Η κλιμάκωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή έχει πυροδοτήσει μία αντιδυτική οργή σε πολλά μέρη του πλανήτη. Την ίδια ώρα, στο Ισραήλ πολλοί κάτοικοι ανησυχούν ιδιαίτερα για την ασφάλειά τους και διερωτώνται αν ήρθε η ώρα να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, αναφέρει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.
Σύγκρουση στον ΟΗΕ
«Πολλοί είναι αυτοί που διατείνονται ότι ΗΠΑ και Ευρώπη εφαρμόζουν διπλά στάνταρ στο Ισραήλ – και το βαθύτερο χάσμα μεταξύ της Δύσης και του Παγκόσμιου Νότου αποτελεί απειλή για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων», αναφέρει το γερμανικό περιοδικό. Προσέθεσε, δε, ότι «ο γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες επέτρεψε στον εαυτό του μια χειρονομία που είθισται να μην κάνει ποτέ εντός του οργανισμού. Την περασμένη εβδομάδα, έριξε μια ματιά στον ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών Έλι Κοέν μετά την ομιλία του ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και κούνησε το κεφάλι του. Ήταν μια μικρή χειρονομία, ωστόσο έδειχνε πολλά για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή η διεθνής κοινότητα».
Ο Αντόνιο Γκουτέρες άνοιξε τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας με μια δριμεία καταδίκη για τις «άνευ προηγουμένου» τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου στη Γάζα. Στη συνέχεια όμως τόνισε ότι «είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε επίσης ότι οι επιθέσεις της Χαμάς δεν έγιναν εν κενώ». Ο παλαιστινιακός λαός, είπε, «έχει αντιμετωπίσει 56 χρόνια ασφυκτικής κατοχής. Αυτό βεβαίως δεν δικαιολογεί τη φρικτή επίθεση που διέπραξε η Χαμάς […] ούτε αυτές οι φρικτές επιθέσεις δικαιολογούν τη συλλογική τιμωρία του παλαιστινιακού λαού. Ακόμη και ο πόλεμος έχει κανόνες», υπογράμμισε το περιοδικό.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ εκτόξευσε πυρά κατά των Ηνωμένων Εθνών μετά την ομιλία του Γκουτέρες. «Πες μου, ποια είναι η ανάλογη απάντηση για τη δολοφονία μωρών, για τον βιασμό γυναικών και την καύση τους, για τον αποκεφαλισμό ενός παιδιού; Κύριε Γενικέ Γραμματέα, σε ποιο κόσμο ζείτε;», είπε. Επίσης, αμφισβήτησε τον σκοπό του ΟΗΕ, κουνώντας επανειλημμένως το δάχτυλό του στον γενικό γραμματέα του οργανισμού, όπως σχολιάζει το γερμανικό περιοδικό.
«Εάν όλα τα έθνη δεν σταθούν στις βασικές αξίες της ανθρωπότητας όπως περιγράφονται στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, αυτή θα είναι η πιο σκοτεινή ώρα –υπό την ηγεσία σας– και αυτός ο τόπος δεν θα έχει καμία δικαιολογία από ηθικής πλευράς για να υπάρχει». Εν συνεχεία, ο Κοέν ακύρωσε μια προγραμματισμένη συνάντηση με τον Γκουτέρες και τον πρεσβευτή του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Γκιλάντ Μενάσε Ερντάν, και ζήτησε την παραίτηση του γενικού γραμματέα του οργανισμού.
Αμηχανία και ρωγμές
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, υπήρξε η ένδειξη ότι η μεγάλη πλειοψηφία των μελών του ΟΗΕ είχε συμφωνήσει στη Γενική Συνέλευση για την αντιμετώπιση μίας εκ των μεγαλύτερων κρίσεων που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Ωστόσο, στο Συμβούλιο Ασφαλείας της περασμένης Τρίτης, δεν υπήρχε καμία ελπίδα για επίτευξη συμφωνίας των μελών του οργανισμού με στόχο την αποκλιμάκωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή.
