Με το Βέλγιο στο τιμόνι της ΕΕ ξεκίνησε το 2024, ένα δύσκολο έτος με πολλές αβεβαιότητες τόσο στον οικονομικό τομέα όσο και σε σχέση με τις ευρύτερες διεθνείς πολιτικές εξελίξεις.
Τα στοιχήματα
Το 2023 έφυγε με μια σημαντική εξέλιξη της τελευταίας στιγμής, δεδομένου ότι μετά από διαπραγματεύσεις δώδεκα ετών, η Αυστρία ήρε εν μέρει τις επιφυλάξεις της, επιτρέποντας τη μερική ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στο χώρο του Σένγκεν. Από τις 31 Μαρτίου καταργούνται οι έλεγχοι για τα αεροπορικά ταξίδια από τις δύο αυτές χώρες στα άλλα κράτη-μέλη που μετέχουν στο χώρο του Σένγκεν, ενώ προς τα παρόν οι έλεγχοι θα συνεχιστούν στις χερσαίες μεταφορές.
Αναφορικά με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, σύμφωνα με το Βέλγο πρωθυπουργό Αλεξάντερ ντε Κρο, η μεγαλύτερη προτεραιότητα για τη βελγική προεδρία θα είναι η εφαρμογή της πρόσφατης συμφωνίας στο μεταναστευτικό, βασικά χαρακτηριστικά της οποίας είναι η καλύτερη φύλαξη των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων, η ταχύτερη επιστροφή των παράτυπων μεταναστών και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών σε περιόδους μεταναστευτικών πιέσεων.
Αβεβαιότητες
Στο μέτωπο της οικονομίας οι αβεβαιότητες έχουν να κάνουν με τον πληθωρισμό, ο οποίος ναι μεν βρίσκεται σε σαφή καθοδική πορεία, ωστόσο κανείς δεν γνωρίζει εάν θα συνεχιστεί. Σε περίπτωση που οι εξελίξεις είναι ομαλές, περί τα μέσα του έτους, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να ξεκινήσει τον καθοδικό κύκλο των επιτοκίων, κάτι που θα δώσει ώθηση στην ανάπτυξη.
Στον οικονομικό τομέα την 1η Φεβρουαρίου οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα επιδιώξουν να συμφωνήσουν σχετικά με τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, οι οποίοι, όπως όλα δείχνουν, θα είναι ελαστικότεροι από τους υφιστάμενους. Τέλος 6 και 9 Ιουνίου θα πραγματοποιηθούν οι ευρωεκλογές στα 27 κράτη-μέλη, με μεγάλο ερωτηματικό την επίδοση των ακροδεξιών και λαϊκίστικων κομμάτων αλλά και το κατά πόσο μια εκλογική άνοδός τους θα μπορούσε να επηρεάσει την λειτουργία της Ευρωβουλής.
Τα κρίσιμα ζητήματα
Τα δύο αυτά τελευταία ζητήματα αναμένεται να αποτελέσουν και τις μεγάλες προκλήσεις για την ΕΕ μέσα στο 2024. Κατ’ αρχάς, όσον αφορά στους δημοσιονομικούς κανόνες, οι «Βόρειοι» της Ένωσης μοιάζουν να έκαναν ένα μικρό βήμα πίσω, επιτρέποντας μεγαλύτερη ευελιξία στην επίτευξη των στόχων που θα θέτει το κάθε κράτος-μέλος για το χρέος και τα ελλείμματά του. Ωστόσο, θεωρείται δεδομένο ότι θα υπάρξουν σοβαρές πιέσεις για σημαντική μείωση του χρέους, ιδίως σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, ενώ οι κανόνες του 3% του ΑΕΠ για το έλλειμμα και του 60% του ΑΕΠ για το χρέος (αλλά και του 2% για τον πληθωρισμό, που αποτελεί ευθύνη της ΕΚΤ) δεν αλλάζουν.
Όσον αφορά, δε, στις ευρωεκλογές, μια ενίσχυση των ακροδεξιών κομμάτων σε κρίσιμες χώρες της ΕΕ (Γαλλία, Ολλανδία, Γερμανία, κλπ) απειλεί να οδηγήσει σε παράλυση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και σε ασφυκτικές πιέσεις προς την Κομισιόν για μείζονα ζητήματα (πράσινη μετάβαση, μεταναστευτικό, δημοσιονομικά, για να αναφέρουμε μόνο μερικά). Ταυτόχρονα, μια στροφή των ψηφοφόρων σε «σκληρά» δεξιά κόμματα, μπορεί να οδηγήσει συνολικά τις κυβερνήσεις της ΕΕ σε πιο σκληρές πολιτικές.
