Την ώρα που το Ισραήλ ετοιμάζεται για την πλήρη πολιορκία της Λωρίδας της Γάζας, μετά την επίθεση που εξαπέλυσε η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ το περασμένο Σάββατο, ο ρόλος του Ιράν στην κλιμάκωση των συγκρούσεων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής γίνεται όλο και πιο εμφανής.
Αν και η προέλευσή της είναι από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η Χαμάς φέρεται να χρηματοδοτείται, να οπλίζεται και να εκπαιδεύεται από το Σώμα της Ιρανικής Επαναστατικής Φρουράς (IRGC) από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η Χαμάς άνοιξε ακόμη και γραφείο στην Τεχεράνη τη δεκαετία του 1990. Παρά τους μακροχρόνιους δεσμούς της με την Τεχεράνη, η παλαιστινιακή εξτρεμιστική ομάδα είχε μια δύσκολη σχέση με την Ισλαμική Δημοκρατία τα τελευταία χρόνια. Το 2012, το Ιράν διέκοψε τη χρηματοδότηση προς τη Χαμάς αφού αυτή αρνήθηκε να υποστηρίξει το καθεστώς αλ Άσαντ στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.
Ωστόσο, το Ιράν επέστρεψε και συνέχισε να παρέχει οικονομική βοήθεια προς τη Χαμάς το 2017. «Οι σχέσεις με το Ιράν είναι εξαιρετικές και το Ιράν είναι ο μεγαλύτερος υποστηρικτής των Ταξιαρχιών Ιζ αλ Ντιν αλ Κασάμ (σ.σ. η στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς) με χρήματα και όπλα», δήλωσε το 2017 ο Γιαχία Σινουάρ, ανώτερος στρατιωτικός ηγέτης της Χαμάς. Το 2020, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ ανέφερε ότι το Ιράν παρείχε περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως στη Χαμάς και την Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ.
Ποια είναι η Χαμάς
Η Χαμάς, σε όλες τις στρατιωτικές αντιπαραθέσεις με το Ισραήλ, έκανε χρήση ρουκετών και πυραύλων, αλλά στην επίθεση του Σαββάτου οι πυραυλικές επιθέσεις ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο τόσο σε ένταση όσο και σε αριθμό και ακρίβεια στόχου. Η Χαμάς ξεκίνησε να κατασκευάζει υποτυπώδεις ρουκέτες Qassam, οι οποίες είχαν βεληνεκές μόλις λίγα χιλιόμετρα και προκαλούσαν μικρές ζημιές, καταλήγοντας συνήθως μέσα στα σύνορα της Γάζας.
Μετά την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα, το 2005, η Χαμάς, μέσα από μια μυστική γραμμή ανεφοδιασμού από Ιράν και Συρία, απέκτησε ρουκέτες μεγαλύτερου βεληνεκούς, ενώ δημιουργήθηκαν μεγάλα αποθέματα από ισχυρά εκρηκτικά, μέταλλα και μηχανισμούς που έφθαναν μέσω Συρίας ή Σουδάν, όπου λειτουργούσε ένας διάδρομος λαθρεμπορίου μέσα από την έρημο και από τα κρυφά περάσματα στις στοές του Σινά προς τη Γάζα.
Το λαθρεμπόριο συνεχίστηκε με την ανοχή του εκλεγμένου προέδρου των Αιγύπτιων Αδελφών Μουσουλμάνων, Μοχάμεντ Μόρσι, μέχρι που ανατράπηκε από τον Αλ Σίσι. Το Ιράν συνέχισε τον εξοπλισμό της Χαμάς με ρουκέτες με ενισχυμένο βεληνεκές, όπως το Katyusha και Fajr-5, που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των πολέμων του 2008 και του 2012 με το Ισραήλ. Όμως, σταδιακά οι Ιρανοί φρόντισαν να μεταφέρουν τεχνογνωσία στη Γάζα, δημιουργώντας μια μικρή τοπική βιομηχανία αυτοσχέδιων ρουκετών ή μετατροπής και ενίσχυσης ρουκετών, που είχε η Χαμάς στη διάθεσή της.
