Μπορεί η κρίση στην ιταλική αγορά ομολόγων να έχει υποχωρήσει, αλλά η γενεσιουργός της αιτία, η βαθιά ανησυχία για το τεράστιο ιταλικό χρέος, θα συνεχίσει να στοιχειώνει την Ευρώπη για καιρό.
Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το Bloomberg, η εικόνα που θα παρουσιάσει αυτή την εβδομάδα μαζί με τους στόχους του νέου προϋπολογισμού ο ιταλός υπουργός Οικονομικών Ρομπέρτο Γκουαλτιέρ θα είναι ζοφερή. Και θα επιβεβαιώσει ότι οι ελπίδες «θεραπείας» της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Στο 158% του ΑΕΠ το ιταλικό χρέος
Παρά τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που κρατά χαμηλά τις ανάγκες για νέο δανεισμό, και παρά τα 209 δισεκατομμύρια ευρώ που θα εισρεύσουν από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης , η Ιταλία δε θα καταφέρει να συγκρατήσει το χρέος ούτε φέτος: Η βασική εκτίμηση είναι πως το ιταλικό χρέος θα φτάσει στο 158% του ΑΕΠ, λόγω της τεράστιας αύξησης των δαπανών που προκαλεσε το ξέσπασμα του κορωνοϊού.
Αυτό σημαίνει ότι, στην καλύτερη περίπτωση, το 2021 θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μόνον την έναρξη της δημοσιονομικής σταθεροποίησης και των μεταρρυθμίσεων που είναι απολύτως απαραίτητες για την αντιμετώπιση της χρονίως αδύναμης ανάπτυξης και της χαμηλής παραγωγικότητας. Η όλη προσπάθεια θα διαχυθεί σε βάθος χρόνου στην επόμενη δεκαετία, και αυτό χωρίς εγγύηση επιτυχίας.
«Σε επτά χρόνια από σήμερα, μόλις θα έχει ολοκληρωθεί η περίοδος χρηματοδότησης, θα πρέπει να έχουμε χαμηλότερο επίπεδο χρέους προς ΑΕΠ», είπε ο Λορέντσο Κοντόνιο, ιδρυτής της LC Macro Advisers Ltd και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο ιταλικό Υπουργείο Οικονομικών. «Αλλά το πρόβλημα είναι, θα είναι βιώσιμο; Θα αποκατασταθεί η ανάπτυξη σε μόνιμη βάση;»
Οι απαντήσεις σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα αποτελούν εφιάλτη για την ΕΕ. Το ευρώ παραμένει μια ατελής ένωση διαφορετικών οικονομιών που είναι σε διαρκή απειλή από το τεράστιο χρέος των 2,4 τρισεκατομμυρίων ευρώ της Ιταλίας.
Οι ξένοι επενδυτές κρατούν περισσότερα από 700 δισεκατομμύρια ευρώ του συνόλου, αναδεικνύοντας το πόσο γρήγορα μια αναταραχή στην αγορά ομολόγων της Ιταλίας μπορεί να εξαπλωθεί σε ολόκληρη την ευρωζώνη.
«Υπερβολικά φιλόδοξοι οι στόχοι της ανάκαμψης»
Σύμφωνα με αξιωματούχους του ιταλικού ΥΠΟΙΚ, η οικονομία της χώρας αναμένεται να συρρικνωθεί φέτος κατά 9% και στη συνέχεια να ανακάμψει κατά 6% το 2021.
Αλλά ακόμη και αυτή η «μερική ανάκαμψη» φαίνεται «πολύ φιλόδοξη και δύσκολη», σύμφωνα με τον Αντζελο Μιλιέτα, καθηγητή οικονομικών και διοίκησης στο Πανεπιστήμιο IULM στο Μιλάνο. Τα χρήματα της ΕΕ, λέει, θα χρειαστούν χρόνο για να τονώσουν πραγματικά την οικονομία.
Ο προϋπολογισμός της Ιταλίας για το 2021 πρέπει να εγκριθεί από το κοινοβούλιο έως το τέλος του έτους. Το υπουργικό συμβούλιο πιθανότατα θα επικυρώσει τις προβλέψεις την Κυριακή, πριν κοινοποιηθούν οι αριθμοί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως τα μέσα Οκτωβρίου όπως προβλέπεται.
Η κυβέρνηση Κόντε έχει ήδη διαθέσει κίνητρα 100 δισεκατομμυρίων ευρώ σε μέτρα στήριξης για επιχειρήσεις και πολίτες λόγω της κρίσης του κορωνοϊού. Επιπλέον 40 δισεκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν το 2021, όπως έχει δηλώσει ο Γκουαλτιέρι.
Τα χρήματα αυτά υπάρχουν χάρις στην ΕΚΤ, η οποία αγοράζει Ιταλικά ομόλογα και επιτρέπει έτσι στην Ιταλία να δανείζεται και να εξυπηρετεί το χρέος της με υπερβολικά χαμηλά επιτόκια τα οποία βρίσκονται πλέον αρκετά κάτω του 1%. Με τις τεράστιες ανάγκες δανεισμού της Ιταλίας, «οι πλάτες» της ΕΚΤ θα παραμείνουν καθοριστικό όπλο για το μεσοπρόθεσμο μέλλον.
Τα ρίσκα ωστόσο παραμένουν μεγάλα, όχι μόνο λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας, αλλά και από την ενδημική αστάθεια του πολιτικού συστήματος της Ιταλίας.
