Αφού κέρδισε τις… εικονικές εκλογές το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επανέλαβε τις προειδοποιήσεις του προς τη Δύση ότι κινδυνεύει να εμπλακεί σε άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία λόγω της υποστήριξής της στην Ουκρανία.
Οι αναλυτές του Bloomberg εκτιμούν ότι όσο και αν είναι πλέον γνωστές οι απειλές του Πούτιν, υπογραμμίζουν την ανάγκη να εδραιωθούν οι άμυνες των τριών χωρών της Βαλτικής – Λιθουανίας, Λετονίας και Εσθονίας – που είναι πιο ευάλωτες στον ρωσικό επεκτατισμό.
Η αππόπειρα του Πούτιν να σπείρει την αστάθεια ειδικότερα στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, ήταν μια σταθερά τα τελευταία χρόνια. Η εκστρατεία “πολέμου της γκρίζας ζώνης” της Ρωσίας κατά των χωρών της Βαλτικής περιλαμβάνει κυβερνοεπιθέσεις, ενεργειακό εκβιασμό, παραπληροφόρηση, εξοπλισμό των ρωσικών μειονοτικών και ύποπτο σαμποτάζ υποθαλάσσιων υποδομών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Σε μια πρόσφατη πρόκληση του, το Κρεμλίνο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για την πρωθυπουργό της Εσθονίας Kaja Kallas επειδή αποφάσισε να αφαιρέσει μνημεία της σοβιετικής εποχής στη χώρα της.
Θα επεκτείνει την κλιμάκωση της έντασης ο Πούτιν;
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι απειλές κατά των χωρών της Βαλτικής, που αποτελούσαν παλαιότερα μέρος της Σοβιετικής αυτοκρατορίας, έχουν γίνει πιο άμεσες και ανησυχητικές. Γεωγραφικά, οι Βαλτικές χώρες αποτελούν μόλις το 4% της έκτασης της Ευρώπης και λιγότερο από το 1% του πληθυσμού της. Αλλά από γεωπολιτική άποψη, η περιοχή έχει τεράστια σημασία. Οποιαδήποτε επίθεση εναντίον αυτών των δημοκρατιών θα μπορούσε δυνητικά να ενεργοποιήσει το άρθρο 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης, το οποίο ορίζει ότι η επίθεση εναντίον ενός μέλους θα θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η Ρωσία φαίνεται να έχει την πρόθεση να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα του ΝΑΤΟ. Σε νέα έκθεσή της, η υπηρεσία εξωτερικών πληροφοριών της Εσθονίας σημείωσε τη συνεχιζόμενη αναδιάρθρωση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσίας και προέβλεψε μια σημαντική αύξηση των μονάδων του κοντά στα σύνορά της με τις χώρες της Βαλτικής και τη Φινλανδία για την προετοιμασία μιας πιθανής σύγκρουσης την επόμενη δεκαετία.
Τα σχέδια του Πούτιν σπάνια κρύβονται
Τα σχέδια του Πούτιν σπάνια κρύβονται, ακόμη και αν συχνά έχουν παρερμηνευτεί ή υποβαθμιστεί. Βλέπει τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες ευθέως εντός της “προνομιακής σφαίρας επιρροής” της Ρωσίας. Η πρωθυπουργό της Εσθονίας Κάλλας θεωρήθηκε απειλή ακριβώς επειδή παρείχε μια ισχυρή διάψευση αυτού του δόγματος: Υπήρξε ηγετική υποστηρίκτρια μιας ισχυρής ευρωπαϊκής απάντησης στη ρωσική επιθετικότητα και πίεσε για την αύξηση της παραγωγής και της προμήθειας πυρομαχικών για την Ουκρανία.
Ιστορικά, οι ενέργειες της Μόσχας στη Βαλτική προμηνύουν ευρύτερες στρατηγικές φιλοδοξίες. Αν αυτό συμβαίνει και σήμερα, το ΝΑΤΟ δεν είναι πλήρως προετοιμασμένο.
Αν και η συμμαχία έχει σταδιακά ενισχύσει τις άμυνες κατά μήκος της ανατολικής πλευράς της, οι δυνατότητες των δυνάμεών της – συμπεριλαμβανομένων των ετοιμοπόλεμων χερσαίων δυνάμεων, των ολοκληρωμένων συστημάτων αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας και της υλικοτεχνικής υποδομής – δεν επαρκούν ακόμη για να αποτρέψουν ή να αποκρούσουν με σιγουριά μια συμβατική επίθεση. (Τα ανόητα σχόλια του Ντόναλντ Τραμπ περί εγκατάλειψης της Ευρώπης από το ΝΑΤΟ σίγουρα δεν έχουν βοηθήσει).
Η αποτυχία να καλυφθεί αυτό το κενό θα έχει καταστροφικές συνέπειες σε περίπτωση που συμβεί το χειρότερο.
Η διπλωματική απάντηση στις αλαλαγμούς του Πούτιν
Πέρα από την εγγύηση ασφαλείας, η μοναδική ιστορία των Βαλτικών χωρών – που μετατράπηκαν από σοβιετικοί υποτελείς σε αφοσιωμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ μέσα σε μόλις 14 χρόνια – θυμίζει όλα όσα η Δύση έχει υποστηρίξει στη μεταπολεμική εποχή. Υπήρξαν ένθερμοι υποστηρικτές της δημοκρατίας, της ελευθερίας και των δυτικών θεσμών και κανόνων που ο Πούτιν επιδιώκει να καταστρέψει.
Η διπλωματική απάντηση στις αλαλαγμούς του Πούτιν θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη και ενιαία. Η Δύση πρέπει να συνεχίσει να διερευνά τρόπους αυστηροποίησης και επιβολής κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αλλά τελικά, ο “πόλεμος της γκρίζας ζώνης” πρέπει να σημάνει σήμα κινδύνου, καθώς συχνά αποτελεί προοίμιο επιθετικότητας. Η στρατιωτική παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή, η άμυνα στον κυβερνοχώρο και οι δραστηριότητες για την προστασία των κρίσιμων υποδομών της Βαλτικής Θάλασσας θα πρέπει να ενισχυθούν ώστε να αντικατοπτρίζουν την αυξημένη απειλή και να απορρίπτουν την ανάμειξη της Ρωσίας στις υποθέσεις των κρατών της Βαλτικής.
Η αποτροπή εξαρτάται τόσο από τις δυνατότητες και την αξιοπιστία όσο και από τις επικοινωνίες. Καθώς ο Πούτιν ενισχύει τον εναγκαλισμό του με την εξουσία, και τα τρία αυτά ζητήματα παραμένουν ουσιώδη.
