Μία σκληρή μάχη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στην ΕΕ επί της κοινής πρότασης Ελλάδας, Γαλλίας, Ισπανίας, Ιταλίας και Ρουμανίας για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας που θα βάλει φρένο στις ανατιμήσεις.
Ολα αυτά, την ίδια στιγμή, που κυβερνήσεις και νοικοκυριά σε ολόκληρο τον κόσμο πιέζονται έντονα λόγω των υψηλών τιμών στην ενέργεια.
Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος
Τις τελευταίες εβδομάδες η χονδρεμπορική τιμή κινείται σταθερά πάνω από τα 200 ευρώ.
Σύμφωνα με τη Eurostat, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος από τον Σεπτέμβριο στα 134 ευρώ η μεγαβατώρα έφτασε τον Οκτώβριο στα 198 ευρώ, και για τον Νοέμβριο η μέση χονδρεμπορική κινείται στα 228 ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, με πρωτοβουλία της Γαλλίας, οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Ρουμανίας, υπέβαλαν κοινή πρόταση για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας στο συμβούλιο των ΥΠΕΝ της ΕΕ της Πέμπτης.
Τί προβλέπει η κοινή πρόταση
Η πρόταση που παρουσίασαν οι πέντε υπουργοί προβλέπει μεταξύ άλλων αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου η τιμή που πληρώνουν οι καταναλωτές να αντανακλά το μέσο κόστος του ενεργειακού μείγματος και το μέσο κόστος παραγωγής.
Σύμφωνα με το υπάρχον σύστημα, το target model, η ακριβότερη μονάδα καθορίζει την χονδρεμπορική τιμή, και με την αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου το σύστημα αυτό εκτοξεύει την τιμή ενέργειας των χωρών του Νότου.
Στην ουσία οι 5 χώρες προτείνουν, οι τιμές να διαμορφώνονται με βάση το μέσο όρο του κόστους των μονάδων που λειτουργούν και όχι με βάση την ακριβότερη προσφορά.
Σε τι λέει «ναι» και σε τι «όχι» η Κομισιόν
Παράλληλα, τα πέντε κράτη-μέλη ζητούν να γίνουν παρεμβάσεις για τη διόρθωση των στρεβλώσεων που παρατηρούνται και στην αγορά φυσικού αερίου. Όπως επισημαίνουν, οι υποδομές αποθήκευσης φυσικού αερίου μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και στην αντιστάθμιση ελλείψεων στην παροχή φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικές τιμές.
Επιπρόσθετα, στην πρόταση οι πέντε χώρες τονίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο σύστασης ενός κεντρικού μηχανισμού για την προμήθεια φυσικού αερίου, στον οποίο θα μπορούν να συμμετάσχουν τα κράτη μέλη σε εθελοντική βάση.
Πού λέει “ναι” η Κομισιόν
Η Κομισιόν φαίνεται πως βλέπει με θετικό μάτι την κοινή προμήθεια στρατηγικών αποθεμάτων αερίου από κράτη-μέλη με την Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, να δηλώνει πως η ρύθμιση αυτή θα συνδεθεί με αλλαγές για την καλύτερη πρόσβαση σε υποδομές αποθήκευσης αερίου.
«Η πρόταση θα περιλαμβάνει επίσης ένα πλαίσιο για την κοινή προμήθεια στρατηγικών αποθεμάτων φυσικού αερίου σύμφωνα με το ρυθμιστικό καθεστώς της αγοράς ενέργειας και τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ», τόνισε χαρακτηριστικά.
Πού κρατάει αποστάσεις
Ωστόσο κράτησε αποστάσεις για την πρόβλεψη της πρόταση να αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του οποίου η ακριβότερη μονάδα καθορίζει την χονδρεμπορική τιμή. Επικαλούμενη τα συμπεράσματα μελέτης του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) που αναφέρει πως το υφιστάμενο μοντέλο είναι και το πιο λειτουργικό, επισήμανε πως «τυχόν αποκλίσεις από αυτό θα εγκυμονούσε κινδύνους για την ασφάλεια εφοδιασμού και την αποτελεσματική απανθρακοποίηση».
Στην πρόβλεψη αυτή είπαν «όχι» η Γερμανία και άλλες οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά οι οποίες υπογράμμισαν πως δεν θα συμφωνήσουν σε αλλαγές στο σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου.
«Να αναλάβει η Κομισιόν κεντρικό ρόλο»
Οι υπουργοί Ενέργειας συζήτησαν, επίσης, την αναθεώρηση των οδηγιών για την ενεργειακή αποδοτικότητα και την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν με τους στόχους που προβλέπονται στη δέσμη «Fit for 55».
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε μετά τη Σύνοδο πως: «Από την πρώτη στιγμή που εκδηλώθηκε αυτή η πρωτόγνωρη διεθνής ενεργειακή κρίση, είχαμε επισημάνει ότι απαιτείται συντονισμένη ευρωπαϊκή δράση για την προστασία των καταναλωτών. Με τους ομολόγους μου από τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Ρουμανία, καταθέσαμε κοινή πρόταση για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, προκειμένου να στηρίξουμε την κοινωνία απέναντι στις μεγάλες ανατιμήσεις στο κόστος ενέργειας.
Να προστατευτεί η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία
Σε αυτή την προσπάθεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αναλάβει κεντρικό ρόλο, καθώς είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι πρωτοβουλίες του κάθε κράτους μέλους ξεχωριστά δεν είναι αρκετές.
Η ανάληψη δράσης σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο είναι επιβεβλημένη για να προστατέψουμε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αλλά και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία που αποτελεί τον Οδικό Χάρτη για την εκπλήρωση του στόχου της Ευρώπης να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050».
