Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε πολλές αλλαγές: και μια από αυτές ήταν ο τρόπος με τον οποίο η Γερμανία αντιμετωπίζει το ζήτημα της αμυντικής πολιτικής της. Ενώ, ειδικά μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, το Βερολίνο αντιμετώπιζε την άμυνα ως ένα πάρεργο ή ως μια ακόμα εξαγωγική δραστηριότητα για τις γερμανικές βιομηχανίες, μετά τη ρωσική εισβολή τα πράγματα άλλαξαν άρδην και η γερμανική κυβέρνηση σχεδιάζει νέο αμυντικό δόγμα.
Ικανότητα άμυνας, ανθεκτικότητα, βιωσιμότητα: Αυτοί είναι οι τρεις βασικοί πυλώνες που δίνουν το περίγραμμα της «Νέας Στρατηγικής Ασφάλειας» της Γερμανίας, μέσα από ένα έγγραφο 40 σελίδων που παρουσίασε σε κοινή συνέντευξη τύπου ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς μαζί με τους υπουργούς Εξωτερικών, Εσωτερικών, Οικονομικών και Άμυνας την Τετάρτη στο Βερολίνο.
Διαβουλεύσεις και διαφωνίες
Οι διαβουλεύσεις κράτησαν μήνες, με ενδοκυβερνητικές διαφωνίες, αν και οι αρχικοί στόχοι είχαν ήδη τεθεί από την κυβερνητική συμφωνία του 2021. «Χωρίς ασφάλεια δεν υπάρχει ελευθερία, σταθερότητα, ευημερία», ανέφερε ο Σολτς, υπογραμμίζοντας τη θέση της Γερμανίας εντός της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην παραδοσιακά στενή σχέση με τις ΗΠΑ και τη γειτονική Γαλλία.
Η «Νέα Στρατηγική Ασφάλειας» είναι πολύπλευρη και έχει καταστρωθεί υπό τη σκιά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της αυξανόμενης κινεζικής επιθετικότητας έναντι της Ταϊβάν με μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Η Ρωσία θεωρείται αυτή τη στιγμή ως η μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια. Ως προς την Κίνα, ο καγκελάριος υποστήριξε ότι η Γερμανία δεν θα πρέπει να «αποσυνδεθεί» από τη χώρα, αλλά θα πρέπει να μειωθούν οι κίνδυνοι που απορρέουν από την εξάρτηση π.χ. από κινεζικές πρώτες ύλες.
Στο 2% του ΑΕΠ οι αμυντικές δαπάνες
Μεταξύ άλλων, η «Νέα Στρατηγική Ασφάλειας» προβλέπει τήρηση του νατοϊκού στόχου 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες και σημαντική ενίσχυση του γερμανικού στρατού (Bundeswehr), ο οποίος παραμένει «εγγυητής της αποτρεπτικής και αμυντικής ικανότητας της Γερμανίας», αλλά και «ακρογωνιαίος λίθος» της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας. Προβλέπεται επίσης η ενδυνάμωση της συνεργασίας σε θέματα άμυνας και ασφάλειας με τους εταίρους και συμμάχους σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, στους τομείς της αντιμετώπισης της κατασκοπείας, περιστατικών δολιοφθοράς σε υποδομές, κυβερνοεπιθέσεων, αλλά και βελτίωσης των ελέγχων αναφορικά με τις εξαγωγές οπλικών συστημάτων σε τρίτες χώρες.
Ως προς την πυρηνική απειλή, η νέα στρατηγική προβλέπει ότι, «όσο υπάρχουν πυρηνικά όπλα, η διατήρηση μιας αξιόπιστης πυρηνικής αποτροπής είναι απαραίτητη για το ΝΑΤΟ και την ασφάλεια της Ευρώπης». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο πεδίο της κατάλληλης προετοιμασίας της Γερμανίας απέναντι σε ενδεχόμενους κινδύνους στο μέλλον. Μεταξύ των μέτρων που αναμένεται να λάβει η γερμανική κυβέρνηση είναι η ενίσχυση της πολιτικής προστασίας σε ομοσπονδιακό και κρατιδιακό επίπεδο, η δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων ενέργειας και βασικών πρώτων υλών για περιόδους κρίσης, καθώς και η σημαντική ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας. Στο πεδίο αυτό, η γερμανική κυβέρνηση εντάσσει και επιμέρους πτυχές μεταναστευτικής πολιτικής, όπως και την προστασία υποδομών ζωτικής σημασίας για το κοινωνικό σύνολο και την οικονομία.
Δει, δη, χρημάτων
Ως προς το πεδίο της βιωσιμότητας, στη «Νέα Στρατηγική Ασφάλειας» περιλαμβάνεται η εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου για την κλιματική αλλαγή, η μεταρρύθμιση της εθνικής στρατηγικής για την προστασία της βιοποικιλότητας, αλλά και η στρατηγική πρόληψης και αντιμετώπισης μελλοντικών πανδημιών. Απώτερος στόχος της Γερμανίας, ανέφερε η υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ, είναι «να μπορούν άλλες χώρες να βασίζονται πλέον στη Γερμανία, όπως βασιζόταν η Γερμανία σε άλλους στο παρελθόν», υπογραμμίζοντας ότι η Γερμανία δεν θα πρέπει να συμβάλει μόνο στη διεθνή πολιτική δίνοντας χρήματα, αλλά και «συμβάλλοντας στη σύνθεση των γεωπολιτικών δεδομένων».
Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει και η τοποθέτηση του Φιλελεύθερου υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ ότι η νέα στρατηγική ασφάλειας περνά μέσα και από το δικό του υπουργείο: με την έννοια ότι προϋποθέτει δημοσιονομική σταθερότητα και δημοσιονομικά αποθέματα για περιόδους κρίσης. Ταυτόχρονα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, ζήτημα ασφάλειας είναι και το υπερβολικό δημόσιο χρέος.
Ηχηρή απουσία
Πάντως, όπως διαφάνηκε από την παρουσίαση, στην υλοποίηση της «Νέας Στρατηγικής Ασφαλείας» εμπλέκονται πολλά υπουργεία με διαφορετικά χαρτοφυλάκια, ομοσπονδιακοί φορείς και επιμέρους κρατίδια. Για «περιθώρια βελτίωσης» του εγγράφου που κατατέθηκε κάνει λόγο η επικεφαλής της Επιτροπής Άμυνας του Γερμανικού Κοινοβουλίου Μαρί-Άγκνες Στρακ-Τσίμερμαν από τους Φιλελευθέρους, κρίνοντας απογοητευτικό το γεγονός ότι καγκελαρία και υπ. Εξωτερικών δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για τη σύσταση ενός αυτόνομου «Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας» (Nationaler Sicherheitsrat).
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρώην επικεφαλής της Διάσκεψης του Μονάχου Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ, ο οποίος έκανε λόγο για «καλές ιδέες, δύσκολα υλοποιήσιμες». Πρότεινε μάλιστα, μιλώντας στη γερμανική ραδιοφωνία DLF, να δοθούν στο υπάρχον Ομοσπονδιακό Συμβούλιο Ασφαλείας (Bundessicherheitsrat) περισσότερες εξουσίες και προσωπικό. Ηχηρή ήταν η απουσία του Πράσινου αντικαγκελάριου και υπουργού Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ από την παρουσίαση της «Νέας Στρατηγικής Ασφάλειας», ο οποίος βρίσκεται στο Ντούισμπουργκ για την ημέρα δράσης των συνδικάτων χαλυβουργίας.
- Με πληροφορίες από την Deutsche Welle
