Με τις εκλογές να έχουν προγραμματιστεί για τις 21 Μαΐου, ήτοι, στο τέλος της τετραετίας, όπως είχε δεσμευτεί ο πρωθυπουργός, η χώρα μπαίνει και… ημιεπίσημα σε προεκλογική περίοδο, η οποία θα επισημοποιηθεί με τη διάλυση της Βουλής.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει ενδιαφέρον να θυμήσουμε το πλήρες διαδικαστικό, όπως το προβλέπει το Σύνταγμα και ο εκλογικός νόμος, αλλά και χρήσιμες λεπτομέρειες που αφορούν στον τρόπο και στο τόπο που ψηφίζουμε.
Βουλή
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η Βουλή θα παραμείνει ανοιχτή έως την Μεγάλη Τετάρτη 12 Απριλίου ενώ μετά το Πάσχα αναμένεται να ανοίξει τις εργασίες της στις 24 Απριλίου. Ωστόσο, σύμφωνα με το Σύνταγμα η Βουλή πρέπει να διαλυθεί προκειμένου η χώρα να οδηγηθεί σε Εθνικές εκλογές από από 30 έως 22 ημέρες πριν την προσφυγή στις κάλπες. Αυτό σημαίνει πως το Προεδρικό Διάταγμα διαλύσεως της Βουλής θα θυροκολληθεί στο κοινοβούλιο είτε την Δευτέρα 24 Απριλίου είτε την Παρασκευή 28 Απριλίου.
Διερευνητικές εντολές
Την επομένη της 21ης Μαΐου θα ενεργοποιηθεί η διαδικασία των διερευνητικών εντολών με το Σύνταγμα να προβλέπει ότι ο αρχηγός του πρώτου κόμματος θα πάρει την πρώτη διερευνητική εντολή ώστε σε διάστημα 3 ημερών να διαπιστώσει εάν μπορεί να εξασφαλίσει την δεδηλωμένη της Βουλής και να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας.
Αν η προσπάθεια αποβεί άκαρπη, η εντολή περνά στον αρχηγό του δεύτερου κόμματος ενώ αν αποτύχει και αυτός στον αρχηγό του τρίτου κόμματος. Συνολικά η διαδικασία μπορεί να κρατήσει εως 9 ημέρες ώστε την 10η να καλέσει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας όλους τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων σε μια ύστατη προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας. Όταν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαπιστώσει αδυναμία πολιτικής συνεννόησης, τότε δίνει εντολή σχηματισμού υπηρεσιακής κυβέρνησης προκειμένου η χώρα να οδηγηθεί ξανά σε εκλογές.
Δεύτερες εκλογές
Οι δεύτερες εκλογές, αν χρειαστούν, θα διεξαχθούν με λίστα βουλευτών, κατά πάσα πιθανότητα στις 2 Ιουλίου. Για την συγκεκριμένη διαδικασία οι ψηφοφόροι θα επιλέγουν μόνο το ψηφοδέλτιο του κόμματος που προτιμούν και δεν θα «σταυρώνουν» τους υποψηφίους. Για την κατάρτιση της λίστας των βουλευτών, οι ηγεσίες των κομμάτων συνήθως σέβονται τα αποτελέσματα «σταυροδοσίας» της πρώτης κάλπης τοποθετώντας πρώτο στην σειρά τον υποψήφιο βουλευτή που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης.
Πού ψηφίζουμε
Για να δείτε πού ψηφίζετε στις εκλογές 2023 θα χρειαστεί να μπείτε στο gov.gr. Σημειώνεται ότι η ηλεκτρονική πλατφόρμα του υπουργείου Εσωτερικών ενημερώνεται συνεχώς με τις τελευταίες αλλαγές στους εκλογικούς καταλόγους – και αναμένονται τα στοιχεία του 2023.
Θα πρέπει να συμπληρώσετε είτε τα προσωπικά σας στοιχεία (επώνυμο, όνομα, όνομα πατέρα και μητέρας, έτος γέννησης), eίτε μόνο τα πεδία του ειδικού εκλογικού αριθμού και το επώνυμο σας
Οι αποδημοι
Με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο οι απόδημοι έχουν για πρώτη φορά τη δυνατότητα να ψηφίσουν στις εκλογές της 21ης Μαΐου από τον τόπο διαμονής τους. Η ειδική ψηφιακή πλατφόρμα για την ψήφο των αποδήμων «παραμένει πάντα ανοιχτή» για όλες και όλους όσοι επιθυμούν να κάνουν χρήση της νέας ρύθμισης.
Δικαίωμα να ψηφίσουν στις εθνικές εκλογές της 21ης Μαΐου έχουν όσες και όσοι απόδημοι Έλληνες υποβάλλουν αίτηση στην ψηφιακή πλατφόρμα μέχρι και δώδεκα μέρες πριν από την επίσημη προκήρυξη των εκλογών, κάτι που ακόμη δεν έχει συμβεί, καθώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωστοποίησε απλά την ημερομηνία της εκλογικής αναμέτρησης.