Μερικοί από τους ομιλητές της περασμένης Τρίτης, όπως ο εκπρόσωπος της Λιβύης, ξεκίνησαν τη ομιλία τους επικαλούμενοι τον Θεό «τον ελεήμονα», για να αποφύγουν επιμελώς στη συνέχεια να αναφέρουν τους νεκρούς στο Ισραήλ που έπεσαν θύματα της Χαμάς. Άλλοι, δυτικοί υπουργοί και πρεσβευτές ανάμεσά τους, δεν ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν: σε ποια βάσανα θα έπρεπε να αναφερθούν πρώτα για να αποφευχθεί η υποψία ότι αγνοούν τα βάσανα της άλλης πλευράς; Του Ισραήλ ή του παλαιστινιακού λαού στη Γάζα;
Η ρωσική εισβολή – «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», κατά τον Πούτιν – κατά της Ουκρανίας που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022 είναι βέβαιο ότι δίχασε βαθιά την παγκόσμια κοινότητα ύστερα από τις πρώτες εβδομάδες φαινομενικής ενότητας. Αλλά, σε σύγκριση με την κατάσταση που άφησε πίσω της η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, αυτές οι προηγούμενες ρωγμές φαίνονται σχετικά ξεκάθαρες και κατανοητές. Τώρα, οι τομές αυτές εντοπίζονταν στη γραμμή που χωρίζει τη Δύση από τον Παγκόσμιο Νότο (περιλαμβάνει κράτη όπως η Ινδία και το Μεξικό), τα πλούσια βιομηχανοποιημένα κράτη από τον αναδυόμενο και αναπτυσσόμενο κόσμο.
Προβληματισμός στους Άραβες
Από πολιτικής και γεωγραφικής πλευράς, οι Άραβες γείτονες του Ισραήλ επηρεάζονται περισσότερο από αυτόν τον πόλεμο: ο Λίβανος, η Αίγυπτος, που μοιράζεται σύνορα με τη Λωρίδα της Γάζας και η Ιορδανία, όπου ζουν σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι πρόσφυγες και οι απόγονοί τους. Η Αίγυπτος έχει συνάψει ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ από το 1979. Ακολούθησε η Ιορδανία το 1994 – οι ειρηνευτικές συμφωνίες όμως υπογράφηκαν από θαρραλέους πολιτικούς και στις δύο χώρες.
Οι λιγότερο θαρραλέοι διάδοχοί τους αντιμετωπίζουν τώρα την πιθανότητα η κοινή γνώμη να στραφεί εναντίον τους. Αυτός είναι πιθανώς ένας λόγος για τον οποίο ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι πραγματοποίησε μια «Σύνοδο Κορυφής Ειρήνης» την περασμένη εβδομάδα, στην οποία δεν έλαβε πρόσκληση το Ισραήλ – και όπου ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα τόνισε: «Το μήνυμα που ακούει στα αυτιά του ο αραβικός κόσμος είναι ηχηρό και ξεκάθαρο: “Οι ζωές των Παλαιστινίων έχουν μικρότερη σημασία από τις αυτές των Ισραηλινών”».
Η σύζυγός του, Βασίλισσα της Ιορδανίας, Ράνια, η οποία προέρχεται από παλαιστινιακή οικογένεια, παραπονέθηκε στον αμερικανικό σταθμό ειδήσεων CNN για ένα «φαινόμενο διπλών προτύπων». Μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, όπως υποστήριξε, ο κόσμος ενώθηκε στηρίζοντας το Ισραήλ. Αλλά μπροστά στην καταστροφική κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι, είπε η βασίλισσα, επικρατεί «εκκωφαντική σιωπή».
Διαδηλώσεις οργής
Επί δεκαετίες, οι Άραβες ηγεμόνες χρησιμοποιούν τη δυσαρέσκειά τους για την παλαιστινιακή σύγκρουση προκειμένου να αποσπάσουν την προσοχή από τις δικές τους αποτυχίες – μερικές φορές τόσο απροκάλυπτα που πολλοί άνθρωποι στην περιοχή θα αγνοούσαν ακόμη και τις εκκλήσεις για ημιεπίσημες διαδηλώσεις αλληλεγγύης. Τώρα, όμως, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι βγαίνουν στους δρόμους από την Τυνησία μέχρι το Ιράκ για να διαδηλώσουν υπέρ των Παλαιστινίων, ακόμη και χωρίς να έχουν το επίσημα κάλεσμα από τη χώρα τους.
Η οργή στις παραμελημένες χώρες του Παγκόσμιου Νότου για τη σκληρή δυτική αντίδραση που επιβλήθηκε ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προήλθε κυρίως από τις κυβερνήσεις τους. Αλλά τώρα, είναι ο ίδιος ο λαός που εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά του για τους βομβαρδισμούς στη Γάζα. Και ο κίνδυνος οι ρωγμές να γίνουν χάσματα μεγαλώνει όσο βαθαίνει η κρίση στη Μέση Ανατολή, τονίζει το γερμανικό περιοδικό.