Πύραυλοι… χειροποίητοι
Σήμερα, οι περισσότεροι από τους πυραύλους που χρησιμοποιούνται είναι εγχώριας κατασκευής, συχνά με δημιουργικές πατέντες. Σε ένα ντοκιμαντέρ του Al-Jazeera, το 2021, εμφανίζονται μαχητές της Χαμάς να επανασυναρμολογούν ιρανικούς πυραύλους με βεληνεκές έως και 80 χιλιόμετρα και κεφαλές γεμάτες με 175 κιλά εκρηκτικών. Επισης, οι «πυροτεχνουργοί» της Χαμάς αποσυναρμολογούσαν ισραηλινούς πυραύλους που δεν είχαν εκραγεί και αποσπούσαν εκρηκτική ύλη, ενώ χρησιμοποιούσαν και σωλήνες νερού, για να κατασκευάσουν αυτοσχέδιους εκτοξευτήρες.
Από το 2021 και μετά η Χαμάς έχει παρουσιάσει όμως και εξελιγμένα νέα όπλα, επιθετικά drones, μη επανδρωμένα μικρά σκάφη και υποβρύχιες συσκευές και έναν μη κατευθυνόμενο πυρυαλο με την ονομασία Ayyash, με εμβέλεια 250 χιλιομέτρων. Επίσης το Ιράν φέρεται να έχει μεταφέρει επίσης διάφορους τύπους ρουκετών πυροβολικού -συμπεριλαμβανομένων των ρουκετών Fajr 3 και Fajr 5, καθώς και M302, που κατασκευάστηκαν αρχικά στη Συρία.
Όσον αφορά στην τακτική της Χαμάς, φαίνεται ότι στοχεύει να εξαντλήσει τις δυνατότητες του ισραηλινού Iron Dome, με μαζική εκτόξευση ρουκετών. Κάθε βολή του Iron Dome στοιχίζει σχεδόν 100.000 δολάρια για να εξουδετερώσει έναν αυτοσχέδιο πύραυλο, που έχει στοιχίσει μόλις μερικές εκατοντάδες δολάρια. Το Ισραήλ τα τελευταία δύο χρονια έχει αναπτύξει νέα τεχνολογία αντιπυραυλικής προστασίας, που χρησιμοποιεί γιγαντιαία συστήματα laser, τα οποία προσφέρουν ευρύτερη και πολύ φθηνότερη κάλυψη, όμως ακόμα δεν έχουν ενταχθεί λειτουργικά στην αντιαεροπορική άμυνα.
Πώς κερδίζει το Ιράν
Για την ώρα, από τη σύγκρουση διαφαίνονται τρία καταληκτικά αποτελέσματα, τα οποία ευνοούν το Ιράν:
- Πρώτον, η σκληρή αντίδραση του Ισραήλ μπορεί να απωθήσει τη Σαουδική Αραβία και άλλα αραβικά κράτη από τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ ισραηλινές προσπάθειες εξομάλυνσης.
- Δεύτερον, αν το Ισραήλ θεωρήσει απαραίτητο να εισβάλει περαιτέρω στη Γάζα για να εξαλείψει την απειλή, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα παλαιστινιακή εξέγερση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ ή τη Δυτική Όχθη, οδηγώντας σε μια πιο εκτεταμένη ισραηλινή απάντηση και μεγαλύτερη αστάθεια.
- Τρίτον, το Ισραήλ θα μπορούσε να πετύχει τους δύο πρώτους στόχους του με την ελάχιστη δυνατή δύναμη που απαιτείται, παραιτούμενο από τις συνήθεις τακτικές σκληρής αντιμετώπισης και μειώνοντας τις πιθανότητες κλιμάκωσης. Αλλά αυτό είναι απίθανο. Και ακόμη και αν συνέβαινε αυτό, δεν έχουν αντιμετωπιστεί οι βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν σε αυτό το τελευταίο ξέσπασμα βίας και ο υποβοηθητικός ρόλος που διαδραματίζει το Ιράν σε αυτή τη διαδικασία.
