Κάθε εβδομάδα με τον Κώστα Μποτόπουλο

 Το φθινόπωρο μπαίνει με αυτό που βλέπαμε ότι ερχόταν αλλά κάποιοι ήλπιζαν (λόγω θεϊκής παρέμβασης;) ότι θα αποφευχθεί: γενικευμένη ύφεση.

Όλα τα σημάδια είναι μπροστά στα μάτια μας:

• Και οι τρεις «ατμομηχανές» της παγκόσμιας οικονομίας (ΗΠΑ, Ευρώπη, Κίνα) βρίσκονται σε διαρκή καθοδική πορεία, που όχι μόνο δεν ανακόπτεται αλλά βαθαίνει από την αρχή της χρονιάς.
• Ο πληθωρισμός που επιμένει, η ενέργεια που ακριβαίνει (και ίσως σε λίγο δεν φτάνει),
• Η βιομηχανική παραγωγή που φθίνει είναι, σε διαφορετικούς βαθμούς, τα κοινά προβλήματα Αμερικής κι Ευρώπης, στα οποία προστίθενται η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της πολιτικής έναντι της πανδημίας και η οικοδομική/κατασκευαστική «φούσκα» στην Κίνα.

Τα νούμερα είναι εύγλωττα και η επιρροή τους στην καθημερινότητα ακόμα περισσότερο. 9% μέσος πληθωρισμός σε μια Ευρώπη που έχει στόχο το 2%, αύξηση του κόστους της ενέργειας πάνω από 50%, προοπτική ανάπτυξης κάτω από 1% για το 2022, Γερμανία και Ιταλία κοντά στο «κόκκινο» (λίγο καλύτερη η κατάσταση στον ευρωπαϊκό Νότο, λόγω τουρισμού και πακέτων στήριξης). 8,5% πληθωρισμός στις ΗΠΑ, αύξηση των επιτοκίων στο 2,5% (από μηδενικά ή υπο-μηδενικά ως πριν λίγους μήνες), ορατός κίνδυνος επιβράδυνσης της παραγωγικότητας. Υποχώρηση του ΑΕΠ κατά περίπου 3% (ποτέ οι επίσημες στατιστικές δεν είναι αξιόπιστες) και συνέχιση του «κλεισίματος» ολόκληρων πόλεων (αυτή τη βδομάδα ήταν η Chengdu των 21 εκατομμυρίων κατοίκων) στην Κίνα.

Επιπλέον, οι αγορές κεφαλαίων έχουν χάσει την πυξίδα. Το οικονομικό έγκλημα οργιάζει, όλο και περισσότερες «αναπτυσσόμενες χώρες» (Πακιστάν, Σρι Λάνκα, Ζάμπια, Αίγυπτος) καταφεύγουν για βοήθεια στο ΔΝΤ. Αν προστεθεί η πλήρης γεωπολιτική αβεβαιότητα (ένα παράδειγμα αρκεί: η Τουρκία, με πληθωρισμό 80% πολλαπλασιάζει τις διεθνείς παρεμβάσεις και απειλές) και η επακόλουθη γενικευμένη πολιτική αστάθεια (με αιχμή τις εκλογές στην Ιταλία, τις ενδιάμεσες στις ΗΠΑ και τα πρώτα δείγματα γραφής κατά τη νέα «θητεία» του Σι), συμπληρώνεται μια πραγματικά γκρίζα εικόνα, στην οποία μόνη αναλαμπή είναι, προς το παρόν, η κατάσταση στον τομέα της απασχόλησης.

Το ερώτημα είναι πλέον αν η ύφεση θα οδηγήσει σε οικονομική κρίση, και τι μεγέθους. Η διαφορά είναι ποιοτική: η ύφεση είναι μια οικονομική συρρίκνωση που μετριέται αλλά δεν πονάει τόσο τις κοινωνίες όσο η κρίση, που είναι πιο διάχυτη, πιο απτή και δεν περιορίζεται στην οικονομία.

Όμως το ερώτημα είναι ρητορικό: δομική ύφεση συν πόλεμος συν ενεργειακό πρόβλημα συν πρώτα σημάδια (ξηρασία, πολλαπλασιασμός «ακραίων» φαινομένων) ότι χάνεται η μάχη για την κλιματική αλλαγή δεν μπορούν να οδηγήσουν σε άλλο αποτέλεσμα. Οι «λύσεις» γνωστές, αλλά, αυτή τη στιγμή, μακρινές: ειρήνη, δημοκρατία, διεθνής συνεργασία.

Κώστας Μποτόπουλος