Μετά από 8 χρόνια και τρεις ώρες μιας πολύ «σφιχτής» διαδικασίας, λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Τετάρτης, ολοκληρώθηκε η τηλεμαχία των πολιτικών αρχηγών, δέκα μέρες πριν τις εθνικές εκλογές.
Η όλη διαδικασία, έτσι όπως εξελίχθηκε, με τους παράλληλους μονολόγους των έξι αρχηγών, δεν άφησε ευκαιρίες για πολλά συμπεράσματα, και δεν θεωρούμε ότι μετέβαλε τις διαμορφωμένες τάσεις του εκλογικού σώματος, αφού δεν σημειώθηκε κάποιο σημαντικό λάθος ή κάποια έκπληξη που θα επέτρεπε ανατροπές.
Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, κάποιες πολιτικές προσεγγίσεις μπορούν να γίνουν, καθώς οι έξι αρχηγοί επιχείρησαν να αποκτήσουν πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων τους.
Παράταση του «Market Pass»
Αρχίζοντας από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, εμφανίστηκε διαβασμένος και προσπάθησε να κινηθεί σε γνώριμα γι’ αυτόν «μονοπάτια». Για παράδειγμα, αναφερόμενος στην ακρίβεια, ο πρωθυπουργός είπε ότι «το “Market Pass” είναι ένα δοκιμασμένο εργαλείο και εφόσον κρίνουμε ότι εξακολουθούμε να έχουμε πιεστικό πρόβλημα στις τιμές στο σούπερ μάρκετ θα ήμουν διατεθειμένος, στα πλαίσια των δημοσιονομικών κανόνων τους οποίους πρέπει να τηρήσουμε, να συζητήσω μια επέκτασή του και για το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους», ωστόσο, επισήμανε ότι «όπου δοκιμάστηκαν μειώσεις του ΦΠΑ δεν είχαν αποτέλεσμα στη μείωση των τιμών. Μειώσαμε τον ΦΠΑ στον καφέ, εδώ, στα σινεμά. Οι τιμές έμειναν σταθερές. Μεγάλο δημοσιονομικό κόστος για τον προϋπολογισμό χωρίς ουσιαστικό όφελος για τον καταναλωτή».
Τα ελληνοτουρκικά
Όσον αφορά στο ζήτημα της άμυνας, τόνισε ότι «μετά από μία δεκαετία μνημονιακής κρίσης, υπήρχαν σημαντικότατες υστερήσεις ως προς την επιχειρησιακή ετοιμότητα της αεροπορίας, του ναυτικού, του πεζικού μας. Προχωρήσαμε σε ενίσχυσή τους, με μια σειρά από εξοπλιστικά προγράμματα τα οποία ήταν καλά μελετημένα, ήταν αποτέλεσμα εισήγησης του ΓΕΕΘΑ και τα οποία δρομολογούμε χωρίς -να το τονίσω- οποιαδήποτε απόκλιση από τους βασικούς δημοσιονομικούς κανόνες».
Υπογράμμισε, δε, ότι «έπρεπε να διαχειριστώ τα τελευταία χρόνια μία εξαιρετικά επιθετική Τουρκία. Και πιστεύω ότι καταφέραμε και κρατήσαμε τη χώρα ασφαλή, θωρακίσαμε τα σύνορά μας, χτίσαμε πανίσχυρες συμμαχίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τη Γαλλία», ενώ για τις τουρκικές εκλογές σημείωσε ότι «θα σεβαστούμε απόλυτα την κρίση του τουρκικού λαού και προφανώς, εφόσον με εμπιστευτεί και πάλι ο ελληνικός λαός, είμαι διατεθειμένος να συνομιλήσω, όπως το έκανα μέχρι σήμερα, με οποιονδήποτε επιλέξει ο τουρκικός λαός. Όμως θέλω να τονίσω ότι ο τουρκικός αναθεωρητισμός, έτσι όπως εκφράστηκε μέσα από το δόγμα της “γαλάζιας πατρίδας”, ειδικά τα τελευταία χρόνια, θεωρώ ότι είναι βαθιά συστημικά καταγεγραμμένος στο DNA όλων των τουρκικών κομμάτων».
