Γεωπολιτικοί παράγοντες και τεχνολογικές εξελίξεις αλλάζουν το παγκόσμιο εμπόριο και διαμορφώνουν νέες συνθήκες σε μια τεράστια αγορά 32 τρισ. δολαρίων ετησίως σε αγαθά και υπηρεσίες.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, οι αλλαγές προκύπτουν από νέες τάσεις και δεδομένα στο παγκόσμιο εμπόριο. Και συγκεκριμένα:
- Από τις αυξανόμενες εντάσεις ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, τις ΗΠΑ και την Κίνα
- Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
- Από το το Brexit
- Από τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.
- Από την κλιματική κρίση, με την ξηρασία να διαταράσσει κρίσιμες εμπορικές οδούς, όπως είναι η Διώρυγα του Παναμά, αλλά και ο Ρήνος, που στερεύει επικίνδυνα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα και καθυστερήσεις στη βιομηχανική καρδιά της Γηραιάς Ηπείρου.
Η κλιματική κρίση απαιτεί οικονομικό μετασχηματισμό
«Η κλιματική κρίση απαιτεί οικονομικό μετασχηματισμό σε κλίμακα και ταχύτητα που η ανθρωπότητα δεν έχει επιχειρήσει ποτέ στα 5.000 χρόνια γραπτής ιστορίας μας. Δεν αποτελεί έκπληξη, ένα έργο αυτού του μεγέθους θα απαιτήσει ένα νέο κιτ εργαλείων πολιτικής», λέει ο Τοντ Τάκερ, διευθυντής βιομηχανικής πολιτικής και εμπορίου στο Ινστιτούτο Roosevelt.
Σε μια προσπάθεια να ρίξουν φως στον υπό διαμόρφωση νέο κόσμο του παγκόσμιου εμπορίου, ρεπόρτερ του Bloomberg Markets επισκέφθηκαν διάφορα νευραλγικά κέντρα παραγωγής και μεταφοράς προϊόντων στα οποία συμβαίνουν ήδη αυτές οι αλλαγές, από το Μαρόκο μέχρι το Μεξικό: λιμάνια, σύνορα, εγκαταστάσεις εκπαίδευσης εργαζομένων, εργοστάσια.
Που εμφανίζονται μεγάλες αλλαγές
Το Μεξικό είναι ένας από τους μεγάλους κερδισμένους σε αυτή τη νέα φάση της οικονομίας, καθώς μετατρέπεται σε κρίσιμο κόμβο για τις ΗΠΑ λόγω του εμπορικού πολέμου με το Πεκίνο. Οι αμερικανικές εισαγωγές αγαθών, που είναι σε καθεστώς δασμών, από την Κίνα έχουν μειωθεί κατά περίπου 150 δισ. δολάρια, με το Μεξικό να καλύπτει μεγάλο μέρος αυτού του κενού. Το λιμάνι εισόδου Laredo World Trade στη Διεθνή Γέφυρα του Παγκόσμιου Εμπορίου, που συνδέει τη βιομηχανική καρδιά του Μεξικού με το Τέξας, επεκτείνεται, αποκτά νέες αποθήκες και βιομηχανικούς χώρους. Προς το παρόν η διέλευση από τη γέφυρα μπορεί να διαρκέσει από 10 λεπτά έως 3 ώρες, το υπουργείο Μεταφορών του Τέξας όμως προβλέπει ότι μέχρι το 2050 ο μέσος χρόνος θα μπορούσε να φτάσει τις 8 ώρες και 47 λεπτά.
Στο Νερσάκ της νοτιοδυτικής Γαλλίας, στο εργοστάσιο της Αutomotive Cells (ACC) που διαδραματίζει βασικό ρόλο στις φιλοδοξίες της Ευρώπης να ανταγωνιστεί την Κίνα στην κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα, η εφαρμογή της ΑΙ δημιουργεί μια νέα κατηγορία εργαζομένων, τους «επιτηρητές ρομπότ». Η ACC προσλαμβάνει δύο ή τρία άτομα την ημέρα καθώς «χτίζει» το προσωπικό του εργοστασίου 2.000 ατόμων, ενώ οι εργαζόμενοι εκπαιδεύονται για να συμβαδίζουν με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.
Την ίδια ώρα στη Βρετανία, το Brexit πρόσφερε και μια απροσδόκητη ώθηση, ανοίγοντας τις πύλες σε ξένους φοιτητές εκτός Ε.Ε. Το Λονδίνο απελευθέρωσε τις βίζες για τον υπόλοιπο κόσμο, με αποτέλεσμα να σημειωθεί κατακόρυφη αύξηση στους φοιτητές από την Αφρική, την Ασία και τη Μέση Ανατολή, που αποτέλεσαν ένα «φωτεινό σημείο» για το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την έξοδο από την Ε.Ε., σύμφωνα με τον Τζόναθαν Πόρτες, καθηγητή οικονομικών και δημόσιας πολιτικής στο King’s College του Λονδίνου. Οι φοιτητές αυτοί συνεισέφεραν 51,9 δισ. δολάρια στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2021 – 22, αύξηση της τάξεως του 34% σε σχέση με τρία χρόνια πριν.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε, τέλος, αναταραχή στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο κινείται όσο ποτέ άλλοτε μέσω του Μπρίντιζι στη νότια Ιταλία, εξαιτίας των κυρώσεων στη Ρωσία. Πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, το αέριο έρεε ελεύθερα από βορρά προς νότο. Τώρα η κατεύθυνση έχει αντιστραφεί. Το αέριο από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή αντικαθιστά το αέριο της Ρωσίας, μέσω αγωγών και πλοίων LNG που συχνά εκφορτώνονται στη νότια ακτή της Ιταλίας. Η Ε.Ε. συμβάλλει στο κόστος της επέκτασης του λιμανιού του Μπρίντιζι ώστε να περνούν περισσότερα εμπορευματοκιβώτια από την αποβάθρα.
Ο αγωγός EastMed-Poseidon, ο οποίος θα συνδέει κοιτάσματα φυσικού αερίου στα ανοικτά του Ισραήλ με την Ιταλία, προχωράει. Και η ιταλική εταιρεία μεταφοράς φυσικού αερίου Snam SpA σχεδιάζει επενδύσεις 2,4 δισ. ευρώ για ένα δίκτυο αγωγών. Οι περιβαλλοντικές ομάδες αντιτίθενται στα εν λόγω σχέδια λόγω των πιθανών επιπτώσεων στη θαλάσσια ζωή, ενώ οι κάτοικοι του Μπρίντιζι ανησυχούν ότι θα πληγεί η ομορφιά μιας αρχαίας πόλης με λιθόστρωτα και ρωμαϊκές αρχαιότητες. Αλλοι απολαμβάνουν την ενισχυμένη θέση της πόλης στο παγκόσμιο εμπόριο.
- Με πληροφορίες από το Bloomberg
