Πολύ θετικά σχόλια για την πορεία της ελληνικής οικονομίας – και μάλιστα εν μέσω κρίσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία – επιφύλαξε η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), του – ας πούμε – ευρωπαϊκού ΔΝΤ, κάνοντας έναν απολογισμό της προηγούμενης χρονιάς.
Αντοχές
Σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα παρουσίασε ισχυρές οικονομικές επιδόσεις σε 2022, δείχνοντας αντοχές απέναντι στις οικονομικές επιπτώσεις λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Απασχόληση, τουρισμός και δημοσιονομικά έσοδα κινήθηκαν ανοδικά, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί χώρος για ένα από τα μεγαλύτερα πακέτα στήριξης για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών στην ενέργεια μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης.
Όπως τονίζεται στην έκθεση, το 2022 η οικονομική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά 5,9%, επιστρέφοντας στα προ-πανδημικά επίπεδα, προσθέτοντας ότι «η οικονομία επωφελήθηκε από μια ισχυρή αγορά εργασίας, την επιστροφή της τουριστικής δραστηριότητας στα προ πανδημίας επίπεδα και την ώθηση που δημιουργείται από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – το οποίο επωφελήθηκε από σημαντική οικονομική στήριξη από το πακέτο το Ταμείο Ανάκαμψης».
Μείωση χρέους και πλεονάσματα
Επίσης, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα νωρίτερα από το αναμενόμενο, δηλαδή το 2022. Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, «το πρωτογενές ισοζύγιο εκτινάχθηκε στο 0,1% του ΑΕΠ, σημαντικά βελτιώθηκε από το – 4,7% του ΑΕΠ του 2021». Ταυτόχρονα, τονίζεται ότι τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν εντυπωσιακά, δίνοντας έτσι περιθώρια στην κυβέρνηση να παρέχουν εκτεταμένη οικονομική στήριξη στα νοικοκυριά και επιχειρήσεις και να προστατεύσει την οικονομία από τις επιπτώσεις του πληθωρισμού.
Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, με τη «βοήθεια» της ανάπτυξης και του πληθωρισμού, υποχώρησε κατά 23 ποσοστιαίες μονάδες ως προς το ΑΕΠ στο 171%, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μείωση μέσα σε ένα χρόνο που έχει καταγραφεί στην ιστορία του ευρώ. Ωστόσο, ο ESM επισημαίνει και το γεγονός ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς.
Βελτίωση στον τραπεζικό τομέα
Η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής είχε ως αποτέλεσμα να καταστούν πιο αυστηροί οι όροι χρηματοδότησης κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, ωστόσο, επισημαίνεται ότι τα επιτόκια για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας δεν είναι πολύ ευαίσθητα στις εξελίξεις των αγορών, λόγω των εξαιρετικά μεγάλων λήξεων και χαμηλών σταθερών επιτοκίων. Αναφορά γίνεται και στα ταμειακά διαθέσιμα, τα οποία όπως σημειώνεται, παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα.
Οι δείκτες φερεγγυότητας των τραπεζών παρέμειναν επαρκείς. «Με τη βοήθεια της προστασίας περιουσιακών στοιχείων που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση και της ισχυρής επενδυτικής ζήτησης, οι τράπεζες μείωσαν τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 8,7%. Ωστόσο, ο συγκεκριμένος δείκτης παραμένει σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης», τονίζεται, ενώ προστίθεται ότι η τραπεζική χρηματοδότηση παρέμεινε επιφυλακτική, με τις πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τομέα να αυξάνονται κατά 5%.
«Φρένο» στον ρυθμό ανάπτυξης
Τον Αύγουστο του 2022 η Ελλάδα βγήκε από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας μετά από σημαντική πρόοδο που κατέγραψε στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων για τις οποίες είχε δεσμευθεί σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, με τον ESM να αναφέρει ότι είναι «αξιοσημείωτα τα επιτεύγματα που περιλαμβάνουν τη λειτουργία του νέου πλαισίου αφερεγγυότητας, την ανάπτυξη στρατηγικής αποεπένδυσης του Ελληνικού ΤΧΣ, τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου των κρατικών επιχειρήσεων».
Όσον αφορά στις μακροοικονομικές προοπτικές της Ελλάδας για το 2023, αυτές βασίζονται σε αναμενόμενη επιβράδυνση. Η ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 1,2% σε 2023, και ο πληθωρισμός στο 4,5%. Η Ελλάδα διατηρεί την ικανότητα εξόφλησης όλων των υποχρεώσεων που οφείλονται στον ESM/EFSF τους επόμενους 12 μήνες. Τα ταμειακά διαθέσιμα προβλέπεται να παραμείνουν σε ικανοποιητικά επίπεδα ενώ οι αξιολογήσεις για τη χώρα βελτιώθηκαν και η χώρα βρίσκεται πιο κοντά στην επενδυτική βαθμίδα.
Οι προκλήσεις
Σύμφωνα με τον ESM, η ανησυχία της αγοράς δείχνει χαμηλούς κινδύνους πίεσης στην αγορά βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, σε πιο μακροπρόυθεσμο ορίζοντα, η Ελλάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους και την ικανότητα αποπληρωμής του εξαιτίας του ύψους δημόσιου και εξωτερικού χρέους, της διεύρυνσης των εξωτερικών ελλειμμάτων, την ασθενική αύξηση της παραγωγικότητας και τις ευπάθειες του τραπεζικού τομέα.
Στο πλαίσιο αυτό και για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές, η χώρα πρέπει να παραμείνει προσηλωμένη στη δημοσιονομική πειθαρχία και την αυστηρή υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που προβλέπει το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, υπογραμμίζει ο ESM.