Περί παρακολουθήσεων
Αναφέρομενος στις παρακολουθήσεις, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι «δεν σκέφτηκα να παραιτηθώ, αλλά ανέλαβα με θάρρος τις ευθύνες μου. Όταν πληροφορήθηκα την υπόθεση των υποκλοπών, οι άμεσοι προϊστάμενοι όντως έφυγαν από τις θέσεις τους και ανέλαβα απέναντι στον ελληνικό λαό δύο πολύ συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Η πρώτη είναι ότι πρέπει να υπάρξει άμεση διαλεύκανση του θέματος αυτού από τη Δικαιοσύνη. Και ανέλαβα, επίσης, να διορθώσω μια σειρά από αστοχίες ρυθμιστικού χαρακτήρα που επέτρεψαν στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών να παρακολουθήσει ανθρώπους χωρίς τα αυξημένα φίλτρα που η ιδιότητά τους απαιτούσε», προσθέτοντας ότι «ο κ. Ανδρουλάκης δεν αποτελεί κανέναν απολύτως κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια της χώρας και δεν έπρεπε ποτέ να βρίσκεται υπό καθεστώς παρακολούθησης. Όμως, μιας και μιλάμε για κράτος δικαίου συνολικά, επιτρέψτε μου να πω ότι σίγουρα αυτή η υπόθεση είναι μια σκιά για την κυβέρνησή μας, δεν έχω καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Ήταν κάτι το οποίο δεν έπρεπε να γίνει. Όμως το κράτος δικαίου στη χώρα αξιολογείται συνολικά. Σύμφωνα με τον “Economist”, η δημοκρατία μας έχει κάνει σημαντική πρόοδο τον τελευταίο χρόνο, παρά το σκάνδαλο των υποκλοπών».
Περί ΕΣΥ
Όσον αφορά στο ΕΣΥ, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «έμεινε όρθιο τα δύσκολα χρόνια της πανδημίας όμως δοκιμάστηκε. Ανέδειξε και τα ισχυρά του σημεία αλλά και τις μεγάλες του αδυναμίες. Γι’ αυτό και έχουμε εκπονήσει ένα πρόγραμμα συνολικό το οποίο ξεκινά προφανώς από την κατάσταση η οποία υπάρχει στα νοσοκομεία μας. Χρειαζόμαστε 10.000 προσλήψεις, νοσηλευτών πρωτίστως αλλά και γιατρών, μέσα στην επόμενη τετραετία, για να μπορέσουμε να κλείσουμε σημαντικά κενά τα οποία υπάρχουν. Και κυρίως να αντιμετωπίσουμε αυτό το οποίο είναι ένα πρόβλημα το οποίο το ακούω από παντού και έτσι είναι: μεγάλες καθυστερήσεις για χειρουργεία, για ραντεβού για μια απλή εξέταση. Δεν είναι αποδεκτές αυτές, όπως και τα ράντζα δεν είναι αποδεκτά για εμένα. Γι’ αυτό κι έχουμε δώσει πολύ συγκεκριμένους δεσμευτικούς στόχους για το πώς ποιοτική υγεία μπορεί να παρέχεται εντός ενός πολύ πιο σύντομου χρονικού διαστήματος».
Πρωτογενή πλεονάσματα
«Είμαι πολύ υπερήφανος διότι, παρότι πρωθυπουργός μιας φιλελεύθερης κυβέρνησης, όταν χρειάστηκε να κάνουμε μια σημαντική κρατική παρέμβαση -μοναδική στην ιστορία της χώρας- την κάναμε. Κρατήσαμε όρθια την κοινωνία, σώσαμε θέσεις εργασίας, προστατεύσαμε τις επιχειρήσεις και προστατεύσαμε τελικά, και τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, από υπερβολικές αυξήσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, για να προσθέσει ότι «από εδώ και στο εξής, όμως, τα πράγματα αλλάζουν. Και από εδώ και στο εξής η χώρα είναι υποχρεωμένη να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα. Άρα, η ακριβής κοστολόγηση των προγραμμάτων και ο τρόπος με τον οποίον θα πετύχουμε δημοσιονομική συμμόρφωση έχουν τεράστια σημασία για την επόμενη μέρα, για την επενδυτική βαθμίδα. Τα είπε και ο κ. Στουρνάρας σήμερα. Και αναφέρω ενδεικτικά, μιας και ο κ. Τσίπρας δεν το λέει, ότι μόνο τα δύο εμβληματικά μέτρα του ΣΥΡΙΖΑ -μείωση του ΦΠΑ και μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης- μόνο αυτά τα δύο μέτρα στοιχίζουν κοντά στα 4 δισ. ετησίως».
Κάλεσμα στους νέους
Αξιολογώντας το έργο της κυβέρνησής του, ο πρωθυπουργός είπε ότι «ο βαθμός ο οποίος θα μπει στην κυβέρνηση, θα μπει τελικά από όλους τους Έλληνες πολίτες και θα είναι το εκλογικό ποσοστό το οποίο θα πάρει η ΝΔ στην κάλπη της 21ης Μαΐου. Διότι τελικά μία διακυβέρνηση κρίνεται συνολικά, για τα καλά τα οποία έχει κάνει και για τις αστοχίες, γιατί προφανώς πάντα θα υπάρχουν αστοχίες και πάντα θα υπάρχουν λάθη», προσθέτοντας ότι «οι νέοι μας, αν μπορούσα να κάνω μία παρότρυνση, θα τους ζητούσα να αξιολογήσουν και αυτοί τα κόμματα πολύ αυστηρά, να συμμετέχουν πρώτα και πάνω απ’ όλα στην εκλογική διαδικασία, διότι δεν πρέπει το μέλλον τους να καθορίζεται χωρίς τη δική τους συμμετοχή».
