Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς έδωσε μια απλή υπόσχεση στους Γερμανούς μετά την ανάληψη των καθηκόντων του: “You’ll never walk alone.” .
Ο σοσιαλδημοκράτης Σολτς, δανείστηκε το μήνυμα αυτό από τον ύμνο της ποδοσφαιρικής ομάδας της Λίβερπουλ και το επικαλέστηκε επίμονα σε στιγμές έντασης, όπως όταν η Ρωσία διέκοψε τις παραδόσεις φυσικού αερίου στη Γερμανία, στέλνοντας τις τιμές στα ύψη.
Ο Σολτς βαδίζει όλο και περισσότερο μόνος…
Ωστόσο, μετά από δύο χρόνια στην εξουσία, ο Σολτς είναι αυτός που βαδίζει ολοένα και περισσότερο μόνος του εν μέσω ενός καταιγισμού κρίσεων που έχουν κλονίσει και διχάσει τον τριμερή συνασπισμό του με τους Πράσινους και τους δημοσιονομικά συντηρητικούς Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP). Οι ψηφοφόροι τον αμφισβητούν όλο και περισσότερο και αναρωτιούνται αν ο καγκελάριος είναι ικανός για να κάνει τη δουλειά και αν η κυβέρνησή του θα πρέπει να εξαντλήσει τη τετραετία της.
Ο τριμερής συνασπισμός του Σολτς ανέβηκε στην εξουσία με την υπόσχεση να βγάλει τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης από τον λήθαργο της εποχής Μέρκελ, αναφέρει το Politico. Δύο χρόνια μετά, η μόνη λύτρωση που αναζητούν οι περισσότεροι ψηφοφόροι είναι από τον ίδιο τον Σολτς και την αλλοπρόσαλλη συμμαχία του. Η συμμαχία συμβιβασμού των τριών κομμάτων έχει πέσει μόλις στο 33% στην τελευταία δημοσκόπηση του γερμανικού δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα ARD, από 52% στις προηγούμενες εκλογές. Οι Χριστιανοδημοκράτες της αντιπολίτευσης, μόνοι τους, βρίσκονται μόλις μία μονάδα πίσω, στο 32%.
Κέρδη και ζημίες
Στις αρχές της θητείας του, ο Σολτς κέρδισε πόντους επειδή υποστήριξε την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ένα ιστορικό σημείο καμπής που επέτρεψε στη Γερμανία να αναδιοργανώσει τις ταλαιπωρημένες ένοπλες δυνάμεις της. Ο κυβερνητικός συνασπισμός σημείωσε επίσης επιτυχίες στην ψήφιση νομοθεσίας με στόχο το μνημειώδες έργο της απεξάρτησης της Γερμανίας από τα ορυκτά καύσιμα.
Αλλά ήταν λιγότερο επιτυχής στο να βρει με ποιόν τρόπο θα πληρώσει αυτόν τον μετασχηματισμό, το μέγεθος του οποίου οι ειδικοί τον συγκρίνουν με ανάλογα έργα – μαμούθ , όπως αυτό της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης και επανένωσης αργότερα της Γερμανίας.
Πράγματι, η εφαρμογή της πολιτικής της έχει αποδειχθεί το αδύναμο σημείο της κυβέρνησης η οποία σκοντάφτει από τον ένα δικό της στόχο στον άλλο, με αποκορύφωμα την πολιτική κατάρρευση του περασμένου μήνα, που προκλήθηκε από την διαπίστωση του συνταγματικού δικαστηρίου ότι το δημοσιονομικό πλαίσιο του κυβερνητικού συνασπισμού ήταν παράνομο.
Η απόφαση στέρησε από την κυβέρνηση εκατοντάδες δισεκατομμύρια – εκτός προϋπολογισμού – χρηματοδότησης, ποσά που ήταν παρκαρισμένα σε “ειδικά ταμεία”, τα οποία ήλπιζε να αξιοποιήσει τα επόμενα χρόνια. Η εξέλιξη αυτή άφησε ολόκληρη τη νομοθετική ατζέντα του συνασπισμού σε σύγχυση.
Ο εγγυητής της δημοσιονομικής ορθότητας
Μια τέτοια απόφαση θα αποτελούσε πλήγμα για κάθε κυβέρνηση. Αλλά δεδομένης της ανομοιογένειας του συνασπισμού του Σολτς, η εξεύρεση λύσης αποδείχθηκε ακόμη πιο δύσκολη.
Η μεγαλύτερη πρόκληση για τον Σολτς είναι να κερδίσει τον ηγέτη του FDP, τον υπουργό Οικονομικών του Κρίστιαν Λίντνερ, ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του ως εγγυητή της δημοσιονομικής ορθότητας. Αρνείται να παραχωρήσει στους εταίρους του carte blanche, αίροντας το συνταγματικό φρένο χρέους της Γερμανίας το 2024 για να αντισταθμίσει τα χρήματα που το δικαστήριο έκρινε εκτός συνταγματικών ορίων.