Σημειωτέον ότι χρήση της δυνατότητας άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος στον τόπο κατοικίας τους (μόνιμο ή προσωρινό) στο εξωτερικό έχουν οι Έλληνες πολίτες που:
- Έχουν ενεργό το δικαίωμα του εκλέγειν
- Είναι ήδη εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους
- Εγγραφούν στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού
Για την εγγραφή των ενδιαφερόμενων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ψηφοφόρων εξωτερικού, αυτοί θα πρέπει:
- να έχουν διαμείνει συνολικά 2 χρόνια στην Ελλάδα, τα τελευταία 35 χρόνια από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης
- να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος
- να έχουν πρόχειρους τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης στο Taxisnet.
Για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού, η διαδικασία περνά μέσα από την ψηφιακή πλατφόρμα, apodimoi.gov.gr Σε περίπτωση αίτησης εγγραφής εξαρτώμενου μέλους α’ βαθμού, οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να επιλέξουν το πεδίο «Παροχή συναίνεσης», για την επεξεργασία των προσωπικών στοιχείων.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου Εσωτερικών και το σχετικό εγχειρίδιο που έχει εκδοθεί προβλέπεται η εξής διαδικασία
- Ο εκλογέας εισάγει στην εφαρμογή apodimoi.gov.gr τους αντίστοιχους κωδικούς της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), πιστοποιείται ως χρήστης και εισέρχεται στην εφαρμογή.
- Aναζητεί την εγγραφή του στον βασικό εκλογικό κατάλογο και την επιλέγει, ώστε τα βασικά του στοιχεία να συμπληρωθούν αυτόματα στην αίτηση.
- Kαταχωρίζει τη διεύθυνση μόνιμης κατοικίας του, τηλεφωνικούς αριθμούς επικοινωνίας και διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail). Επιλέγει χώρα και πόλη που επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα, από τις αντίστοιχες λίστες των συγκεκριμένων πεδίων.
- Ο εκλογέας αναρτά ηλεκτρονικά αντίγραφα των δικαιολογητικών των προϋποθέσεων της παραγράφου 4 του άρθρου 4 του ν. 4648/2019, δηλαδή δημόσια έγγραφα διαμονής δύο (2) ετών στην Ελληνική Επικράτεια επιλέγοντας το δημόσιο φορέα έκδοσης». Εναλλακτικά, ο εκλογέας επιλέγει την κατηγορία του δικαιολογητικού, συμπληρώνοντας τα στοιχεία που ζητούνται, και εξουσιοδοτεί το Υπουργείο Εσωτερικών για την αυτεπάγγελτη αναζήτηση του. Στην περίπτωση που ο εκλογέας εγγράφεται στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού για την άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος στις Ευρωεκλογές, σε εκλογικό τμήμα που θα συσταθεί σε κράτος – μέλος της ΕΕ, ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ.
- Ο εκλογέας βεβαιώνει ότι τα στοιχεία της αίτησης του είναι αληθή, λαμβάνει γνώση ότι η αίτηση του υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης και επιλέγει την οριστική υποβολή της.
Μετά την οριστική υποβολή της αίτησης ο εκλογέας λαμβάνει στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του αποδεικτικό επιτυχούς υποβολής της αίτησης με αριθμό πρωτοκόλλου και εκκινεί η διαδικασία ελέγχου και οριστικοποίησης της αίτησης. Σε περίπτωση αποδοχής της αίτησης, ο εκλογέας καταχωρείται στον ειδικό εκλογικό κατάλογο εξωτερικού για χρονικό διάστημα οκτώ (8) ετών. Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης, ο εκλογέας ενημερώνεται για το δικαίωμα προσφυγής.
Σε περίπτωση, ωστόσο, που οι ενδιαφερόμενοι αναθεωρήσουν, επιλέγοντας να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στην Ελλάδα, τους δίνεται οι δυνατότητα μέχρι τρεις ημέρες πριν από την επίσημη προκήρυξη των εθνικών εκλογών να αποσύρουν τη σχετική αίτησή τους, ασκώντας τελικά το εκλογικό τους δικαίωμα στο εκλογικό τμήμα, όπου ήταν αρχικά εγγεγραμμένοι εντός Ελλάδας.
Σχολεία
Τα σχολεία που γίνονται εκλογικά κέντρα θα κλείσουν την Παρασκευή προ των εκλογών, για την προετοιμασία του χώρου, ενώ θα μείνουν κλειστά και την επομένη των εκλογών, ημέρα Δευτέρα. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα σχολεία θα μείνουν κλειστά λόγω εκλογών την Παρασκευή 19 Μαΐου και τη Δευτέρα 22 Μαΐου. Ανάλογα θα κλείσουν και στην περίπτωση δεύτερων εκλογών.
