Ο ιταλός πρέσβης στην Αγκυρα εκλήθη εσπευσμένα για εξηγήσεις το βράδυ της Παρασκευής, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου «εξερράγη» στο twitter, και η Αγκυρα διαμήνυσε χθες ότι παγώνει την αγορά των 10 στρατιωτικών ελικοπτέρων AW169 που είχε κλείσει με τον ιταλικό όμιλο Leonardo.
Ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν όμως χρειάστηκε τρία 24ωρα για να απαντήσει στον χαρακτηρισμό «δικτάτορας» που του απέδωσε δημόσια ο ιταλός πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι. Κι όταν το έκανε, την Κυριακή το βράδυ σε ομιλία του στην Αγκυρα, επέλεξε μια έμμεση αναφορά εργαλειοποιώντας και πάλι το Ισλάμ, όπως είχε κάνει και στην σύγκρουσή του με τον Εμμανουέλ Μακρόν.
Ερντογάν: Επιτίθενται σε εμένα και στο Ισλάμ
«Η εχθρότητα κατά του Ισλάμ έχει μετατραπεί σε ένα όργανο των πολιτικών της Δύσης για να καλύψουν την αποτυχία τους και την ανικανότητά τους. Οι πολιτικοί που αποτυγχάνουν στην εξωτερική πολιτική, στριμώχνονται στο εσωτερικό και βάζουν τον προσωπικό τους ανταγωνισμό μπροστά από το καθήκον τους, επιτιθέμενοι προσωπικά σε εμένα και στους Μουσουλμάνους», δήλωσε ο Ταγίπ Ερντογάν.
Πίσω από αυτό το μήνυμα αναλυτές και στην Αγκυρα και στην Ρώμη βλέπουν πρόθεση του τούρκου προέδρου να παίξει μεν στο εσωτερικό το χαρτί του «βαλλόμενου ηγέτη του Ισλάμ» αλλά και να κρατήσει, εκτός συνόρων, ανοιχτούς τους διαύλους για νέο παζάρι με την Ιταλία και την Ευρώπη.
Το κάνει, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, για δύο λόγους:
- Αφενός γιατί γνωρίζει ότι στην Ιταλία υπάρχουν δύο στρατόπεδα αυτή την στιγμή απέναντι στην Τουρκία
- Αφετέρου διότι η Αγκυρα έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με την Ρώμη τόσο στην Λιβύη, όσο και στις οικονομικές και εξοπλιστικές business.
“Οι δηλώσεις Ντράγκι στην ιστορία”
Η μία πλευρά στην Ιταλία λέει ότι ο Ντράκι όχι μόνον έσωσε την τιμή της Ευρώπης, αλλά είπε κι εκείνο που δεν τόλμησε μέχρι στιγμής κανένας άλλος δημοκράτης, δυτικός πολιτικός.
«Οι παρατηρήσεις του Ντράγκι θα μείνουν στην ιστορία», λέει στη «Reppublica» ο Γιαβούζ Μπαϊντάρ, αρθρογράφος των «New York Times» και του «Guardian» και προσθέτει: «Οποια κι αν είναι η συνέχεια, έχουν καταγραφεί. Ανέδειξαν την εξαιρετική αδυναμία της ΕΕ σε αυτό που οι ευρωπαίοι ηγέτες αναφέρουν ως θετική ατζέντα. Κατέδειξε επίσης πόσο δύσκολη και ασύμμετρη είναι η σχέση με τον Ερντογάν».
Στην Ρώμη, επίσης, οι βουλευτές της Λέγκας οργάνωσαν το Σάββατο διαμαρτυρία μπροστά στην τουρκική πρεσβεία, ενώ το “Κίνημα 5 Αστέρων” ζήτησε να σταματήσουν οι εξαγωγές στρατιωτικού υλικού στην Τουρκία.
Μήνυμα Ντράγκι για την Λιβύη;
Στην άλλη πλευρά ωστόσο, την πιο συστημική πλευρά του ιταλικού πολιτικού συστήματος, επισημαίνεται μια γεωπολιτική πραγματικότητα και μια οικονομική αγωνία.
Ως προς την πρώτη, αρκετοί ιταλοί αναλυτές θεωρούν ότι η σκληρή τοποθέτηση Ντράγκι απέναντι στον Ερντογάν έχει άμεση σχέση με το κρίσιμο σημείο στο οποίο βρίσκονται οι σχέσεις Αγκυρας και Ρώμης στην Λιβύη. Η Ιταλία δεν κρύβει την ανησυχία της για την προσπάθεια της Τουρκίας να ενισχύει την στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή και κινείται αναλόγως.
Με αυτό το δεδομένο, πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι ο ιταλός πρωθυπουργός θα τραβήξει το σχοινί μόνον τόσο, όσο χρειάζεται για να ληφθεί μεν το μήνυμα αλλά να μην διαταραχθούν οι σημαντικές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Οι business και τα εξοπλιστικά προγράμματα
Σ’ αυτό το δεύτερο, το οικονομικό σκέλος, αρκεί μόνον να επισημανθεί ότι οι εμπορικές συναλλαγές Ιταλίας-Τουρκίας βρίσκονται στα 17 δισ. ευρώ ετησίως, με περισσότερες από 1.500 ιταλικές εταιρείες να δραστηριοποιούνται στην Τουρκία.
Εξ ου και πολλοί είναι εκείνοι, και στην Ιταλία, που θα ήθελαν μια διπλωματική εκτόνωση της έντασης, εξ ου επίσης και το δημοσίευμα της La Stampa που κάνει λόγο για «ανησυχία του Βερολίνου», ενώπιον «του κινδύνου να μετακινηθεί ο Ντράγκι και να πλησιάσει τις θέσεις της Γαλλίας, της Ελλάδας και της Κύπρου» περί Τουρκίας, αφήνοντας τη Γερμανία μόνη της στη διαχείριση του «δύσκολου συμμάχου».
Ο γερμανικός άξονας και ο “απαραίτητος δικτάτορας”
Με αυτά τα δεδομένα το κλίμα, και το παρασκήνιο, ίσως αποτυπώνει καλύτερα η ιταλική εφημερίδα Il Fatto Quotidiano, σε δημοσίευμά της με τίτλο “Ερντογάν, ο απαραίτητος δικτάτορας”.
Το δημοσίευμα υπενθυμίζει τις προσπάθειες που έκαναν η Ελλάδα και η Κύπρος για να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία και να βάλουν φραγμό στην «επεκτατική πολιτική της στη Μεσόγειο», όπως υπενθυμίζει και κάποιους από τους λόγους που αυτές οι προσπάθειες συνάντησαν την άρνηση της Ρώμης: οι συνολικές επενδύσεις ιταλικών επιχειρήσεων στην Τουρκία το πρώτο δίμηνο του 2021 ανέρχονται σε 970 εκατ. Ανάμεσα στους άμεσους επενδυτές η Barilla, η Pirelli και η χόλντινγκ FCA που ελέγχει ό,τι έχει απομείνει από την FIAT. Συνολικά δραστηριοποιούνται στην Τουρκία 1.400 ιταλικές επιχειρήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες είναι βιομηχανίες.
Είναι γνωστό, δε, πως ανάλογους οικονομικούς και εμπορικούς δεσμούς έχει με την Τουρκία και η Γερμανία. Γι αυτό ίσως η La Stampa προεξοφλεί ότι στο τέλος, ο Ντράγκι θα βρεθεί και εκείνος στην ίδια πλευρά με την Μέρκελ – στην αποδοχή τοιυ ότι ο Ερντογάν είναι απλώς «ένας απαραίτητος δικτάτορας».
