Παρά την στροφή 180 μοιρών που έκανε ο Τούρκος πρόεδρος μετά την επανεκλογή του τον περασμένο Μάιο, περνώντας σε μια πιο “ορθόδοξη” οικονομική και νομισματική πολιτική, ο εφιάλτης του πληθωρισμού συνεχίζει να απειλεί την εύθραυστη οικονομική ισορροπία στην Τουρκία.
Συγκεκριμένα, ο ετήσιος πληθωρισμός της Τουρκίας επιταχύνθηκε σε περίπου 62% τον Νοέμβριο, το υψηλότερο επίπεδο φέτος, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνονται οι τιμές μειώθηκε ελαφρώς από 3,43% σε 3,28% από τον Οκτώβριο έως τον Νοέμβριο, αλλά τα στοιχεία παραμένουν υψηλά σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Η κεντρική τράπεζα αύξησε απότομα τα επιτόκια μετά την επανεκλογή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Μάιο, ανατρέποντας ορισμένα από τα προηγούμενα, αντισυμβατικά μέτρα της, τα οποία θεωρήθηκαν ότι προκάλεσαν κρίση κόστους ζωής και αδύναμο νόμισμα.
Οι τιμές στα ύψη
Μετά την επανεκλογή του, ο Ερντογάν ανέτρεψε την “ανορθόδοξη” εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική που ακολουθούσε, ισχυριζόμενος ότι τα υψηλά επιτόκια ενισχύουν τον πληθωρισμό, ενώ και ο “τσάρος της οικονομίας”, Μεχμέτ Σιμσέκ, εφάρμοσε και άλλα μέτρα, όπως αυξήσεις φόρων. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα υψηλότερα επιτόκια έχουν αρχίσει να μετριάζουν την εγχώρια ζήτηση, εκπληρώνοντας έναν από τους βασικούς στόχους της κεντρικής τράπεζας. Αλλά για τους καταναλωτές, ο πληθωρισμός παραμένει τεράστιο πρόβλημα, καθώς οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται.
Μιλώντας σε διεθνή ΜΜΕ, εκπαιδευτικός προσχολικής αγωγής στην Τουρκία δήλωσε ότι “περιμέναμε βελτίωση της αγοραστικής μας δύναμης με πτώση των τιμών, αλλά αυτό δεν συνέβη, οι τιμές εξακολουθούν να είναι υψηλές στα ράφια της αγοράς και στα καταστήματα“, με τη γυναίκαι και μητέρα δύο παιδιών να επικεκτρώνεται ιδιαίτερα στην εκτίναξη των τιμών των τροφίμων και της στέγασης. “Η τιμή της κατοικίας έχει διπλασιαστεί, σχεδόν τριπλασιαστεί μέσα σε ένα χρόνο. Η τιμή της θέρμανσης είναι επίσης πολύ ακριβή“, παραπονέθηκε.
Αύξηση κατώτατου μισθού
Η κεντρική τράπεζα αναμένει ότι η αύξηση των τιμών θα κορυφωθεί τον ερχόμενο Μάιο στο 75% και στη συνέχεια θα μειωθεί στο 36% μέχρι το τέλος του 2024. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση Ερντογάν σχεδιάζει μια σημαντική αύξηση του κατώτατου μισθού για το επόμενο έτος για να ελαφρύνει το βάρος του πληθωρισμού στα νοικοκυριά. Εκατομμύρια εργαζόμενοι εργάζονται με τον κατώτατο μισθό στην Τουρκία και η αύξηση του εισοδήματός τους αποτελεί μείζον ζήτημα στη χώρα. Τον Ιούλιο του 2023, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 34%, από 8.500 λίρες σε 11.402 λίρες (394 δολάρια ΗΠΑ) μηνιαίως.
Μιλώντας στα ίδια ΜΜΕ, δημοτικός υπάλληλος που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό δήλωσε ότι δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με το μισθό του. “Το υψηλό κόστος ζωής έχει μεγάλο αντίκτυπο στο νοικοκυριό μου“, είπε, παραπονούμενος ότι η οικονομική μεταρρύθμιση δεν έχει βελτιώσει μέχρι στιγμής τα οικονομικά του και ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού θα προσφέρει μόνο μια προσωρινή ανάσα. “Ο πληθωρισμός θα ροκανίσει την αύξηση“, είπε, υποστηρίζοντας ότι αυτό που χρειάζεται η Τουρκία είναι “μια καλύτερη και δίκαιη κατανομή του πλούτου” για να μειωθεί το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων.
“Ελπιδοφόρες” προοπτικές
Παρά την οικονομική ανάπτυξη που απολάμβανε κατά την πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης Ερντογάν από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Τουρκία βιώνει αδιάκοπα διψήφιο πληθωρισμό από τα τέλη του 2019. Ωστόσο, παρά τα συνεχιζόμενα προβλήματα, το 2024 μπορεί να επιφυλάσσει “ελπιδοφόρες” προοπτικές για την τουρκική οικονομία, πιστεύουν ορισμένοι εμπειρογνώμονες, κυρίως βασιζόμενοι στην πιο σταθερή και “ορθόδοξη” οικονομική πολιτική της κυβέρνησης.
Ο Τίμοθι Ας, ανώτερος στρατηγικός αναλυτής αναδυόμενων αγορών για τα κράτη της RBC BlueBay Asset Management με έδρα το Λονδίνο, δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο πρακτορείο Anadolu ότι η αλλαγή πολιτικής θα έχει θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τις ξένες επενδύσεις. “Οι διεθνείς επενδυτές ανυπομονούν να επιστρέψουν στην Τουρκία“, δήλωσε, προβλέποντας ότι η λίρα θα σταθεροποιηθεί το επόμενο έτος και θα ξεκινήσει η διαδικασία αποπληθωρισμού στην Τουρκία.
