Η ετήσια εναλλαγή στην επιτροπή καθορισμού των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) σημαίνει ότι τα μέλη της που ψηφίζουν το 2024 θα είναι πιο “σκληρά” από την απερχόμενη ομάδα του 2023 – αλλά αυτό δεν αλλάζει τις προοπτικές για μια στροφή σε μειώσεις επιτοκίων το επόμενο έτος.
Μειώσεις ό,τι κι αν γίνει
Στην πραγματικότητα, πολλοί αναλυτές προβάλλουν το αντίθετο επιχείρημα: εάν ο πληθωρισμός συνεχίσει να μειώνεται ταχύτερα από ό,τι αναμένεται, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Fed θα θελήσουν να μειώσουν τα επιτόκια ακόμη περισσότερο από τα τρία τέταρτα της ποσοστιαίας μονάδας που υπονοούν οι νέες προβλέψεις που δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα.
Η ανακοίνωση την Παρασκευή του δείκτη τιμών προσωπικών καταναλωτικών δαπανών, του προτιμώμενου μέτρου πληθωρισμού της Fed, ενίσχυσε αυτή την άποψη. Τόσο ο γενικός όσο και ο βασικός δείκτης υποχώρησαν περισσότερο από ό,τι ανέμεναν οι οικονομολόγοι, με αποτέλεσμα τα ετησιοποιημένα ποσοστά τους τελευταίους τρεις και έξι μήνες να μειωθούν στο 2% ή και κάτω από τον στόχο της Fed.
Κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, το κέντρο βάρους στο τραπέζι της χάραξης πολιτικής της Fed έχει γίνει αισθητά πιο ήπιο, καθώς συσσωρεύονται στοιχεία ότι οι πιέσεις στις τιμές χαλαρώνουν και η αγορά εργασίας ψυχραίνεται εν όψει των αυξήσεων των επιτοκίων της Fed από τον Μάρτιο του 2022 έως τον Ιούλιο του 2023.
Αλλαγή απόψεων
Ειδικότερα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής που ήταν πιο “σκληροί”, συμπεριλαμβανομένου του μέλους της διοίκησης της Fed Κρίστοφερ Γουόλερ, έχουν υποχωρήσει από τη θέση τους υπέρ των αυξήσεων των επιτοκίων. “Όλοι είναι ‘γεράκια’ όταν πολεμάς τον πληθωρισμό“, δήλωσε ο Μπρετ Ράιαν της Deutsche Bank. “Καθώς οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί, έχουν αλλάξει την άποψή τους“.
Αφού η Fed διατήρησε τα επιτόκια σταθερά στο 5,25%-5,50% την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρός της, Τζερόμ Πάουελ, σημείωσε ότι ο χρόνος μείωσης των επιτοκίων θα είναι το “επόμενο ερώτημα” της Fed, στέλνοντας τις αποδόσεις των ομολόγων σε κατακόρυφη πτώση και τις αγορές να εκτιμούν ταχείες μειώσεις των επιτοκίων πολιτικής από τον Μάρτιο.
Αλλά ακόμη και αν οι περικοπές έρθουν αργότερα και σταδιακά, όπως προσπαθούν έκτοτε να σηματοδοτήσουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, η κατεύθυνση αυτών των στοιχημάτων παρακολουθεί τον αλλαγμένο τόνο του ηγέτη της Fed. “Ο Πάουελ δεν είναι ηλίθιος“, δήλωσε ο Τιμ Ντάι της SGH Macro Advisors. “Εάν δημιούργησε προσδοκίες για μείωση των επιτοκίων κατά περισσότερες από 75 μονάδες βάσης, το έκανε για κάποιο λόγο“.
Όλα τα βλέμματα στον πληθωρισμό
Ένας λόγος, εξηγεί ο Ντάι, είναι ο εξής: καθώς ο χαμηλότερος πληθωρισμός περνά στην οικονομία, οι επιχειρήσεις που φέτος μπόρεσαν να αυξήσουν τις τιμές θα δυσκολευτούν να το κάνουν το επόμενο έτος και ίσως χρειαστεί να στραφούν στην περικοπή του κόστους εργασίας για να προστατεύσουν τα κέρδη τους.
Η σηματοδότηση πιο χαλαρής πολιτικής στο μέλλον είναι μια προσπάθεια να αποτρέψει τέτοιου είδους “δυσάρεστες” αποπληθωριστικές δυναμικές, λέει. Υπάρχει επίσης μια άλλη λογική για μειώσεις των επιτοκίων το επόμενο έτος: καθώς ο πληθωρισμός μειώνεται, η διατήρηση του επιτοκίου αναφοράς σταθερού οδηγεί σε αύξηση του πραγματικού κόστους δανεισμού, οπότε η Fed πρέπει να αποτρέψει την υπερβολική σύσφιξη.
“Αν η Fed αποφασίσει να χαλαρώσει λίγο πιο επιθετικά“, υποστηρίζει ο οικονομολόγος της BMO Σκοτ Άντερσον, “θα είναι πραγματικά λόγω του πληθωρισμού, όχι λόγω της ανάπτυξης ή μιας αύξησης στην ανεργία“. Το νέο έτος θα φέρει πολλά περισσότερα στοιχεία ενόψει της επόμενης συνεδρίασης της Fed, στις 30-31 Ιανουαρίου, συμπεριλαμβανομένου του ποσοστού ανεργίας στις ΗΠΑ, που είναι 3,7% και μόλις ένα δέκατο της μονάδας πάνω από το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν όταν η Fed άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια.
