Το 2022 ήταν μια χρονιά γεμάτη εντάσεις για την Ταϊβάν, τη μικρή νησιωτική χώρα στα νοτιοανατολικά της Κίνας, που από το 1945 ως σήμερα η επανένωσή της με την ηπειρωτική χώρα αποτελεί διακαή πόθο του Πεκίνου.
Διάθεση συνεννόησης, αλλά…
Η επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόζι, στην Ταϊπέι, αποτέλεσε έναυσμα για τις πιο σκληρές και έντονες στρατιωτικές ασκήσεις της Κίνας στην περιοχή, που επί μια εβδομάδα ουσιαστικά απέκλεισε το νησί και απειλήθηκαν ακόμα και «θερμά» επεισόδια, αλλά και διπλωματική κρίση μεταξύ Πεκίνου και Ουάσινγκτον, η οποία υπό τον πρόεδρο Μπάιντεν μοιάζει να έχει εγκαταλείψει το δόγμα της «στρατηγικής αβεβαιότητας» και να περνά σε ξεκάθαρη στήριξη της Ταϊπέι σε περίπτωση που η Κίνα προχωρήσει σε στρατιωτική επιχείρηση κατάληψης του νησιού.
Βέβαια, οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Κίνας, Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της G20 στο Μπαλί εξέφρασαν διάθεση συνεννόησης και αποφυγής της περαιτέρω επιδείνωσης των -ούτως ή άλλως τεταμένων- σχέσεων Ουάσινγκτον και Πεκίνου. Ωστόσο, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα αντιμετωπίζουν το ζήτημα της Ταϊβάν ως μείζον πολιτικό και στρατηγικό θέμα, με το Πεκίνο να εντείνει τη στρατιωτική του παρουσία στα στενά της Ταϊβάν και την Ουάσινγκτον να εγκρίνει πρόσφατα το ποσό των 10 δισ. δολαρίων για στρατιωτική ενίσχυση της Ταϊπέι.
Η επικίνδυνη τακτική της Κίνας
Η τακτική του Πεκίνου, να δοκιμάζει διαρκώς τα… νεύρα της άμυνας της Ταϊβάν, είτε μέσω ναυτικών ασκήσεων κοντά στο νησί είτε μέσω αεροσκαφών τα οποία παραβιάζουν την Ζώνη Ταυτοποίησης της Αεράμυνας της χώρας, προκαλεί ανησυχία στην Ουάσινγκτον, που «διαβάζει» αυτές τις κινήσεις ως προανάκρουσμα για στρατιωτική επιχείρηση της Κίνας. Παράλληλα, ειδικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η διαρκής ένταση στην περιοχή μπορεί να προκαλέσει κάποιο «θερμό» επεισόδιο, το οποίο θα αξιοποιηθεί από την Κίνα ως αφορμή για μαζική στρατιωτική επιχείρηση κατά της νησιωτικής χώρας και υλοποίησης του σχεδίου του Πεκίνου για τη «μία Κίνα».
Οι ίδιοι αναλυτές επισημαίνουν ότι Πεκίνο και Ταϊβάν δεν διαθέτουν μηχανισμό αποκλιμάκωσης μιας κρίσης, η οποία ακόμα κι αν αρχικά φανεί μικρή μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε κάτι πολύ μεγαλύτερο, καθώς δεν υφίστανται τα απαραίτητα κανάλια επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Τα πράγματα περιπλέκονται και από δηλώσεις που έχει κάνει ο Μπάιντεν στο κοντινό παρελθόν, όπου έχει διαβεβαιώσει ότι σε περίπτωση εμπλοκής με την Κίνα, οι ΗΠΑ θα συνδράμουν στρατιωτικά την Ταϊβάν, δηλώσεις που έρχονται να ανατρέψουν το διπλωματικό δόγμα της Ουάσινγκτον σχετικά με το ζήτημα και έχουν προκαλέσει οργή στο Πεκίνο.
Αλληλοκατηγορίες
Οι εκτιμήσεις των αναλυτών συγκλίνουν στο ότι η Κίνα θα περιμένει ένα εξωτερικό γεγονός για να αυξήσει εκ νέου την πίεση στην Ταϊβάν, ενώ οι ΗΠΑ ξεκαθάρισαν ότι ο στόχος τους είναι «να βοηθήσουν την Ταϊβάν να διατηρήσει μια επαρκή αμυντική ικανότητα, σύμφωνα με τις από μακρού δεσμεύσεις μας και σύμφωνα με την πολιτική μας της “μίας Κίνας”». Το Πεκίνο, ωστόσο, κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι έχουν καταστήσει την πολιτική αυτή κενή νοήματος τα τελευταία χρόνια, ενώ ο στρατηγικός ανταγωνισμός των δύο χωρών παραμένει ένα δεδομένο το οποίο θα καθορίζει τις πολιτικές τους για όλα τα ανοιχτά ζητήματα –προφανώς και για την Ταϊβάν.
Μια νέα επίσκεψη στην Ταϊβάν υψηλόβαθμου Αμερικανού αξιωματούχου (π.χ. του νέου προέδρου της Βουλής, Κέβιν Μακ Κάρθι, όπως είχε υποσχεθεί προεκλογικά) εκτιμάται ότι θα υποχρέωνε την Κίνα να αντιδράσει τουλάχιστον το ίδιο σκληρά όσο και με την επίσκεψη Πελόζι, αν και ο χρόνος μιας τέτοιας επίσκεψης -το 2024 θα γίνουν προεδρικές εκλογές στην Ταϊβάν- ενδεχομένως θα καθορίσει την ένταση της αντίδρασης του Πεκίνου, καθώς η Κίνα δεν θα ήθελε να ενισχύσει ακόμα περισσότερο τις εθνικιστικές τάσεις που ούτως ή άλλως καταγράφονται στην Ταϊβάν. Το βέβαιο είναι ότι δύσκολα το 2023 θα είναι ευκολότερο από το 2022 για τη νησιωτική χώρα, αλλά και για τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, συνολικά.
