Μετά τον “γκουρού” Λάρι Σάμερς (πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ) ο οποίος εκτίμησε ότι σταδιακά οι κεντρικές τράπεζες θα χαλαρώσουν την πολιτική της αύξησης των επιτοκίων, για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προχώρησε σε ακόμα πιο αισιόδοξη πρόβλεψη σχετικά με την ακολουθούμενη νομισματική πολιτική.
Ο ρόλος της γήρανσης
Στην Παγκόσμια Οικονομική Έκθεση του, το ΔΝΤ υποστήριξε ότι τα επιτόκια στις ΗΠΑ και σε άλλες βιομηχανικές χώρες θα επανέλθουν προς τα εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα που επικρατούσαν πριν από την πανδημία, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της υποτονικής αύξησης της παραγωγικότητας. Το Ταμείο θεωρεί ότι το λεγόμενο φυσικό ή ουδέτερο επιτόκιο – το προσαρμοσμένο με βάση τον πληθωρισμό βραχυπρόθεσμο επιτόκιο που ούτε διευκολύνει την ανάπτυξη ούτε την περιορίζει – θα κυμανθεί κάτω από 1% στις ΗΠΑ τις επόμενες δεκαετίες, σημαντικά χαμηλότερο από το ύψος που είναι σήμερα, λόγω της μάχης κατά του πληθωρισμού.
Μειωμένα επιτόκια, δημοσιονομική πειθαρχία
Βέβαια, ο Σάμερς είχε ισχυριστεί ότι ουδέτερο επιτόκιο θα κυμαίνεται μεταξύ 1,5% και 2% στο μέλλον, εν μέρει λόγω του ενισχυμένου κρατικού δανεισμού για τη χρηματοδότηση στρατιωτικών δαπανών και τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία. Από την πλευρά του, σύμφωνα με το Bloomberg, το ΔΝΤ εκτίμησε ότι τα χαμηλότερα επιτόκια που προβλέπει στο μέλλον θα διευκολύνουν ορισμένες χώρες να χειριστούν τα αυξημένα επίπεδα δημόσιου χρέους που προέρχονται από την πανδημία, αν και υπογράμμισε ότι κάποιες κυβερνήσεις θα πρέπει να ελέγξουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα ώστε να σταθεροποιήσουν ή να μειώσουν το χρέος τους ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Οι παρενέργειες
Για τις προηγμένες οικονομίες, είναι πιο πιθανό να μειωθούν οι δείκτες χρέους με την περικοπή των δαπανών παρά με αύξηση των εσόδων, εκτίμησε το Ταμείο, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πρόβλεψη του ΔΝΤ για το ουδέτερο επιτόκιο των ΗΠΑ ταυτίζεται με εκείνη των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της FED, οι οποίοι εμμέσως το προσδιορίζουν στο 0,5%, σύμφωνα με τις μεσοπρόθεσμες μακροπρόθεσμες προβλέψεις που περιέχονται στις τριμηνιαίες οικονομικές τους προβλέψεις. Από την άλλη, το πολύ χαμηλό ουδέτερο επιτόκιο θα περιορίσει την ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να τονώσουν τις οικονομίες τους στο μέλλον, ανέφερε το ΔΝΤ, ενώ παραδέχθηκε ότι υπάρχουν παράγοντες που μπορεί να ωθήσουν υψηλότερα τα φυσικά επιτόκια.
Ο κίνδυνος της ύφεσης
Σημειώνεται ότι τόσο ο Σάμερς, όσο και άλλοι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι οι αυξήσεις στα επιτόκια, στις οποίες προχωρούν οι κεντρικές τράπεζες, στο πλαίσιο της μάχης με τον πληθωρισμό, αυξάνουν δραματικά την πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ και σε άλλες αναπτυγμένες οικονομίες, καθώς μειώνεται η ζήτηση λόγω του πολύ υψηλού κόστους του χρήματος. Για την ώρα η FED επιβράδυνε κάπως το ρυθμό αύξησης των επιτοκίων – σε αντίθεση με την ΕΚΤ – προκειμένου να μειώσει αυτό τον κίνδυνο, ωστόσο, ο επικεφαλής της, Τζερόμ Πάουελ, δεν απέκλεισε και νέα αύξηση μέσα στο Μάιο (η συνεδρίαση του Δ.Σ. της FED είναι προγραμματισμένη για τις 3 του μήνα), χωρίς, πάντως, να προσδιορίσει το ύψος της ή αν θα είναι η τελευταία.
