό κέντρο Δυτικής Μακεδονίας δουλεύουν αυτή τη στιγμή 1.600-1.700 μόνιμοι εργάτες και κάποιοι με οκτάμηνες συμβάσεις.
Παλαιότερα δούλευαν 5.500-6.000 άτομα. Και αύριο το πρωί να προσλάβουμε κόσμο, μέχρι να εκπαιδευτεί, μέχρι να επιστρέψουν οι εργολάβοι που έχουν αναζητήσει στο μεταξύ άλλο αντικείμενο εργασίας, θα απαιτηθούν τουλάχιστον έξι μήνες για να παράξουμε τις ποσότητες λιγνίτη που θα χρειαστούν», λέει το ίδιο στέλεχος της ΔΕΗ.
Νέα αποθήκη Ρεβυθούσας
Με ταχείες διαδικασίες προχωράει και ο διαγωνισμός για την προμήθεια μιας πλωτής αποθήκης υγροποιημένου φυσικού αερίου, που θα αυξήσει τη δυναμικότητα του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας από 225.000 m3 σε περισσότερα από 380.000 m3.
Ο ΔΕΣΦΑ απηύθυνε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ενοικίαση για διάστημα 12-18 μηνών μιας πλωτής αποθήκης (FSU), στην ουσία ενός βαποριού μεταφοράς LNG, το οποίο να είναι διαθέσιμο μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου.
Με τον τρόπο αυτό θα μπορεί να υποδεχθεί περισσότερα φορτία LNG. Για τον Μάιο είναι προγραμματισμένα έξι και για τον Ιούνιο πέντε φορτία. Τους ίδιους μήνες του 2021 ήρθαν τρία και δύο φορτία αντίστοιχα. Η ΔΕΠΑ, πέραν της μακροχρόνιας σύμβασης με την Αλγερία για υγροποιημένο αέριο, βρίσκεται σε συζητήσεις για επιπλέον ποσότητες με την Αίγυπτο και το Κατάρ.
FSRU Αλεξανδρούπολης
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η κυβέρνηση ζήτησε να επισπευσθεί και η κατασκευή του πλωτού σταθμού αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) της Αλεξανδρούπολης.
Το πλοίο της Gastrade, που θα αναπτύξει τη μονάδα, βρίσκεται ήδη στα ναυπηγεία Κέπελ της Σιγκαπούρης για τις αναγκαίες μετασκευές. «Ευτυχώς προλάβαμε και κλείσαμε θέση. Ολοι αυτή τη στιγμή ψάχνουν FSRU.
Δύο θέλουν οι Γερμανοί και άλλα δύο η Snam (Ιταλία)», σημειώνει υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας. Παράλληλα, προχωρούν και τα έργα στην Αλεξανδρούπολη. «Είναι να λειτουργήσει τον Δεκέμβριο του 2023. Προσπαθούμε να το επισπεύσουμε κατά έξι μήνες», λέει.
