Τα στοιχεία για το τουρκικό ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο του 2020 που ανακοινώθηκαν χθες ήταν όντως εκθαμβωτικά. Όπως παρατηρεί το Βloomberg, η Τουρκία επέδειξε τους ισχυρότερους ρυθμούς ανάπτυξης ανάμεσα στις χώρες του G20 μετά την Κίνα.
Το οικονομικό “θαύμα” του Ερντογάν
Σε τριμηνιαία βάση, δηλαδή συγκριτικά με το τελευταίο τρίμηνο του 2020, η τουρκική οικονομία πέτυχε αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,7%. Σε ετήσια βάση έτρεξε με ρυθμό ανάπτυξης 7%. Μοιάζει με οικονομικό θαύμα – ο Ταγίπ Ερντογάν με την ανορθόδοξη πολιτική του, τον πληθωρισμό που καλπάζει και τα καθηλωμένα επιτόκια έκανε την παγκόσμια έκπληξη της πανδημίας.
Δεν είναι όμως ούτε θαύμα, ούτε έκπληξη. Είναι «συναλλαγματική ψευδαίσθηση», λέει στο Bloomberg o Ενβέρ Ερκάν, επικεφαλής οικονομολόγος της Tera Yatirim.
Η “συναλλαγματική ψευδαίσθηση”
Ο ίδιος εξηγεί ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Τουρκίας σε δολαριακή βάση έχει μειωθεί σχεδόν κατά 40% από το 2013, φτάνοντας στα 7.700 δολάρια πέρυσι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο γνωστός αναλυτής, το οικονομικό μοντέλο που ακολουθεί τελευταία η Τουρκία δεν είναι βιώσιμο, καθώς η ανάπτυξη τροφοδοτείται κυρίως από την κατανάλωση, η οποία με τη σειρά της στηρίζεται από τις κρατικές δαπάνες και τα δάνεια. «Αυτό έρχεται σε βάρος της λίρας και της σταθερότητας των τιμών», επισημαίνει.
Κοινώς, ο Ερντογάν πέτυχε το «θαύμα» με αναγκαστική πιστωτική επέκταση: Η κυβέρνηση πίεσε τις τράπεζες να ενισχύσουν τον δανεισμό, προκειμένου βοηθήσουν τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Η βουτιά της λίρας και η εκτόξευση του πληθωρισμού
Η πιστωτική έκρηξη συνοδεύτηκε από την χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, με συνέπεια η λίρα να κάνει βουτιά 20% πέρυσι και ο πληθωρισμός να φτάσει σε διψήφια επίπεδα. Το μέγεθος της οικονομίας στη πραγματικότητα μειώθηκε στα 717 δισ. δολάρια πέρυσι, από 760,8 δισ. δολάρια που ήταν πριν από έναν χρόνο.
Η λίρα έχασε ένα 10% ακόμα, έναντι του δολαρίου, κατά το πρώτο τρίμηνο, ειδικά αφότου ο Ερντογάν απέλυσε τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας, τον Μάρτιο.
Αυτό σημαίνει ότι ο Ταγίπ Ερντογάν μπορεί προσώρας να πανηγυρίζει, αλλά εκείνος που καλείται να κάνει το πραγματικό θαύμα είναι ο νέος κεντρικός τραπεζίτης: Πρέπει να αποκαταστήσει τη σταθερότητα των τιμών και της λίρας, χωρίς να «φρενάρει» την ανάπτυξη, χωρίς να αυξήσει τα επιτόκια, και χωρίς να πλήξει το πολιτικό προφίλ του τούρκου προέδρου εν όψει και των εκλογών του 2023.