Έρχονται τα “γεράκια”
Οι τέσσερις πρόεδροι των τραπεζών της Fed που θα αναλάβουν να χαράξουν την πολιτική βάσει των κανόνων εναλλαγής της Fed φαίνεται ότι τείνουν να υποστηρίξουν λιγότερες μειώσεις επιτοκίων από τους τέσσερις που αντικαθιστούν, πιστεύουν οι οικονομολόγοι της Deutsche Bank, της BMO και άλλοι. Για παράδειγμα ο Ράφαελ Μπόστικ, της Fed της Ατλάντα, αν και εκφράζει μεγαλύτερη ανησυχία για την αύξηση της ανεργίας, έχει επίσης δηλώσει ότι πιστεύει ότι το επιτόκιο της Fed θα πρέπει να κλείσει στο εύρος 4,75%-5%.
Οι περισσότεροι συνάδελφοί του θεωρούν ότι ένα χαμηλότερο εύρος θα είναι κατάλληλο, όπως δείχνουν οι προβλέψεις που δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Μαζί με τον Μπόστικ είναι η πρόεδρος της Fed του Κλίβελαντ Λορέτα Μέστερ και ο πρόεδρος της Fed του Ρίτσμοντ Τόμας Μπάρκιν, οι οποίοι θεωρούνται “σκληροί” – η πρόεδρος της Fed του Σαν Φρανσίσκο Μαίρη Ντέιλι, κεντρώα, είναι η τέταρτη ψηφοφόρος του 2024.
Στους ψηφοφόρους του 2023 περιλαμβάνονται οι επικεφαλής των τραπεζών της Μινεάπολής και του Ντάλας που ανήκουν στους “σκληρούς” και οι επικεφαλής της Fed στη Φιλαδέλφεια και στο Σικάγο που θεωρούνται πιο μετριοπαθείς. Ωστόσο, οι απόψεις των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής της Fed για τα επιτόκια φαίνεται ότι έχουν την τάση να αλλάζουν ανάλογα με τα δεδομένα της συγκυρίας.
Εξελισσόμενοι παράγοντες
Ειδικά η Μέστερ ακούγεται τους τελευταίους μήνες λιγότερο σίγουρη για την ανάγκη περαιτέρω σύσφιξης. Και η ίδια η σύνθεση της ψηφοφορίας υπόκειται σε αλλαγές: σύμφωνα με τους κανόνες της Fed, ο επικεφαλής της Fed του Σικάγο, Όσταν Γκούλσμπι θα αναλάβει το δικαίωμα ψήφου της Μέστερ μόλις αυτή συνταξιοδοτηθεί τον Ιούνιο, εάν η Fed του Κλίβελαντ δεν έχει επιλέξει μέχρι τότε νέο πρόεδρο.
Τελικά και οι 19 υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Fed, συμπεριλαμβανομένων των μη εχόντων δικαίωμα ψήφου, συμμετέχουν στις συζητήσεις πολιτικής που διαμορφώνουν τις αποφάσεις. Μια σειρά από εξελισσόμενους παράγοντες θα μπορούσαν να σταματήσουν ή ακόμη και να αντιστρέψουν την πρόοδο στον πληθωρισμό, αναζωπυρώνοντας την τάση που κυριαρχούσε καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.
Μια παρατεταμένη διακοπή της κυκλοφορίας μέσω της διώρυγας του Σουέζ λόγω των επιθέσεων των ανταρτών Χούθι σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσε να ωθήσει προς τα πάνω τις τιμές των αγαθών, μετά από έξι μήνες μείωσης του πληθωρισμού. Επίσης, η άνοδος της καταναλωτικής εμπιστοσύνης θα μπορούσε να προετοιμάσει την ενίσχυση των δαπανών στο μέλλον.
“Υπάρχουν κίνδυνοι”
Οι πιο εύκολες χρηματοπιστωτικές συνθήκες, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να έχει επιστρέψει στο επίπεδο που βρισκόταν τον Ιούλιο, όταν η Fed αύξησε για τελευταία φορά τα επιτόκια, θα μπορούσαν να δώσουν νέα ώθηση στον δανεισμό και τις επενδύσεις. Και η αύξηση της απασχόλησης θα μπορούσε να συνεχίσει να ξεπερνά τις προσδοκίες, όπως συνέβη για μεγάλο μέρος του περασμένου έτους.
“Υπάρχουν σίγουρα κίνδυνοι” ότι η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού θα μπορούσε να σταματήσει, δήλωσε η Νάνσι βάντεν Χάουτεν της Oxford Economics. Αλλά συνολικά, είπε, πιστεύει ότι η Fed δεν θα προσαρμόσει την πολιτική της για να αντιμετωπίσει ένα γεωπολιτικό σοκ, εκτός αν αυτό θεωρηθεί αρκετά μακροχρόνιο, και με το επιτόκιο πολιτικής τόσο ψηλά, προβλέπονται ασθενέστερες δαπάνες και αύξηση της απασχόλησης το 2024.
Το εναλλασσόμενο καστ των εχόντων ψήφο της Fed πιθανότατα θα έχει λιγότερη σημασία από τα ίδια τα δεδομένα, είπε, τα οποία κατά την άποψή της υποστηρίζουν τις μειώσεις των επιτοκίων κατά τρία τέταρτα της μονάδας που αναμένουν οι περισσότεροι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής. Το ερώτημα είναι ποιος τελικά θα δικαιώθεί.
