Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι οι Βρυξέλλες παίζουν με τα… νεύρα της Άγκυρας, ωστόσο, τα πράγματα είναι πιο απλά: η Τουρκία, αν και ισχυρός «παίκτης» στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της ανατολικής Μεσογείου είναι πολύ «δύσκολη περίπτωση», ενώ η Ουκρανία, αν και σπαράσσεται από πόλεμο, δείχνει πραγματική διάθεση βελτίωσης.
Κατ’ αρχάς, ωστόσο, η είδηση: ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δήλωσε ότι θεωρεί πως η Ουκρανία θα μπορούσε να ενταχθεί στην ΕΕ έως το 2030. «Η Ουκρανία μπορεί να είναι μέλος της ΕΕ το 2030, εάν οι δύο πλευρές κάνουν ό,τι τους αναλογεί», δήλωσε ο Βέλγος πρώην πρωθυπουργός σε συνέντευξη που παραχώρησε στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.
Η… γεωπολιτική ΕΕ
Τόνισε πως η ΕΕ πρέπει «να επισπεύσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων», συμπληρώνοντας πως η ταχεία ένταξη της Ουκρανίας «θα αποδείκνυε επίσης πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ικανή για γεωπολιτικές παρεμβάσεις». Διευκρίνισε, ωστόσο, πως δεν πρόκειται να υπάρξει χαλάρωση των κριτηρίων ένταξης της ΕΕ ούτε για την Ουκρανία ούτε για άλλες υποψήφιες χώρες. Εκτός από την Τουρκία, υποψήφιες προς ένταξη είναι έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και η Μολδαβία.
«Η Ουκρανία και οι άλλες υποψήφιες χώρες (προς ένταξη στην ΕΕ) πρέπει να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις, να καταπολεμήσουν τη διαφθορά και να εκπληρώσουν τις νομικές προϋποθέσεις», τόνισε ο Μισέλ, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι το ζήτημα της περαιτέρω διεύρυνσης της ΕΕ είναι ένα από τα θέματα που θα απασχολήσουν τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας κατά τη σύνοδο που διεξάγεται στη Γρανάδα της Ισπανίας.
Καρότο και μαστίγιο για το Κίεβο
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Κατ’ αρχάς, ο Μισέλ «κλείνει το μάτι» στο Κίεβο, λέγοντάς του εμμέσως πλην σαφώς ότι αν αποδειχθεί «καλός μαθητής», τότε η ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας θα έλθει ακόμα πιο κοντα. Ταυτόχρονα, ωστόσο, κάνει σαφές ότι η κυβέρνηση της χώρας θα πρέπει να «τα δώσει όλα» στους τομείς που η ΕΕ δίνει ιδιαίτερο βάρος, δηλαδή, στην καταπολέμηση της ενδημικής διαφθοράς, στις δημοκρατικές διαδικασίες και σε ζητήματα κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων – κατ’ αρχάς.
Ταυτόχρονα «πετά το μπαλάκι» στον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ουσιαστικά λέγοντάς του ότι δεν αρκεί να ζητά βοήθεια από τις Βρυξέλλες ή να προβαίνει σε συμβολικές κινήσεις, όπως το αίτημα για ένταξη στην ΕΕ, αλλά θα πρέπει, όσο κι αν οι συνθήκες είναι δύσκολες, να δώσει μάχη και στο εσωτερικό της χώρας του – η Ουάσινγκτον την περιγράφει ως «απο-ολιγαρχοποίηση» – προκειμένου η Ουκρανία να προσεγγίσει σε μεγάλο βαθμό τα ευρωπαϊκά πρότυπα και αξίες.
Δυσκολίες για την Τουρκία
Ωστόσο, το μήνυμα Μισέλ είναι εξαιρετικά δύσκολο για την Τουρκία, καθώς ο Βέλγος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προφανώς δεν εκφράζει προσωπική άποψη όταν λέει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει χαλάρωση των κριτηρίων ένταξης στην ΕΕ για καμία από τις υποψήφιες χώρες. Το μήνυμα στην Άγκυρα είναι ότι δεν πρέπει να περιμένει ειδική μεταχείριση, κάτι που ενδεχομένως η Τουρκία θα περίμενε, μετά τον συμβιβασμό στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ για την ένταξη της Σουηδίας στη συμμαχία.
Στην ουσία, οι Βρυξέλλες ξεκαθαρίζουν στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι τα κριτήρια είναι ίδια για όλους, ότι «ειδικές περιπτώσεις» δεν αναγνωρίζονται και ότι αν η Τουρκία θέλει όντως να γίνει μέλος της ΕΕ θα πρέπει να προσαρμοστεί στις αρχές της Ένωσης, ειδικά για τα ζητήματα που προκαλούν… αναφυλαξία στο καθεστώς, δηλαδή τις δημοκρατικές διαδικασίες, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ανεξαρτησία των νομισματικών αρχών κ.λπ.
