Η έκρηξη του κρατικού δανεισμού από την έναρξη της πανδημίας θα απαιτήσει τελικά περικοπές δαπανών και υψηλότερους φόρους για να επανέλθουν τα δημόσια οικονομικά σε καλό δρόμο.
Αυτό είναι ένα μάθημα από την οικονομική ιστορία, όπως λέει ο Τζέιμς ΜακΚόρμακ, επικεφαλής των κρατικών αξιολογήσεων της Fitch. Ο ίδιος τονίζει ότι ακόμη και αν η λιτότητα δεν είναι στην ατζέντα αυτή τη στιγμή, ο «λογαριασμός» της πανδημίας θα πρέπει να πληρωθεί.
Ο “λογαριασμός” των 16 τρις δολαρίων
Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν εφαρμόσει δημοσιονομικά μέτρα αξίας περίπου 16 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την πρόληψη της οικονομικής κατάρρευσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, συμβάλλοντας στην προώθηση της ανάκαμψης, αλλά και αφήνοντας επίπεδα χρέους από την εποχή του πολέμου.
Ο Μακ Κόρμακ επισημαίνει ότι το κύριο στοιχείο που έχει αλλάξει είναι οι προοπτικές των επιτοκίων.
«Όταν εξετάζουμε τη βιωσιμότητα του χρέους, σκεφτόμαστε την κλασική εξίσωση της δυναμικής του χρέους όπου εξετάζουμε το πρωτογενές ισοζύγιο, εξετάζουμε τα επιτόκια και εξετάζουμε την αύξηση του ΑΕΠ-αυτές οι τρεις μεταβλητές θα σας δείξουν πού πηγαίνει ο λόγος χρέους/ΑΕΠ. Ακόμη και σε περιβάλλον χαμηλής ανάπτυξης όσο τα επιτόκια είναι ακόμη χαμηλότερα, το χρέος μπορεί να είναι βιώσιμο. Βραχυπρόθεσμα, φαίνεται βιώσιμο, αλλά μακροπρόθεσμα σαφώς ένα διαφορετικό περιβάλλον επιτοκίου θα άλλαζε αρκετά τη δυναμική του χρέους», δήλωσε.
Ο αναλυτής της Fitch αναφέρει ότι τα πραγματικά επιτόκια που έχουν μεγαλύτερη σημασία, προσθέτοντας ότι υπάρχουν μόνο δύο διαφορετικοί τρόποι μείωσης του του χρέους: ο ένας είναι να υπάρξει μια δημοσιονομική προσαρμογή για τη βελτίωση του ελλείμματος, ο δεύτερος είναι να αυξηθεί ταχύτερα και ο τρίτος είναι να διογκωθεί το χρέος – ο τέταρτος θα ήταν η αναδιάρθρωση ή η αθέτηση υποχρεώσεων
. «Προφανώς ο προτιμώμενος τρόπος για τις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν τους δείκτες χρέους προς το ΑΕΠ θα ήταν η ταχύτερη ανάπτυξη, αλλά αυτός είναι κατά τη γνώμη μας μάλλον όχι ο τρόπος με τον οποίο θα μειωθούν οι δείκτες χρέους» υπογραμμίζει.
“Ανησυχία για λάθη λιτότητας”
«Αν δούμε πώς επιδεινώθηκαν οι δημοσιονομικές θέσεις τους τελευταίους 18 μήνες, τόσο στις ανεπτυγμένες αγορές όσο και στις προηγμένες οικονομίες, ήταν περισσότερο από την πλευρά των δαπανών. Έτσι, οι δαπάνες είναι εκεί που το κίνητρο έχει επικεντρωθεί παγκοσμίως. Και εκεί που σκεφτόμαστε τις μελλοντικές προσαρμογές, πιθανότατα εκεί θα πρέπει να γίνουν οι προσαρμογές. Βραχυπρόθεσμα υπάρχει ανησυχία για λάθη λιτότητας ώστε να απομακρυνθεί πολύ γρήγορα το ερέθισμα» υποστηρίζει.
Ερωτηθείς για το τι σημαίνουν όλα αυτά για τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας ο Τζέιμς ΜακΚόρμακ απαντά:
«Είχαμε μια χρονιά ρεκόρ πέρυσι όσον αφορά τις υποβαθμίσεις, οπότε αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο σοκ. Πέρυσι υποβαθμίσαμε 33 χώρες και φέτος μέχρι στιγμής άλλες 5. Ο κοινός παράγοντας σε όλα αυτά ήταν η επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών. Πιστεύουμε ότι το σημείο καμπής ήταν προς το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους και τώρα βρισκόμαστε σε μια αργή φάση ανάκαμψης των αξιολογήσεων. Και αν κοιτάξετε τις αρνητικές προοπτικές, η πορεία της ανάκαμψης είναι παρόμοια σε σχήμα με την πορεία των ανακτήσεων και των προοπτικών το 2009 και του 2016, όταν πλήττονταν πολλές αναδυόμενες αγορές. Είμαστε σε φάση ανάκαμψης».
