Πριν από 20 χρόνια, την 1η Ιανουαρίου του 1999, ένα νέο πολιτικό πρόσωπο και πρώην πράκτορας της KGB ονόματι Βλάντιμιρ Πούτιν ανέλαβε ξαφνικά την προεδρία της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Στο πρόσωπο του, οι Ρώσοι αναγνώρισαν τον ηγέτη που θα τους έβγαζε από το τέλμα των τελευταίων ετών, έναν βαθιά δημοκρατικό άνθρωπο που θα άλλαζε το πολιτικό τοπίο προχωρόντας σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.
Και κάπως έτσι ξεκίνησε η εποχή Πούτιν, μια περίοδος ανασύνταξης που κατέστησε την Ρωσία και πάλι υπερδύναμη, δημιουργώντας όμως παράλληλα ερωτηματικά γύρω από τις ενέργειες και τους χειρισμούς του προέδρου, την νομιμότητα και την δημοκρατικότητα των αποφάσεών του.
Φίλοι και εχθροί
Ο Μιχαήλ Κοντορκόβσκι, ο μεγαλύτερος πολιτικός αντίπαλος του Πούτιν μίλησε πριν από λίγες ημέρες για την πρώτη τους συνάντηση, το πόσο πολύ ξαφνιάστηκε από την διάθεση του προέδρου να εισάγει νέες αξίες στο πολιτικό τοπίο και την διακυβέρνηση της Ρωσίας.
Σε πρώτη φάση, ο Κοντορκόβσκι έβλεπε τον Πούτιν ως σύμμαχο. Ετσι αποφάσισε να τον πιέσει να επιβάλλει μεγαλύτερη διαφάνεια στις συναλλαγές και τις συμφωνίες του κράτους με τις μεγάλες εγχώριες επιχειρήσεις. Ομως, όπως ισχυρίζεται ο πρώην μεγιστάνας των πετρελαίων, ο Πούτιν “δεχόταν δωροδοκίες”, με αποτέλεσμα όχι μόνο να απορρίψει την πρότασή του για περισσότερη διαφάνεια αλλά και να τον βάλει στο στόχαστρο.
Ετσι, το 2003, ο Κοντορκόβσκι, που ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία εκείνη την περίοδο, οδηγείται με συνοπτικές διαδικασίες στη φυλακή. Σε μια δίκη-παρωδία, κρίνεται ένοχος για μια σειρά από οικονομικά αδικήματα και καταδικάζεται σε 11 χρόνια κάθειρξη.
- Ο Πούτιν έστειλε εκείνη τη στιγμή ένα ισχυρό μήνυμα στους Ρώσους ολιγάρχες: μην ανακατεύεστε στην διακυβέρνηση της χώρας, αλλιώς θα την πατήσετε όπως ο Κοντορκόβσκι.
Ο Μάικλ ΜακΦολ, που διετέλεσε πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία την περίοδο που ήταν πρόεδρος ο Μπαράκ Ομπάμα, αναφέρθηκε στις συναντήσεις του με τον Πούτιν στις αρχές της δεκαετίας του 90 λέγοντας χαρακτηριστηκά ότι ήταν ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων που ήθελε να περνά απαρατήρητος. ”Βρεθήκαμε αρκετές και δεν τον είχα καν παρατηρήσει. Ακουγε πολύ και μίλαγε λίγο. Δεν ήθελε να φαίνεται.”
Ο πρώην υπουργός Αμύνης των ΗΠΑ, Ας Κάρτερ θυμάται τον Πούτιν να βρίσκεται μονίμως στο πλευρό του προέδρου Γέλτσιν τον οποίο και διαδέχτηκε στην εξουσία: ”Καθόταν πάντα πίσω από τον Γέλτσιν και κρατούσε σημειώσεις. Ηταν ήσυχος και μετρημένος, αφοσιωμένος στις μυστικές υπηρεσίες που δημιουργήθηκαν μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης”.
Ακόμα και οι μεγαλύτεροι επικριτές του Πούτιν αναγνωρίζουν ότι πέτυχε να χτίσει ένα ισχυρό Ρωσικό κράτος και να βάλει ξανά την Ρωσία στο κέντρο των διεθνών εξελίξεων.
Μπους, Ομπάμα και Τραμπ
Ο Πούτιν και ο Μπους είχαν για μεγάλο διάστημα πολύ καλή σχέση. Κομβικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η στήριξη που παρείχε η Ρωσία στις ΗΠΑ μετά την τρομοκρατική επίθεση στους δίδυμους πύργους. Τα πράγματα άρχισαν να στραβώνουν μετά την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ και τις κινητοποιήσεις σε Γεωργία και Ουκρανία, με τον Πούτιν να ισχυρίζεται ότι υποκινήθηκαν από την Δύση.
Ο Ομπάμα κατάφερε να αναμίξει τις ΗΠΑ σε έναν ακόμη πόλεμο όμως αυτή την φορά οι Ρώσοι ήταν αποφασισμένοι να προστατεύσουν την βάση τους στη Συρία. Αποτέλεσμα: οι σχέσεις μεταξύ των δύο ανδρών αλλά και των δύο αυτών υπερδυνάμεων έφτασαν στα άκρα, θυμίζοντας έντονα την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Η περίπτωση του Τραμπ είναι διαφορετική. Ο Πούτιν δεν φαίνεται να τον πήρε ποτέ στα σοβαρά. Και τον αντιμετωπίζει αναλόγως, έχοντας πάντα στην άκρη του μυαλού του ότι πρόκειται για έναν εξαιρετικά απρόβλεπτο άνθρωπο, που όμως μένει στα λόγια και σπάνια πράττει.
Η οικονομία της Ρωσίας
Οταν ο Πούτιν ανέλαβε καθήκοντα προέδρου η χώρα βρισκόταν στην 12η θέση παγκοσμίως με βάση το ΑΕΠ. Επειτα, σκαρφάλωσε στην 8η θέση κάτι που κράτησε για λίγο καθώς πέρυσι βρέθηκε στην 11η θέση. Από άποψη κατά κεφαλήν εισοδήματος, η Ρωσία βρίσκεται στην 60 θέση ανάμεσα στην Κόστα Ρίκα και την Μαλαισία.
20 χρόνια αργότερα, ο Πούτιν φαίνεται να ελέγχει πλήρως τις εξελίξεις τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων. Είναι πλέον δύσκολο να φανταστεί κανείς την Ρωσία χωρίς εκείνον στο τιμόνι. Με ότι αυτό συνεπάγεται…