Ψήφος με γνώμονα το μέλλον
Κλείνοντας, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι «σε δέκα μέρες έχουμε εθνικές εκλογές και όπως σε όλες τις εκλογές, οι πολίτες θα κληθούν να πάρουν μία κρίσιμη απόφαση για το δικό τους μέλλον: αν θα συνεχίσουμε να προχωράμε μπροστά σε ένα δρόμο ανάπτυξης και ευημερίας ή αν θα κυλήσουμε πίσω σε ένα παρελθόν το οποίο, πιστεύω, ότι οι πιο πολλοί θέλουμε να ξεχάσουμε. Πιστεύω, κάνοντας τον απολογισμό μιας δύσκολης τετραετίας, ότι μπορώ να κοιτάξω τους πολίτες στα μάτια και να τους πω ότι ναι, ήμουν συνεπής στις προεκλογικές δεσμεύσεις τις οποίες έδωσα πριν από τέσσερα χρόνια και ναι, κράτησα τη χώρα ασφαλή εν μέσω πρωτοφανών κρίσεων».
Τόνισε, δε, ότι «το έργο μας θα το αξιολογήσουν οι πολίτες τελικά, ο λόγος περνάει σε αυτούς. Όμως οι πολίτες δεν ψηφίζουν με γνώμονα το τι έκαναν οι κυβερνήσεις στο παρελθόν, ψηφίζουν με γνώμονα το μέλλον. Και έχω ένα πολύ ξεκάθαρο όραμα για την Ελλάδα του 2027. Μία Ελλάδα παραγωγική, μία Ελλάδα η οποία θα συνεχίσει την τροχιά της δυναμικής ανάκαμψης στην οποία έχει μπει τα τελευταία χρόνια, με ρυθμούς ανάπτυξης διπλάσιους του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Μία Ελλάδα η οποία επιτέλους θα φέρει την ανεργία κάτω από το 10%, θα δημιουργεί πολλές καλές θέσεις εργασίας. Μία Ελλάδα η οποία θα μπορέσει τελικά να ανεβάσει τον μέσο μισθό στα 1.500 ευρώ και τον κατώτατο μισθό στα 950 ευρώ».
«Και αυτό δεν μπορεί να γίνει αλλιώς παρά μόνο εάν συνεχίσουμε στο δρόμο τον οποίο έχουμε ήδη χαράξει. Αν μπορέσουμε πραγματικά να δώσουμε στους νέους μας καλύτερες προοπτικές, για να μην αναγκάζονται να φεύγουν στο εξωτερικό, αλλά να ξέρουν ότι μπορούν να μείνουν εδώ στην πατρίδα μας και να διεκδικήσουν για τους εαυτούς τους ένα καλύτερο μέλλον», υπογράμμισε.
Τσίπρας – Ανδρουλάκης
Έναντι των τοποθετήσεων Μητσοτάκη, οι υπόλοιποι αρχηγοί φάνηκαν λιγότερο έτοιμοι: ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, επέμεινε ότι το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ θα έχει όφελος για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία όμως θα κοστίσει σε κάποιους, σε αυτούς που θα σταματήσουν να βλέπουν αυτά τα υπερκέρδη, θα κοστίσει στα funds, σε όσους βγάζουν δισ. την περίοδο της κρίσης.
Στο δικό του κλείσιμο, ουσιαστικά επανέλαβε τα προεκλογικά συνθήματα του κόμματός του, λέγοντας ότι «δεν μας αξίζει η Ελλάδα της αισχροκέρδειας, της οικογενειοκρατίας. Μπορούμε να κάνουμε την αλλαγή με νίκη του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτές τις εκλογές. Κυβερνήσαμε στις πιο δύσκολες συνθήκες, κάναμε λάθη, αλλά κυβερνήσαμε με εντιμότητα και βγάλαμε τη χώρα από τα Μνημόνια με αξιοπρέπεια και γεμάτα ταμεία. Ζητάμε την ευκαιρία να κυβερνήσουμε με βάση το δικό μας πρόγραμμα, χωρίς τις επιταγές της Τρόικας».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης περιορίστηκε να πει ότι «λέω λίγα πράγματα, γιατί δεν θέλω αύριο να μου πει κανένας πολίτης ότι τον απογοήτευσα. Διαφάνεια παντού, αξιοκρατία, έλεγχοι, ισχυρή δημόσια Παιδεία για το μέλλον, ανάπτυξη και προοπτική είναι οι στόχοι μας. Δεν θέλουμε μια χώρα real estate, ένα απέραντο ξενοδοχείο. Με ισχυρή εντολη μπορούμε να κάνουμε την αλλαγή με κοινωνική δικαιοσύνη και εθνική αξιοπρέπεια».
Συνοψίζοντας, θα έλεγε κανείς ότι για το πρώτο debate μετά από 8 χρόνια δεν ήταν και κακό, αν και οι πολύ αυστηροί κανόνες του περιόρισαν σημαντικά το ενδιαφέρον.
