Χαλαρώνει καθ΄όλες τις ενδείξεις ο “κανόνας του χρέους”, που ισχύει στην ΕΕ, εξέλιξη θετική για την Ελληνική οικονομία, γιατί θα επιτρέψει στην χώρα να έχει ευρύτερο δημοσιονομικό χώρο για να εξασφαλίσει πόρους για ανάπτυξη και ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών.Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται τόσο η πρόταση της Κομισιόν για αλλαγές των δημοσιονομικών κανόνων όσο και η αντίστοιχη πρόταση του ESM.
Η πρώτη αντίδραση του Υπουργείου Οικονομικών στις προθέσεις της Κομισιόν για την αναθεώρηση των κανόνων του Μάαστριχτ, που αφορούν στα ελλείμματα και τους δημοσιονομικού στόχους των χωρών μελών ήταν θετική:
“Αναγνωρίζουμε την ανάγκη κοινών, ρεαλιστικών κανόνων, οι οποίοι να διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους και, παράλληλα, να ενισχύουν τη βιώσιμη, χωρίς αποκλεισμούς οικονομική μεγέθυνση στην Ευρώπη, μέσω της υλοποίησης επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων”
Η Έκθεση της Κομισιόν για το θέμα αυτό αναφέρει:
- “Τα κράτη μέλη θα υποβάλουν μεσοπρόθεσμα σχέδια που θα θέτουν δημοσιονομικούς στόχους ανά χώρα, καθώς και δεσμεύσεις για δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις προτεραιότητας, οι οποίες μαζί θα διασφαλίζουν βιώσιμη και σταδιακή μείωση του χρέους, καθώς και βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη”, αναφέρει το έγγραφο για τα σχέδια μείωσης του χρέους. Η Επιτροπή θέλει να δώσει στις υπερχρεωμένες χώρες περισσότερο χρόνο για να μειώσουν τα χρέη τους. Επιπλέον, οι χώρες πρόκειται να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτονομία στη μείωση του χρέους τους, αντί να αντιδρούν μόνο στους στόχους λιτότητας και στις διαδικασίες για το έλλειμμα από τις Βρυξέλλες.
Προς χαλάρωση του κανόνα του χρέους
Τι σημαίνει αυτό για την ελληνική οικονομία;
- Θετική εξέλιξη θα είναι να αλλάξει ο κανόνας που θέλει κάθε κράτος-μέλος με υψηλό χρέος να μειώνει το τρήμα που είναι πάνω από το ανώτερο αποδεκτό όριο του 60% του ΑΕΠ κατά 1/20 τον χρόνο.
Για την Ελλάδα, η οποία στο τέλος του 2022 θα έχει χρέος 169,1% του ΑΕΠ, αν παραμείνουν οι κανόνες του Μάαστριχτ ότι θα πρέπει να μειώνει σε ετήσια βάση το χρέος κατά 5,5% του ΑΕΠ για μια 20ετία προκειμένου να προσεγγίσει το ανώτατο αποδεκτό όριο χρέους του 60% του ΑΕΠ. Αυτό θα μείωνε τις δυνατότητες της χώρας να διαθέτει ικανές δαπάνες δαπάνες για κοινωνική πρόνοια ή επενδύσεις
- Η αλλαγή των κανώνων του χρέους που προτείνουν τώρα οι Βρυξέλλες, θα επιτρέψει στην χώρα να έχει ευρύτερο δημοσιονομικό χώρο για να εξασφαλίσει πο΄ρους για ανάπτυξη και ενίσχυσυ των ευάλωτων νοικοκυριών.
Ο δείκτης των καθαρών πρωτογενών δαπανών
Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, ο έλεγχος θα βασίζεται κυρίως στον δείκτη των «καθαρών πρωτογενών δαπανών», που δεν πρέπει να αυξάνονται με ρυθμό ταχύτερο από το ΑΕΠ προκειμένου να διασφαλίζεται η καθοδική πορεία του χρέους.
Αυτός ο δείκτης αλλά και το όριο του ελλείμματος 3% του ΑΕΠ, που διατηρείται, θα είναι οι βασικοί οδηγοί της Κομισιόν προκειμένου να αποφασίζει κάθε φορά, σε ετήσια βάση, αν τα κράτη-μέλη τηρούν τις δεσμεύσεις τους.
Το σημείο αυτό δεν ενθουσιάζει ίσως τις χώρες που είναι μαθημένες να μη δίνουν λογαριασμό για τις οικονομικές πολιτικές τους.
«Το σημείο αναφοράς των δαπανών είναι “δύσκολο”, είναι μια εποπτεία για όλη την Ευρώπη», σχολιάζει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, προσθέτοντας ότι αντίθετα η Ελλάδα έχει δουλέψει πολύ τις αξιολογήσεις, έχει εξυγιάνει τα δημοσιονομικά της και θα προσαρμοστεί ευκολότερα.
Επιπλέον παρατηρεί ότι αυτή η προσέγγιση «θα βοηθήσει τις αγορές» και άρα τη δανειοληπτική ικανότητα της χώρας.
Πιο χαλαρή προσαρμογή
Στο ερώτημα αν η Ελλάδα θα κληθεί να κάνει αυστηρότερη ή πιο χαλαρή προσαρμογή από αυτήν που θα της επέβαλλαν οι προ πανδημίας στόχοι πρωτογενών πλεονασμάτων, η απάντηση του επικεφαλής οικονομολόγου της Εθνικής Τράπεζας Νίκου Μαγγίνα είναι ότι μάλλον θα ισχύσει το δεύτερο, δηλαδή πιο χαλαρή προσαρμογή.
«Δίνει μια ανάσα βραχυπρόθεσμα, αλλά διατηρούνται οι φιλόδοξοι στόχοι μείωσης του χρέους για τις υπερχρεωμένες χώρες», σχολιάζει. Σημειώνεται ότι για τις υπερχρεωμένες χώρες οι προτάσεις της Κομισιόν είναι πιο αυστηρές, δεν δίνουν παράταση και ενεργοποιείται άμεσα η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
«Οι χώρες με μεγαλύτερο χρέος πρέπει να το μειώνουν ταχύτερα από τις άλλες», είπε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις κατά την παρουσίαση των προτάσεων.
Πρόσθεσε, πάντως, ότι «αν θέλουν μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής θα πρέπει να κάνουν πιο πολλές μεταρρυθμίσεις».
Σε κάθε περίπτωση, οι οικονομολόγοι υπολογίζουν ότι ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 1%-1,5% του ΑΕΠ θα καλύπτει τις απαιτήσεις των νέων κανόνων κι αυτό είναι ένα μέγεθος συμβατό με τα σχέδια της κυβέρνησης και ανεκτό από την ελληνική οικονομία.