Το πρόβλημα είναι ότι χωρίς αυτά τα αυτά κεφάλαια – που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν ένα μεταρρυθμιστικό “πράσινο” πρόγραμμα – η βάση για τη συνεργασία των τριών κομμάτων ουσιαστικά εξατμίζεται. Μεγάλο μέρος των χρημάτωναυτών προοριζόταν μα πάνε σε πράσινες επιδοτήσεις για τα πάντα, από ηλιακούς συλλέκτες έως σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και αντλίες θερμότητας. Χωρίς αυτή τη στήριξη, οι επενδυτές και οι καταναλωτές έχουν ελάχιστα κίνητρα για να στραφούν σε πιο πράσινες εναλλακτικές μορφές ενέργειας.
Μια συμφωνία ασυμφωνίας…
Για να ηρεμήσει τα νεύρα πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων, ο Σολτς, μαζί με τους ομολόγους του από τους Πράσινους και το FDP, συμφώνησαν μετά από μια ολονύχτια συνεδρίαση να εφαρμόσουν αυτό που θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα ως τσιρότο για να σταματήσουν την αιμορραγία από τον προϋπολογισμό. Η τριάδα διαφήμισε τη συμφωνία της ως συμβιβασμό που θα άνοιγε το δρόμο για τον προϋπολογισμό του 2024.
Μέσα σε λίγες ημέρες, ωστόσο, αξιωματούχοι και από τα τρία κόμματα άρχισαν να αμφισβητούν βασικές πτυχές της συμφωνίας, υποδηλώνοντας ότι ο συνασπισμός θα περάσει τον πρώτο μήνα του 2024, αν όχι περισσότερο, προσπαθώντας να καταρτίσει έναν προϋπολογισμό για το τρέχον έτος. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να αρκεστεί σε έναν προϋπολογισμό έκτακτης ανάγκης με βάση όσα δαπάνησε το 2023.
Η δημιουργική λογιστική
Αυτό που εξοργίζει πολλούς ψηφοφόρους είναι ότι ο Σολτς έφερε την κυβέρνηση σε αυτή τη θέση εξαρχής. Η δημιουργική λογιστική ήταν δική του ιδέα, την οποία πέρασε με το ζόρι χωρίς εναλλακτικό σχέδιο, παρόλο που γνώριζε ότι υπήρχε πιθανότητα το δικαστήριο να κρίνει το κόλπο του παράνομο.
Σε πολλές χώρες, μια τέτοια κρίση θα προκαλούσε κατάρρευση της κυβέρνησης. Όχι όμως στη Γερμανία. Καλώς ή κακώς, οι γερμανικές κυβερνήσεις είναι σχεδόν αδύνατο να παραδώσουν το πνεύμα. Το πολιτικό σύστημα, μετά τον πόλεμο, διαμορφώθηκε έτσι ώστε οι συγκρούσεις να επιλύονται γρήγορα και με όσο το δυνατόν λιγότερη αναστάτωση. Μόνο ο καγκελάριος έχει την εξουσία να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης στο κοινοβούλιο, για παράδειγμα, και μόνο ο πρόεδρος μπορεί να προκηρύξει νέες εκλογές.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ψήφοι εμπιστοσύνης στη Γερμανία είναι σπάνιες (έχουν γίνει μόνο πέντε) και αποτελούν συνήθως κινήσεις τακτικής από καγκελάριους που επιδιώκουν να ενισχύσουν την πολιτική τους θέση.
Τι θα γίνει αν φύγει το FDP
Ωστόσο, το FDP – το οποίο αντιμετωπίζει εσωτερικές πιέσεις να εγκαταλήψει την κυβέρνηση – θα παραμείνει η δαμόκλειος σπάθη του Σολτς. Εάν μικρό σε δύναμη FDP αποχωρήσει, ο Σολτς θα πιεστεί να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, την οποία πιθανότατα θα χάσει. Θα μπορούσε επίσης να προσπαθήσει να παραμείνει στην εξουσία σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας με τους Πράσινους. Κάτι τέτοιο δεν έχει επιχειρηθεί όμως ποτέ σε ομοσπονδιακό επίπεδο στη Γερμανία, και αν το FDP εγκαταλείψει τον συνασπισμό, είναι απίθανο ο Σολτς να καταφέρει να αντέξει την πίεση για νέες εκλογές.
Τελικά, η απόφαση θα επαφίεται στον πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, ο οποίος είναι επίσης σοσιαλδημοκράτης.
Αν και ο καγκελάριος Σολτς δεν είναι θρησκευόμενος άνθρωπος, μπορεί να βρει παρηγοριά στο γερμανικό ρητό Totgesagte leben longer: όσοι είναι νεκροί… ζουν περισσότερο.
- Με πληροφορίες από το Politico
